106113

Historia myśli psychologicznej wykład 4 Prof. Bobryk str. 2

Kiedy Twardowski miał w swojej pracy wyjaśnić dokładnie relacje jakie są między aktem, treścią i przedmiotem to odwołał się do pewnej analogii. Badał relacje między aktem, jakimkolwiek aktem psychicznym, aktem wyobrażania sobie na przykład a treścią tego aktu i przedmiotem tego aktu. są mniej więcej takie jak w przypadku czynności malowania - akt malowania który byłby analogiczny do aktu wyobrażania sobie, to co jest malowane - np. portret jest malowany, w wyniku akm malowania powstaje jakiś obraz np. jakiś portret. W wyniku aktu wyobrażania sobie powstaje jakieś wyobrażenie, czyli inaczej przedmiot immanentny albo treść wyobraźni. I tak jak malarz portretuje kogoś kto jest gdzieś na zewnątrz . jest jakiś model portretowany, to wyobrażając sobie my też wyobrażamy sobie na ogół coś, co jest poza naszą świadomością. Wyobrażamy sobie jakąś osobę, jakieś przedmioty fikcyjne np. pegazy. Czym innym jest pegaz jako taki, którego może wyobrazić sobie wiele osób. od takiego, który powstał właśnie w naszej świadomości. Bo jedni wyobrażają sobie pegaza jako konia czarnego z białymi skrzydłami, inni białego z czarnymi itd.

No i nttaj mamy analogię do innych czynności bądź aktów, bo to nie są tylko akty psychiczne, spostrzeganie, spostrzeżenie, przedmiot percepcji, ale mamy jeszcze takie akty jak przemawianie, w wyniku przemówienia powstaje jakaś przemowa, ale głównie o czymś. Zatem ta analogia między trzema elementami, jak wynika z tego porównania, właściwie istnieje także poza procesami czysto psychicznymi. Zawsze można te trzy elementy wyróżnić, można je wyróżnić we wszystkich procesach świadomości, ale można je też wyróżnić w innych aktach bądź też czynnościach, jakie człowiek wykonuje. Ale w zasadzie tej refleksji w swojej pracy liabilitacyjnej. Twardowski nie kontynuował jeszcze. Kontynuował już ją później w takiej pracy, która była wygłoszona w 1911 r.. w 1912 była opublikowana. Praca się ta nazywa, ma dhigi tytuł choć jest w miarę krótka, skrócony tytuł tej pracy tj. ”0 czynnościach i wytworach".

Pracę tę Twardowski z jednej strony wykorzystał, rozwinął tą analogię pomiędzy aktami świadomości a innymi czynnościami człowieka. Praca ma jeden z podtymłów: kilka uwag z pogranicza psychologii, gramatyki, logiki i czegoś tam jeszcze. Jest to taka ogólna teoria czynności ludzkich. Powiada: czynności ludzkie to są takie charakterystyczne zjawiska czyli procesy, które zawsze mają swoje wytwory i przebiegają w ukierunkowany sposób tak, by powstał pewien wytwór, tak więc to, co kieruje czynnością to oczywiście nie wyłącznie, ale także wytwór, który ma powstać. Aktem wyobrażania sobie kieruje to. co właściwie chcemy sobie wyobrazić, aktem myślenia kieruje treść, a jednocześnie przedmiot itd. Więc czynności mogą być. Twardowski powiadał, fizyczne i psychiczne. Ale tak naprawdę to jest pewne uproszczenie, czyli idealizacja. ponieważ większość naszych czynności ma diarakter psychofizyczny, zawiera elementy fizyczne i elementy psychiczne. Jeżeli mówimy o czynnościach psychicznych, to mamy na myśli to. że mtaj jak gdyby głównym składnikiem są owe elementy psychiczne. Jeżeli mówmy o czynnościach fizycznych to głównym składnikiem są nasze akty czynności fizycznych, (tabela podane przykłady). Upraszczając sprawę można wyróżnić takie trzy kategorie czynności:

Psychiczne

Fizyczne

Psychofizyczne

Każda czynność ma jakiś wytwór, przeważnie określany podobnym słowem, tańczenie - taniec, spacerowanie -spacer, spostrzeganie - spostrzeżenie, myślenie - myśl, mówieiue - mowa. informowanie - denuncjacja Te wytwory, czyli to, co ma powstać nadają kienmek czynności, ją determinują. Zatem można zdefiniować czynność jako każdy proces ukierunkowany na powstanie wytworu. Zarówno czynności psydiiczne, jak i czynności fizyczne są w taki sposób ukierunkowane, to jest punkt wyjścia do psychologii obiekty wisty cznej. już wychodzącej poza zainteresowanie samą świadomością a jednocześnie nie behawiorystycznej. Przypominam, że to jest 1912 r. a więc w zasadzie ten sam okres, kiedy zaczynał powstawać behawioryzm w Stanach Zjednoczonych. Psychologia jest zatem w tej nowej pracy, tej nowej teorii nauką o czynnościach. Nauką zarówno o czynnościach psychicznych, jak i czynnościach fizycznych.

Te czynności, to jest istotne w myśleniu Twardowskiego, można podzielić na jeszcze 2 kategorie. Pewne czynności prowadzą do wytworów trwałycli. inne czynności prowadzą do wytworów nietrwałych Przykłady -fizyczne czynności, spacerowanie prowadzi do nietrwałego wytworu jakim jest spacer, a np. budowanie to może prowadzić do wytworu trwałego - budynek.

To. co widzicie Państwo jedna komórka, to jest takie istome twierdzenie teorii Twardowskiego. Twardowski powiada: nie ma wytworów trwałych czynności psychicznych. Jeżeli zdefiniujemy tą trwałość czy nietrwałość, jeżeli powiemy, jeżeli wytwór czynności ismieje jeszcze wtedy, kiedy czynność już nie jest wykonywana, jak np. pisanie i pismo, już nie piszemy a jeszcze pismo jest, noto mamy do czynienia z wytworami trwałymi. Jeżeli mamy czynności których wytwory znikają wtedy kiedy czynność już nie jest wykonywana - mówienie - mowa. wykładanie - wykład, to mamy do czynienia z wytworami metrwałymi. I czynności psychiczne mają się