Etapy dojrzewania plemników:
1) w najądrzu (przylega do jądra) - plemniki przechodzą w nim zmiany w budowie błony (np. wymiana białek na inne), w czasie przechodzenia przez najądrze nabierają zdolności do ruchu ( głównie w ogonie -czyli części dystalnej najądrza, a w głowie najądrza,czyli części proksymalnej nie), ale jeszcze nie są zdolne do zapłodnienia
KA PACY TAC JA
- po kapacytacji plemniki są zdolne do zapłodnienia
- dojrzewanie plemników w drogach rodnych samicy (np. w macicy plemnik może zapładniać oocyt)
- jest to nabranie przez plemnik zdolności do zapłodnienia
- zdolność do reakcji akrosomowej
- jest to szereg zmian w plemniku:
- zmiana białkowa błon
- zmiana poziomu stężenia jonów w cytoplazmie
- zmiana zawartości cholesterolu
- zmiana metabolizmu komórki
u niektórych jest hyperaktywacja - zmiana ruchu plemnika, np. u chomika; zmiana może zajść In vitro w pożywce, ale nie ma uniwersalnej pożywki, np. możemy kapacytować plemniki myszy, bydła, człowieka, a szczura nie (nie zrobimy tu In vitro)
drogi rodne samicy: macica -cieśń - jajowód - ampulla (bańka)
ampulla - w górnej części jajowodu rozszerzenie; po owulacji - tu oocyty czekają na plemnik
zdolności do zapł plemniki nabierają w trakcie wędrówki przez drogi rodne samicy.
Kapacytacja kontrolowana przez cieśń jajowodowo-maciczną i jajowód - wiązanie plemników przy cieśni (krypty, tawerny, także kieszenie) - tu zachodzi kapacytacja (w cieśni)
Regulacja ilości plemników (niewiele dociera do celu) - zdolna do zapł niewielka ich frakcja po skapacytowaniu, która ulega zmianie (I plemniki w górnym odcinku jajowodu po kilkunastu-kilkudziesięciu min docierają do cieśni ok.30 min)
Kontrola dróg rozrodczych i mechanizmów diemotaktycŁiiydi;
- zapł 6 dni poprzedzających owulację - najlepiej 100% ciążą
- chemotaksja
- przemieszczanie komórek w kierunku gradientu substancji, jest niezbędna przy zapł zewnętrznym
- przy rozpoznaniu kom rozrodczych i zabezpieczenia swoistości gatunkowej (np. ryb białka wokół otworu tzw. Mykropyle mają własności chemotaktyczne dla plemników, a cała komórka okryta jest grubą sztywną błoną - horionem)
jeżowce - białka res act
- przyciąga plemnik do osłonki galaretowatej oocytu
- aktywuje metabolizm plemników (aby szybciej się poruszały)
- zapewnia specyficzność gatunkową
plemniki jeżowców nabierają zdolności do ruchu w wodzie morskiej (zmiana potencjału jonowego + pH wody)
ssaki - przemieszczanie się plemników w górę dróg rodnych samicy - też chemotaksja ale nie
jesteśmy pewni (chyba ma tu inną funkcję)
substancja z kom jaj -mobilizacja skapacytowanych plemników
śródbłonek szyjki macicy i jajowodu (?) - przemieszcza plemniki
2