101041

8. Absolutyzm oświecony

Okres monarchii absolutnej stanowi okres przejściowy od państwa feudalnego do kapitalistycznego. Wiązało się to ze zmianami (już od XV w.) jakie zachodziły w monarchii stanowej, która przestała być państwem patrymonialnym. a instytucją publiczno- prawną. Podstawy polityczne powstania tego ustroju to ograniczenia uprawnień nabytych przez stany i znoszenie zgromadzeń stanowych przez władców. Podstawy gospodarcze, to rozwój gospodarki towarowo- pieniężnej i rozkład gospodarki feudalnej. Nastąpił wzrost pozycji mieszczaństwa i akumulacja kapitału miejskiego- ta grupa społeczna zdoła popierać silną władzę królewską. Silnym czynnikiem była także w XVI w. reformacja, doprowadziło to do zmian społecznych, wojen wewnętrznych i zmiany pozycji króla (jako obrońcy zmęczonego społeczeństwa).

Główne cechy:

-    publiczno- prawny charakter państwa

-    nieograniczona władza monarchy- „z łaski Bożej” . a następnie jako pierwszego sługi państwa

-    zarząd państwa oparty na centralizmie i biurokratyzmie- zarówno na szczeblu centralnym i lokalnym, kierowany przez zawodowych, nominowanych urzędników

-    rozbudowa atmii (coraz częściej stałej i zawodowej)

-    w strukturze społecznej nadal dominowała szlachta, lecz swoje uprawnienia rozszerzyło mieszczaństwo

-    starano podporządkować religię państwu. Kościoły miały służyć państwu Anglia:1485 r. (rządy Tudorów)- 1649 r. (ścięcie Karola I)

Cechy absolutyzmu angielskiego:

-    utrzymanie się parlamenm (w innych państwach likwidowano reprezentacje stanowe), który rezygnował ze swych głównych uprawnień i poparł rządy absolutne

-    nie doszło do rozbudowania centralistycznego aparatu państwowego, głównym narzędziem była zreformowana Rada Królewska- Tajna Rada

-    w 1487 r. z Rady Królewskiej wyłonił się Sąd Izby Gwiaździstej, który rozpatrywał przestępstwa przeciw bezpieczeństwu państwa ( było to narzędzie walki króla z przeciwnikami politycznymi)

-    zarwanie z Rzymem i powstanie Kościoła anglikańskiego, na czele z królem

-    rozwój gospodarczy- przemysł (np. sukienniczy), udoskonalenie technik rolnych; organizacja przemysłu oparta na manufakturach, polityka merkantylizmu, rozwój handlu- kampanie handlowe, kapitalizm

Francja

XVI- XVIII w. (1789-wybuch rewolucji)Cechy absolutyzmu francuskiego:

-    do powstania monarchii absolumej podobnie jak w Anglii przyczynił się sojusz króla z mieszczaństwem

-    nieograniczona władza króla(poza prawami boskimi), która obejmowała wszystkie dziedziny życia społecznego

-    państwo nabrało charakteru policyjnego

-    zarząd państwa oparty na centralizmie i biurokratyzmie( organy doradcze miały tylko glos doradczy dla króla) oraz fachowo wykształcony aparat urzędniczy

-    król rządził w oparciu o ministrów (kanclerz+ 4 sekretarzy+ generalny kontroler finansów), którzy byli odpowiedzialni tylko przed nim; i Rady Królewskie (wywodzące się ze średniowiecznych kurii; Rady: Prywatna. Statut, Depesz, Finansowa)

-    za tuk Stanów Generalnych- od 1614

-    nowe urzędy lokalne: gubernatorzy i intendenci

-jako, iż królowi przysługiwała pełnia władzy sadowniczej, główną rolę odgrywały sądy królewskie

-    podporządkowanie Kościoła państwu

-    gospodarka: polityka merkantylistyczna, zakładanie manufaktur, gospodarka całego kraju miała być podporządkowana i służyć państwu

-„prawa fundamentalne" - obowiązujące nawet króla Rosjfl:

Poł. XVII w.-XVIII w.

Okres monarchii absolutnej w Rosji to okres przełomowy- wyjście tego państwa z zacofania i wkroczenie na drogę potrzebnych reform:

-    Rosja stała się cesarstwem po ogłoszeniu w 1721 r. Piotra I cesarzem (imperatorem) Wszech Rosji

-    cesarz stanął nie podlegał żadnemu prawu (nawet sukcesji tronu- mógł nominować swojego następcę

-    cesarz stanął na czele Kościoła prawosławnego i dla zarządu cerkwią powołał Święty Synod