1853 - 1891 reformy samorządowe
W 1815 r. wprowadzono jednolity system administracji teiytorialnej. Kraj podzielono na:
1. Prowincje (10)
Administracja rządowa :
- Nadprezydent /sprawował nadzór nad samorządem prowincjonalnym/
- rada prowincjonalna /działała przy nadprezydencie - do jej kompetencji było współdziałanie przy wydawaniu m.in. rozporządzeń policyjnych/
Samorząd teiytorialny:
- Sejm Prowincjonalny/na czele z marszałkiem był organem uchwałodawczo -kontrolującym. Sejm wybierał organ wykonawczo zarządzający, którym był wydział prowincjonalny/
- Wydział Prowincjonalny z dyrektorem krajowym na czele, dyrektor reprezentował wydział i realizował jego uchwały.
2. Rejencje były wyłącznie jednostkami administracji rządowej Administracja rządowa
- prezydent rejencji mianowany przez króla
- wydział obwodowy /współdziałał z prezydentem rejencji - pełnił głównie funkcje sądu administracyjnego II instancji
3. Powiaty
Administracja rządowa
- Landrat /starosta/. Podlegały im wszystkie sprawy administracji i policji powiatu, łączyli w swym ręku funkcje administracji rządowej i samorządowej
Samorząd terytorialny
- Sejmik powiatowy był podstawowym organem samorządu, przewodniczył mu landrat.
- wydział powiatowy był organem wykonawczym samorządu powiatowego, sprawowała nadzór nad samorządem gminnym, był też sądem administracyjnym I instancji.
4. Gminy (tylko samorząd), organami gminy byli:
W gminach miejskich
- rada miejska
- magistrat z burmistrzem, w większych miastach nadburmistrz wybierany przez rade miasta, rada miasta powoływała również magistrat.
W gminach wiejskich
- przedstawicielstwo gminne jako organ uchwałodawczo - kontrolujący oraz
- przełożony (naczelnik) wraz ławnicy
Nadzór nad samorządem gminnym sprawowany był przez prezydenta rejencji a w ostatniej instancji przez nadprezydenta prowincji, przede wszystkim z punktu widzenia legalności podejmowanych uchwał i postanowień.
Administracja w prowincjach polskich. Powstałe w wyniku Kongresu wiedeńskiego Wielkie Księstwo Poznańskie nie było osobnym tworem państwowym i stanowiło integralną część monarcliii pruskiej (prowincja poznańska). Wielkie Księstwo odróżniało się od innych prowincji instytucją namiestnika królewskiego, który nie miał jednak żadnych władnych kompetencji, posiadał jedynie funkcje reprezentacyjne. W 1832 r. został wydany regulamin o języku urzędowym władz (j. niemiecki).
Ustrój administracyjny AUSTRII i AUSTRO - W^ĘGIER.