111592

Jest obecnie powództwo cywilne, które składa się w SF. Właściwym dla miejsca pobytu uwięzionego. Kieruje on skargę przeciwko naczelnikowi więzienia, sędzia obala sprawę albo nakazuje odpowiedzieć. Aby sparwa została rozpatrzona skazany musi:

-    być pozbawiony wolności

-    powoływać się na naruszenie konstytucji prawa federalnego, traktatów -wyczerpać drogę odwoławczą

Władzę w tej materii mają wszystkie SF- de facto zatem nawet pojedynczy sędzia SF może uchylić wyrok skazujący stanowego SN. ( sprawdzić działalność J. Mc Caina w zakresie ustawy detainee treatment Act 2005 i praw więźniów Guantanamo).

Sądy federalne mają także jurysdykcję międzystanową ( diversity jurisdiction ).

-    S. dystryktowe we wszystkich sprawach cywilnych, jeżeli wartość sporu przekracza 75 tyś. $, a spor toczy się między obywatelem różnych stanów a państwem) podmiotem obecnych (jurysdykcja cudzoziemska). Jest to jurysdykcja konkurująca zależna od woli stron. SF rozpatruje spory wynikając z prawa stanowego muszą stosować prawo stanowe i stanowe precedensy. Z prawa Erie Railroad v. Tompkins. Sposoby określania diversity:

-osoby fizyczne - na postawie domicylu ( zatrudnienie , rejestracja samochodu, przynależność do kościoła, gdzie dzieci chodzą do szkoły).

-osoby prawne- siedziba organu zarządzającego - nerve center tj. miejsce formułowania polityki przedsiębiorstwa, jeżeli tego nie ma to miejsce głównej aktywności biznesowej.

Właściwość pierwotna SN

Art. II konstytucji wyznacza właściwość pierwotną SN, dla Kongresu przewidziano określenie właściwości apelacyjne SN.

Art. III :*

W ramach właściwości pierwotnej organ ten działa jako Sąd I i ostatniej instancji ( orginal jurisdiction ). Są to sprawy gdzie stroną jest ambasador (jako pozwany bądź pozywający), inni przedstawiciele dyplomatyczni oraz członkowie ich rodzin i służba bądź stan. Relacje:

-    stan pozywa obywatela innego stanu bądź obywatel innego kraju -stan pozywa stan

-stan pozywa - jest pozywany przez federację

Katalog ten jest zamknięty (vide sprawa Marburry vs... z 1803 roku zgodnie z nim Kongres nie ma podstaw do tworzenia dalszej właściwości pierwotnej SN).

Sąd pozwolił jednak, by najniższe Sądy zajmowały się częścią spraw oryginalnej właściwości tego sądu w ramach pierwszej instancji (trial Court)- stąd powstało rozróżnienie na:

-    właściwość pierwotną wyłączną ( execlusive orginal jurisdiction). Spory między dwoma stanami oraz sprawy przeciwko dyplomatów innych krajów.

-    właściwość pierwotną konkurencyjną (concurent oryginał jurisdiction). Tu sąd najwyższy dzieli się prawem do rozstrzygania spraw sądami dystryktowymi (federalnymi).

Właściwość apelacyjna SN. Sąd Najwyższy może rozpatrzeć każdą sprawę wynikającą z prawa federalnego. Dzięki temu rozpatruje odwołania od wyroków sądów federalnych i stanowych SN w zakresie w jakim rozstrzygają one kwestie federalne. W ciągu roku SN rozpatruje ok. 120 apelacji - zgoda na jej przyjęcie powoduje obowiązek wydania wyroku ale tak zwane rozstrzygnięcie przedwstępne ma istotne znaczenie. Wystarczy, że sprawa dotknie wzajemnego stosunku aktów federalnych i stanowego - by SN stał się właściwy do orzekania. Procedura apelacyjna - do SN apelacje można wnosić :

1.    od orzeczeń SF, jeśli funkcjonariusze/ agencje federalne są stroną i ustawa federalne została przez ten sąd została uznana za niezgodną z konstytucją.

2.    od orzeczeń federalnego sąd apelacyjnego - jeżeli przepis ustawy został przez ten sąd uznany za niezgodny z konstytucją

3.    od wyroków sądów dystryktowych orzekających w składzie trzech sędziów