105561

-    wydatki inwestycyjne,

-    rozliczenie z budżetem, tzn. wpłata do budżetu,

-    dotacje z budżetu.

G. p. nie maja osobowości prawnej, korzystają z samodzielności organizacyjnej oraz ograniczonej samodzielności ekonomicznej. Ograniczona samodzielność ekonomiczna polega na tym, że środki finansowe nie wykorzystane przez zakłady w danym roku nie wygasająi mogą być wykorzystane w roku następnym.

3.    Środki specjalne - mają postać wyodrębnionego rachunku środków pieniężnych, w celu prowadzenia określonego przez jednostkę budżetową rodzaju jej działalności. Gromadzenie środków specjalnych łączy się z tym, że dochody budżetu państwa lub jednostek samorządu terytorialnego nie są odprowadzane bezpośrednio do budżetu lecz na specjalny rachunek bankowy, z którego pokrywa się koszty tej działalności. Dochodami środków specjalnych mogą być : opłaty za czynności egzekucyjne komorników sądowych, urzędów skarbowych, wpływy należności budżetowych w wyniku działalności izb, urzędów skarbowych i urzędów celnych, wpływy z odpłatności za produkty i usługi, pieniężne spadki, zapisy i darowizny na rzecz jednostki budżetowej, odszkodowania i wpłaty za utracone lub uszkodzone mienie oddane wzarząd lub użytkowanie jednostki budżetowej, wpływy z tytułu sprzedaży zapasów mobilizacyjnych.

Środki specjalne działają przy : MF, Głównym Urzędzie Ceł, Urzędzie Kultury i Turystyki, MSWiA; zarządach dróg ; placówkach oświatowych; jednostkach ochrony zdrowia.

Środki specjalne są ważną formą gospodarki pozabudżetowej. Ich udział w wydatkach tego segmentu sektora finansów publicznych wzrasta. W 1991 r. stanowiły one 0,9 % ogółem wydatków publicznych, w 1998 r. 1,7%.

4.    Publiczne fundusze celowe.

FUNDUSZE CELOWE - stanowią "małe” budżety z własnymi dochodami i wydatkami, których zadaniem jest finansowanie tyłki określonych zadań. Stąd też nazywa się parabudżetami.

F. c. różnią się tym, że ich dochody pochodzą ze świadczeń o charakterze publicznoprawnym, a nie ze sprzedaży produkcji i usług. F. c. może działać jako osoba prawna lub stanowić jedynie wyodrębniony rachunek bankowy, którym dysponuje organ wskazany u ustawie powołującej fundusz. Wyróżniamy państwowe f. c. ; gminne, powiatowe lub wojewódzkie f. c. Podstawą gospodarki f. c. s; roczne plany finansowe. Wydatki mogą być dokonywane do wysokości posiadanych przychodów bieżących oraz dotacji z budżetu państwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego i pozostałości środków z okresów poprzednich. Jeżeli wydatki funduszy przekraczają dochody to mogą one zaciągać kredyty i pożyczki o ile ustawy je tworzące tak stanowią. Gdy dochody są wyższe od wydatków, nadwyżka finansowa pozostaje do dyspozycji funduszy celowych.

Wustawie budżetowej ujętych jest obecnie 13 państwowych funduszów celowych. :

F. Ubezpieczeń społecznych, F. Emerytalne - Rentowy, F. Prewencji i Rehabilitacji,

F. Administracyjny, F. Pracy, F. Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Państwowy F. Kombatantów, F. Alimentacyjny, Państwowy F. Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Narodowy F. Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, F. Ochrony Gruntów Rolnych, F. Gospodarki Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym,