104953

Pojęcia związane z Grecją:

Gliptyka- dziedzina sztuki zajmująca się rzeźbieniem i rytowaniem kamieni szlachetnych, półszlachetnych, a także innych twardych materiałów, z których wytwarzano pieczęcie cylindryczne i gemmy. Wzory wykonywano rylcem, pilnikiem i małymi kółeczkami obrotowymi na wygładzonej powierzchni.

Pitosy- Duże naczynie gliniane używane do przechowywania płynnych (wino. oliwa) i sypkich (zboże) zapasów. Pitosy z reguły nie były zdobione ze względu na mało reprezentacyjną funkcję, jaką pełniły (trzymano je w magazynach). Pewnym wyjątkiem są pitosy minojskie, które były zdobione wytłaczanymi lub malowanymi ornamentami.

Ryton - Jest to naczynie, bardzo często metalowe, w kształcie rogu, z jednej strony zakończone wyobrażeniem głowy jakiegoś zwierzęcia. Z tego względu można je było stawiać jedynie na wylewie, co było niemożliwe pized wypiciem zawartości. W Grecji rytony były popularnymi naczyniami służącymi nie tylko do zwykłego picia wina, lecz także do rytualnych libacji.

Metopa - Jest to kwadratowa bądź prostokąma płyta umieszczana we ftyzie porządku doryckiego i oddzielana tryglifami. Metopy były najczęściej ozdabiane reliefami, choć zdarzały się także metopy gładkie, bez jakichkolwiek ozdób. Metopą określa się także wyraźnie wyodrębnione, wypełnione rysunkiem pole o kształcie zbliżonym do kwadratu, umieszczane na brzuścu naczynia.

Try^if - Prostokąma płyta umieszczana we ftyzie porządku doryckiego między metopami i na narożnikach budowli, ozdobiona trzema pionowymi żłobieniami (stąd nazwa). Pierwotnie tryglify były zakończeniami drewnianych belek konstrukcyjnych w budowlach greckich. Pod każdym tryglifem znajdowała się listewka (reguła) z sześcioma łezkami (guttae). W konstrukcji belkowania i kolumnady porządku doryckiego obowiązywała tzw. "zasada tryglifu". Polegała ona na tym. że oś tryglifu musiała pokrywać się z osią kolumny (poza kolumnami narożnymi) bądź z osią interkolumnium.

Scene - Za garderobę i miejsce, z którego wychodzili aktorzy służył drewniany barak zwany skene.

Pytie- Pytia, pythia, wieszczka A poi li na w sanktuarium w Delfach. Siedząc na trójnogu w miejscu niedostępnym dla wiernych (adyton), udzielała niejasnych odpowiedzi na pytania stawiane jej za pośrednictwem kapłana. Odpowiedzi pytii były poiządkowane i układane w heksametry przez kapłanów (tzw. profetaj) i w takiej postaci przedstawiane proszącym o wyrocznię.

W okresie późnoklasycznym pojawiła się tradycja, że pytia działała w oszołomieniu pod wpływem wydobywających się ze szczeliny wulkanicznych oparów. Teza ta nie znalazła potwierdzenia archeologicznego. Prawdopodobnie powodem oszołomienia pytii były spalane odurzające kadzidła lub zioła.

Kapitel- Inaczej głowica. Górna część kolumny, pilastra lub filaru. Jest to z reguły najbardziej ozdobna część wspomnianych elementów architektonicznych. W sztuce greckiej, w zależności od zastosowanego porządku architektonicznego, wyróżniamy kapitele w stylu doryckim, jońskim i korynckim. Oprócz zdobienia, głowica odgiywała także ważną rolę konstrukcyjną, jako element łączący kolumnę z dźwiganą budowlą. Dzięki większej średnicy tuż średnica trconu kolumny, pozwalała na bardziej stabilną konstrukcję całości.