109630

(Penieum miliaceon), owies głuchy (Avena fatura), groch zwyczajny (Pisiun sativum), soczewica jadalna (Lens culinaris), len zwyczajny (Linum usitatissimum).

W epoce brązu (4-3,3 tys. lat temu) mniej śladów rolnictwa. W tej epoce uprawiano: 4

gatunki pszenic, proso zwyczajne, żyto pospolite, jęczmień dwurzędowy, owies, groch, soczewica, rzepak (Brassicea napuś), bób (Vicia fabu).

W epoce żelaza (od 3,3 tys. lat temu do dziś) pszenicę paskówkę wyparły Inne zboża, głównie: pszenica orkisz (Triticum spelta) - dziki przodek nie jest znany, pszenica zwyczajna (Triticum aestivum), jęczmień zwyczajny (Hordeum rulgare) - dziki przodek nie jest znany, w Europie w uprawie od neolitu.

Od połowy XX wieku do teraz produkcja zboża na świecie podwoiła się (lata 1950 - 2000), zaś powierzchnia uprawy zmniejszyła się. Grunty orne utrzymują się na stałym poziomie. Produkcja zbóż rośnie, ponieważ rośnie liczba ludzi

Światowa produkcja zbóż na głowę 250kg/rok, obecnie wzrosła do 300kg/rok. Największym eksporterem zbóż są:

•    Chiny

•    USA

•    Argentyna

Po co uprawiamy jęczmień:

•    na słód, z którego robi się piwo

•    na paszę

•    na kaszę jęczmienną

•    na kaszę gryczaną

Zielona Rewolucja (lata 60-te XX wieku, Norman Borlaug):

•    edukacja rolna

•    zmiana struktury pól

•    wprowadzenie nowych odmian zbóż

•    nawadnianie

•    mechanizacja prac

•    środki ochrony roślin

•    nawożenie (nawozy sztuczne)

Zielona rewolucja upowszechniła rolnictwo intensywne, nowoczesne, lecz nieprzyjazne dla środowiska oraz zdrowia ludzi.

Udział gatunków zbóż w światowej produkcji:

1.    pszenica (najwięcej)

2.    kukurydza

3.    ryż

4.    jęczmień

5.    proso (drobne i gruboziarniste)

Pszenica zwyczajna (Triticum aestivum) - wtórna roślina upraw na:

•    została udomowiona /pochodzi z Azji Środkowej (Iran)

•    obecnie najważniejszy gatunek zbóż na świecie uprawiany od klimatów tropikalnych po subpolame

•    w uprawie od 7 - 8 tys. lat

•    powstała ze skrzyżowania Triticum monococcum z traw ami z rodzaju Aegilops (obecnie chwasty w uprawach pszenicy)

•    w ciepłym klimacie jest wiatropylna, u nas samopylna

•    z pszenicy robi się: pieczywo, makaron, kaszę, krędyczki (lubią je Czesi), korowaj -na wesele, jako symbol bogactwa i płodności)

Pszenica twarda (Triticum durum) — znana tylko z uprawy - nie rośnie w Polsce: