Podstawowy podział kosztów w układzie kalkulacyjnym to:
1) Koszty bezpośrednie.
2) Koszty pośrednie.
Podstawą tego podziału jest związek kosztów z produkcją oraz sposób w jaki odnoszą się do jednostki kalkulacyjnej.
1. Mat. Bezpośred. 2. Wynagrodź enie bezpośredni e 3.Inne koszty bezpośredni e |
Koszty bezpośred. |
Techniczny koszt wytworzeni a |
4.Koszty wydziałowe | ||
5.Koszty zarządu (ogólnowydziałowe) | ||
6. Straty....... |
Zakładowy
koszt
wytworzenia
7. Koszty sprzedaży
Całkowity
koszt
własny
Koszty
pośrednie
Koszty bezpośrednie to te, które na podstawie dokumentacji źródłowej można bez żadnego rozliczenia odnieść wprost do jednostki kalkulacyjnej.
Koszty pośrednie to te, których nie można na podstawie dokumentacji źródłowej odnieść wprost do jednostki kalkulacyjnej.
Najprostszym sposobem przeliczenia kosztów pośrednich na jednostkę kalkulacyjną jest forma procentowego narzutu.
Analiza całkowitych kosztów własnych w układzie kalkulacyjnym polega na:
1) Porównaniu kosztów poniesionych za dany okres z kosztami planowanymi na ten sam okres oraz z kosztami okresów poprzednich.
2) Ustaleniu dynamiki kosztów całkowitych oraz dynamiki poszczególnych pozycji kalkulacyjnych i porównaniu dynamiki kosztów z dynamiką produkcji.
3) Ocenie struktury kosztów w układzie kalkulacyjnym.
4) Porównaniu wskaźników struktury kosztów układu kalkulacyjnego badanego przedsiębiorstwa z innymi przedsiębiorstwami.
5) Określeniu czynników wpływających na zmiany w wielkości i strukturee całkowitych kosztów własnych.
Analiza kosztów bezpośrednich.
Należy rozpocząć od porównania kosztów badanego okresu z kosztami planowanymi na ten okres i kosztami ubiegłego okresu. Ustala się więc odchylenia bezwzględne kosztów bezpośrednich oraz odchylenie poszczególnych elementów kosztów bezpośrednich, czyli materiałów bezpośrednich, robocizny bezpośredniej i pozostałych kosztów bezpośrednich. Należy następnie przeprowadzić analizę przyczynową:
Najpierw dla całego zjawiska, czyli kosztów bezpośrednich.
Następnie badaniu należy poddać każdy element oddzielnie.
W tym celu należy ustalić czynniki wpływające na materiały bezpośrednie, na koszty wynagrodzeń bezpośrednich, na pozostałe koszty bezpośrednie. Mając ustalone te czynniki należy poddać analizie przyczynowej każdy rodzaj kosztu oddzielnie.
Prąykłąęł ąnąli;y ko$zf<?w mą^ęriałów bęgp<?$rednięh.
Przyjmując, że produkcja jest jednorodna, na koszty produkcji wpływają takie czynniki jak: Wielkość produkcji.
Zużycie materiałów i energii.
Cena nabycia materiałów.
Koszty materiałów bezpośrednich przy produkcji jednorodnej.