105467

28. ZASADYKONTRUKCJISYSTEMUPRA HA: NIESPRZECZNOŚĆ SYSTEMU PR\ HA, REGUŁY KOLIZYJNE

Nicsprzcczność systemu prawa może być rozumiana jako postulat do prawodawcy, aby racjonalnie tworzył prawo, lub jako zbiór dyrektyw dla organów stosujących prawo, wskazujących w jaki sposób zapobiegać możliwym sprzecznościom w procesie stosowania norm.

Podstawowe rodzaje sprzeczności jakie mogą wystąpić między normami to:

Sprzeczność logiczna - kiedy jedna norma zakazuje tego. co nakazuje czynić adresatowi inna nonna. Przeciwieństwo logiczne - kilka norm nakazuje zachowanie niemożliwe do jednoczesnej realizacji Sprzeczność prakseologiczna - zachowanie się zgodnie z jedną nonną niweczy zachowanie zgodne z druga normą

Wówczas, gdy stosunek prawny regulowany jest kilkoma normami prawnymi, które się wzajemnie wykluczają, mówimy o kolizji norm prawnych. Ich usuwanie odbywa się przy pomocy reguł kolizyjnych.

Reguły kolizyjne I stopnia -

1.    Hierarchiezności - lex superior derogat legi inferiori, ma zastosowanie gdy dochodzi do treściowej sprzeczności norm usytuowanych na różnych szczeblach hierarchii systemu. Norma wyższego rzędu uchyla wtedy normę niższego rzędu (uchylenie to dotyczy tylko konkretnej sprawy).

2.    Merytoryczności /szczegółowości/ - lex specialis derogat legigenerali. gdy dwie normy równorzędne w hierarchii systemu prawa są treściowo sprzeczne, przy czym jedna jest o zakresie ogólnym, a druga o charakterze szczególnym. Norma szczegółowa uchyla normę ogólną.

3.    Temporalności - lex posteriori derogat legi priori, ma zastosowanie gdy zachodzi kolizja między nonnami tego samego stopnia, z których jedna wydana jest wcześniej a druga później. Nonna wydana później udry la normę wydana wcześniej. Istotne jest tu aby nie zachodziła zależność, że jedna z nich jest szczegółowa a druga ogólna.

Zdarzają się sytuacje, że do każdej z norm odnoszą się dwie reguły. Dochodzi wtedy do sprzeczności między regułami kolizyjnymi I stopnia. Wtedy mają zastosowanie reguły kolizyjne II stopnia:

a.    Kolizja reguły hierarchiczności i temporalności: lex superior prior derogat legi posteriori inferiori -pierwszeństwo ma zawsze reguła hierarchiczności. Następuje to gdy dochodzi do kolizji nonn. z których jedna jest nonna wyższego stopnia i wcześniejszą a dnrga jest normą niższego stopnia i jest wydana później.

b.    Kolizja reguły hierarchiczności i szczegółowości - lex superior generalis derogat legi inferiori specialis - pierwszeństwo ma reguła hierarchiczności. Kolizja następuje gdy mamy do czynienia z nonną ogólną i wyższego stopnia oraz nonnę szczególną i niższego stopnia.

Kolizja reguły temporalności i merytoryczności - lex prior specialis derogat legi posteriori generali -Zasadniczo pierwszeństwo ma reguła szczegółowości. Istotne jest, że nie może zachodzi tu różnica hierarchiczności norm. Do w/w kolizji dochodzi, gdy jedna z nonn jest szczegółowa i wcześniejsza, a dniga ogólna i późniejsza. Przy tej regule ważne jest też w jakiej gałęzi prawa dochodzi do tej kolizji. W tych gałęziach prawa, gdzie szczególnie istotna jest treść prawu w odniesieniu do zmieniających się waiunków społecznych, pierwszeństwo daje się regule temporahiej.