104965

11. S/tuka romańska Wiochy:

Okres romański na obszarze Wioch to lokalne odmiany bazyliki wczesnochrześcijańskiej, reprezentowane np. przez kościół San Ambrogio w Mediolanie, florenckie baptysterium San Giovanni, czy katedrę w Pizie (XI w.). Rozwija się tei rzeźba - w XI przedstawiciele: Wiligelmo z Modeny, który ozdobił monumentalnymi reliefami fasadę tamtejszej katedry, oraz tworzący w podobnym stylu Niccoló (Werona). Obok rzeźby rozwijało się malarstwo tablicowe i miniaturowe.

Katedra w Pizie- budowę katediy rozpoczęto w 1063 roku, kościół miał być widomym znakiem potęgi i bogactwa kupieckiej republiki, która z powodzeniem współzawodniczyła wtedy z Genuą i Wenecją, apogeum świetności osiągając w XII i XIII wieku. Pod koniec stulecia zaczęto wydłużać krótszy pierwotnie korpus katedry. Zaprojektowana około 1200 roku przez mistrza Rainolda fasada została ukończona w latach 1261-1272. Kościół ma plan krzyża łacińskiego, pięcionawowy korpus i trzynawowy transept, co wobec zakończenia chóru i obu ramion transeptu absydami sprawia, że budowla wydaje się połączeniem trzech bazylik. Nawy boczne mają tutaj specjalne znaczenie: tworzą rodzaj obejścia całej świątyni z wyjątkiem jej wschodniego i zachodniego zakończenia.

12. Sztuka romańska Polska:

•    Krypta św. Leonarda to pozostałość drugiej, romańskiej katedry

wawelskiej tzw. hermanowskiej. Znajdowała się pod zachodnim chórem romańskiej katedry na Wawelu. Krypta rozdzielona jest na 3 nawy takiej samej wysokości zakończonej jedną wspólną absydą. Kolumny o attyckich bazach i kostkowych kapitelach podtrzymują krzyżowe sklepienie na gurtach.

•    Rotunda św. Prokopa w Strzelnie- jest najbardziej skomplikowaną z polskich rotund, to największa romańska świątynia w Polsce zbudowana na planie koła. Zapis o jej konsekracji datowany jest w kronikach Jana Długosza na 16 marca 1133.

•    Arcliikolegiata NMP i św. Aleksego w Tumie (ąrchikolegiata łęczycka)

- kościół znajdujący się w pobliżu dawnej lokalizacji wczesnośredniowiecznego grodu. Należy do najlepszych przykładów architektury romańskiej w Polsce.

•    Kolegiata w Kruszwicy- jeden z najlepiej zachowanych zabytków architektuiy romańskiej w Polsce. Budowla zachowała prawie nienaruszony układ przestrzenny i bryłę, poza przebudowaną w XVI wieku fasadą zachodnią. Wnętrze w całej swej surowości i prostocie form w wysokim stopniu nosi cechy autentycznej bazyliki roma liski ej.

•    Drzwi Gnieźnieńskie - unikalny zabytek romańskiej sztuki odlewniczej, wykonane ok. 1170 (nieznany dokładny czas i miejsce) za panowania księcia Mieszka III Starego.