107126

Liberyjski tankowiec Hercules został w 1982 roku ostrzelany na pełnym morzu przez argentyńskie okręty wojenne w czasie konfliktu argentyńsko-brytyjskiego o Falklandy (co istotne, bez żadnej widocznej przyczyny. Statek poinformował okręty argentyńskie o swym położeniu i przeznaczeniu). W wyniku ataku statek został uszkodzony. Jeden z pocisków nie eksplodował. Ze względów bezpieczeństwa właściciel nie zdecydował się na jego usunięcie -tankowiec został zatopiony. Strona poszkodowana wystąpiła przed sądami amerykańskimi przeciwko Republice Argentyny z roszczeniem odszkodowawczym.

SN USA stwierdził, że w rozpatrywanym przypadku Argentynie przysługuje immunitet jurysdykcyjny. W dużym uproszczeniu przyjąć można, że aktami de iure gestionis są takie akty, które państwo dokonuje występując w obrocie jak podmiot prywatny zaangażowany w działalność komercyjną. Aktami o charakterze de iure gestionis są zatem np.:

-    umowy o dostawę towarów bądź usług

-    umowy o pracę zawierane przez placówki dyplomatyczne państwa wysyłającego z obywatelami państwa przyjmującego, o ile pracownik wykonuje funkcje czysto techniczne (np. kierowca, tłumacz, recepcjonista, sprzątaczka).

Sprawa Construction PLC p-ko PRL (Sąd Najwyższy Ontario 1987)

W 1987 roku SN prowincji Ontario w sprawie Spółki z o.o. Constraction p-ko rządowi polskiemu i Konsulatowi Generalnemu PRL w Kanadzie uznał roszczenia powoda stwierdzając, ze dostarczenie materiałów elektiycznych i ich instalacja w posiadłości pozwanego, na życzenie przedstawiciela rządu PRL, jest transakcją gospodarczą (...) powód ma więc prawo do uzyskania wyroku ad personam p-ko rządowi PRL. Wystąpienie z roszczeniem wywołało opóźnienie zapłaty za dostarczenie materiałów i zainstalowanie w budynku konsulatu. Sąd uznał tę czynność - tj. kontrakt zawarty między konsulatem a spółką kanadyjską na dostarczenie stosownych urządzeń - za czynność de iure gestionis i uznał, ze pozwany tj. rząd PRL nie jest chroniony immunitetem jurysdykcyjnym.

Postanowienie SN z 11.01.2000 r. (I PKN 562/99)

Powód, Maciej K., został zwolniony z pracy w Ambasadzie Republiki Chile w Warszawie. „Nie można odnieść immunitetu państwa obcego do działań jego organów w zakresie obrotu cywilnoprawnego (handlowego) na terenie innego państwa. Ambasada Republiki Chile występuje w sprawie jako pracodawca, czyli podmiot uczestniczący w obrocie cywilnoprawnym. Nie realizuje w tym zakresie aktów władzy publicznej państwa obcego, nie dotyczy jej więc immunitet jurysdykcyjny przysługujący takiemu państwu.”

Państwo może zrzec się immunitetu jurysdykcyjnego jeśli zobowiązało się do tego w umowie międzynarodowej. Może zostać uznane za zrzekające się immunitetu, jeśli samo wszczyna sądowe postępowanie.