RUCHY NACJONALISTYCZNE XX W.
Ważny w XXw. autorytet, ogół, społeczeństwo. Jednostka w cieniu. II poł. XIX w.- rozwój ruchów nacjonalistycznych. Niemcy. Poczucie jedności narodowej w romantyzmie, zainteresowanie Germanią przedchrześcijańską -> niemiecki nacjonalizm. Apoteoza starych Germanów jako lepszych od Rzymian. Etos „Pieśni Nibelungów”, twórczość Wagnera.
1871- II cesarstwo, dążenie do potęgi takiej jak Francja czy Anglia. Antydemokratyczność, antyliberalizm. Narodowy socjalizm, nazizm.
Neopoganizm. Pod koniec XIX w. - Paul de la Gardę [?]- nowa narodowa religia Niemiec, protoplasta „Deutsche Christen”, nurtu istniejącego w czasach Hitlera, odrzucenie ST jako elementu żydowskiego. Gen. Ledendorff- występował w czasach puczu monachijskiego koło Hitlera, również neopoganin.
Religia wkomponowana w system państwowy i społeczny. Papiestwo początkowo bardzo przeciwne takiemu rozwojowi sytuacji, przynależność do NSDAP groziła wykluczeniem z Kościoła. '33- konkordat [niezrealizowany, łamany lub obchodzony- np. rok po przyjęciu- nakaz sterylizacji]. Encyklika, w której papież Pius XI potępia rasizm i nacjonalizm, nazywa neopoganizm ateistycznym panteizmem. W '37 zmiana retoryki. Walka z komunizmem jako największym wrogiem Kościoła. Załamywanie się chrześcijaństwa w Niemczech. Neopoganie-tylko początkowo popierani przez hitleryzm, później nie, bo byli podzielani. Głoszenie etyki odrębnej dla każdego narodu.
Włochy- naród jednolity religijnie, dobrze zakorzeniona religia. Fanatyzm doktryną dotyczącą raczej władzy państwowej, płytka. 1922- Mussolini- marsz na Rzym. Faszyści nadzieją warstw zagrożonych przez rewolucję lewicową- Mussolini ogłasza „państwo totalne”. Nieprzystosowana kultura, niewydajna polityka. Stosunki z Watykanem- dobre układy, brak neopogańskich ruchów. Konkordat w 1929- Watykan dostaje odszkodowanie za stracone w 1870 r. ziemie [na rzecz Wioch]. Małe poparcie dla faszystów wśród narodu.
XXlecie międzywojenne- prąd antydemoliberalny, obawy przed komunizmem. Systemy klerykalno- konserwatywne: np. Portugalia Salazara- brak totalitaryzmu, ale system niewymienialny prawnie- odrzucenie gry partyjno- parlamentarnej, ale swobody dla korporacji. Do '71 roku trwała ta forma dyktatuiy. We Francji- Akcja Francuska Charlesa Maurrasa- partia prezentująca ten sam rodzaj nacjonalizmu, nawiązywała do monarchii i Francji przedrewolucyjnej, brak reżimy itp. wartości chrześcijańskie. Małe poparcie.
Hiszpanie- F. Franco- brak skodyfikowanej ideologii. Polska- Obóz Narodowo- Radykalny, Narodowa Demokracja. Rosja- totalitaryzm komunistyczny. Anglia, Francja, Skandynawia-demokracja liberalna.