111062

Zasady prawa iniydzyiiarodowf go

Określenie „Ogólne zasady prawa [międzynarodowego] uznane przez narody cywilizowane" jest zaczerpnięte jeszcze ze statutu Stałego Trybunatu Sprawiedliwości Międzynarodowej (art. 38).. Obecnie podział na narody cywilizowane i niecywilizowane w stosunkach międzynarodowych właściwie nie istnieje (formuła tradycyjna z okresu między w'ojaincgo).

Dwie zasadnicze koncepcje wykładni terminu ..ogólne zasady prawa":

1)    W odniesieniu do ogólnych zasad prawa uważano, źe chodzi o zasady prawa międzynarodowego (choć nie jest tak dosłownie napisane w art. 38).

Był to pogląd dość popularny w tzw. radzieckiej nauce prawa międzynarodowego. Wielu autorów uważało, że skoro mowa jest najpierw o umowie międzynarodowej, zwyczaju międzynarodowym to także chodzi o zasady prawa międzynarodowego i twier dzili, że trudno by było sobie wyobrazić jakieś zasad)’ wspóbic dla systemów prawnych różnych państw. Ogólne zasady prawa międzynarodowego wynikają bezpośrednio z norm zwyczaj owy ch i umowny di. Przyjęcie takiej interpretacji nie wnosiłoby nic nowego do tego katalogu jest to więc cłiyba stanowisko niesłuszne, traktujące ogólne zasad)' prawa jako wyłącznie zasady prawa międzynarodowego.

2)    Stanowisko dominujące w doktrynie i akceptowane przez orzecznictwo zgodnie z którym ogólne zasad)’ praw™ są zasadami stanowiącymi uzupełnienie norm zwyczajowych i umownych, które są zarówno wspólne dla systemów prawnych państw jak też obowiązują w porządku

pr awn ot ni ędzyn arod owy m.

Ogóbie zasady prawa należy rozumieć jako zasady wspólne obowiązujące i w porządku międzynarodowym i mające zastosowanie w porządku wewnętrznym państw'. Tradycyjnie elementem ogólnych zasad prawa są zasad)', które do prawa międzynarodowego i wewnętrznego weszły dzięki słynnym łacińskim paraniem:

-    Lex retro non agit.

-    Lex poste rior de rogal legi priori.

-    Nenio plus iuris ad alliuni transfere potest quam ipse liabet.

-    Zasada Res iudicata.

Zasada dobrej wiary (bona Jides) - przyjmuje się. źe podmioty' praw™ działają w dobrej wiaze.

Zasada słuszności.

-    Zasada sprawiedliwości.

Zasada estopel - polega na tym. źe pewne faktyczne zachowania państwa na płaszczyźnie międzynarodowej są wyraźnie akceptowane przez inne państwa, które opierając się na tego rodzaju postępowaniu zmieniają swoje zachowanie, ewentualnie mogą też ponieść szkodę.

-    Suwerenność państw

-    Równość państw w^robec prawa

-    Niezależność państw' od siebie

-    Pacia sum sen anda - państw'0 nic może powoływać się na swoje ustawodawstwo wewnętrzne (nawet na konstytucję) dla uzasadniana uchylana się od wykonania zobowiązań międzynarodowych (art. 27 Konwencji wiedeńskiej o prawie tr aktatów' z 23 V 1969 r.). Nie jest to sprzeczne z zasadą smverainości ponieważ państw’0 samo decyduje, jakie zobowiązania międzynarodowe chce przyjąć.

Ogóbie zasady prawa należy rozumieć jako logiczne, celowe uzupehiienie norm zwyczajowych i umownych, które są akceptowane zarówno przez poszczególne państw™ w porządkach w^rewnętrznych jak też stosow™nc są przez państw™ na płaszczyźnie międzynarodowej.