Należy zaznaczyć, że Prezydent, Sejm, Senat, sejmik oraz rady gminy i powiatu pochodzą z wyborów. Tak więc w państwie Polskim istnieją trzy rodzaje wyborów:
S Wybory parlamentarne.
S Wybory prezydenckie.
S Wybory samorządowe.
Z wyborów nie pochodzą zatem Rada Ministrów, sądy oraz trybunały.
□ Organy wykonawcze na szczeblu samorządowym:
0 Gminy wiejskie - na ich czele stoi wójt, natomiast organ zarządzający ma siedzibę na wsi.
0 Gminy miejskie - na ich czele stoi burmistrz lub prezydent, organ zarządzający ma siedzibę w mieście.
Prezydent stoi na czele miast, które:
> Do ostatniej reformy były miastami wojewódzkimi.
> Liczą powyżej 50 tysięcy mieszkańców.
Wójt, burmistrz oraz prezydent są organami jednoosobowymi wykonawczymi wybieranymi w wyborach bezpośrednich. Na szczeblu wyższym organami wykonawczymi są zarządy województwa i powiatu.
0 Zarząd powiatu - na jego czele stoi starosta.
0 Zarząd województwa - na jego czele stoi marszałek województwa.
Należy przy tym zauważyć, że ze wszystkich organów tylko Prezydent nie ma żadnych struktur lokalnych, które by mu podlegały. Oznacza to więc, że wszystkie organy lokalne podlegają Radzie Ministrów lub organom samorządu teiytorialnego. Na szczeblu powiatu i gminy nie ma organów podległych Radzie Ministrów. Województwach natomiast posiadają reprezentanta rządu, czyli wojewodę.
Administracja lokalna dzieli się na dwa ciągi:
> Administracja samorządowa (układ poziomy) - na czele stoją wójt, burmistrz, prezydent, zarząd województwa lub powiatu.
> Administracja rządowa (układ pionowy):
0 Zespolona - ta, która podlega w województwie wojewodzie.
0 Niezespolona - nie podlega wojewodzie, podlega natomiast bezpośrednio Radzie Ministrów.
(podział ten ma znaczenie ze względu na rytm odwoławczy - o czym będzie mowa na późniejszych wykładach...)
Organy administracji niezespolonej wymienione są w załączniku konstytucji, są to m.in.:
> Administracja skarbowa - podlega bezpośrednio ministerstwu finansów.
> Administracja celna - po wejściu do strefy Schengen ich kompetencje uległy znacznemu poszerzeniu.
> Administracja wojskowa - podlega ministerstwu obrony narodowej.
Instytucją zespoloną jest natomiast policja. Charakteryzuje się ona podwójnym podporządkowaniem. W sensie państwowym na jej czele stoi komendant główny, któiy z kolej podlega ministrowi spraw wewnętrznych i administracji. W sensie terytorialnym policja podlega wojewodzie danego województwa.