103449

(exceptiones non sunt extendendae); niekiedy dyrektywy wykładni dzieli się na zasady, reguły i

wskazówki.

b) reguły inferencyjne:

•    argumentom a fortiori (wnioskowanie z uzasadnienia słabszego na silniejsze): ad minori ad maius (zakazy), ad maiori a minus (nakazy, dozwolenia),

•    argumentom a contrario (wnioskowanie z przeciwieństwa)

•    argumentum a simili (wnioskowania przez analogię): analogia legis, analogia iuiis; w prawie prywatnym sięga się po analogię, w prawie publicznym, gdzie wymagana jest większa ścisłość, po wnioskowanie z przeciwieństwa: równoczesne zastosowanie obu wnioskowań jest niemożliwe,

•    wnioskowanie z celu na środki: za zakazane należy uznać wszystkie czyny będące warunkiem wystarczającym do niezrealizowania normy nakazanej (dyrektywa instrumentalnego zakazu), a za nakazane wszystkie czyny, będące warunkiem koniecznym do zrealizowania normy nakazanej (dyrektywy instrumentalnego nakazu).

b) topiki prawnicze: maksymy, paremie i zasady rozumowania wypracowane przez kulturę prawniczą.