111656

Przyczyny ubóstwa i jego skutki dla gospodarki

Brak pracy i niskie płace to dwie klasyczne przyczyny ubóstwa w społeczeństwie przemysłowym. W nowej gospodarce przyczyny te nie znikają, ale akcent pizesuwa się w kierunku współwystępowania ich z niskimi lub bardzo niskimi kwalifikacjami. Oznacza to przesuwanie się problemu rynku pracy bardziej w kierunku problemów strukturalnych niż koniunkmralnych. Współczesnemu ubóstwu bardziej zagraża bezrobocie długookresowe niż bezrobocie w ogóle. W krajach, w których przemiany w rolnictwie pozostawały w tyle za industrializacją, ludność utrzymująca się z rolnictwa dłużej pozostaje w sytuacji zagrożenia ubóstwem.

Inne zjawisko współczesnego rynku pracy rzutujące na zjawisko ubóstwa to jego segmentacja, prowadząca do ukształtowania się rynków lepszych i gorszych, zarówno pod względem warunków pracy, jak i płacy oraz satysfakcji i prestiżu. Znaczna część gorszego tynku pracy to szara strefa. Sprzyja jej nieefektywna i ptzeregulowała gospodarka oraz wysoka podaż zasobów pracy o niskich kwalifikacjach, w tym - imigrantów.

Bezrobocie długookresowe wyłącza łudzi z aktywności, izoluje społecznie, a praca w szarej strefie dezawuuje, pozbawia godnych warunków i relacji z innymi. Powstaje zjawisko społecznego wykluczenia na tle braku dostępu do legalnej i godziwej pracy. Ponadto, nie stanowi źródła oszczędności dochodów na starość w postaci składek na ubezpieczenie emerytalne.

Ogólnie rzecz biorąc, przyczyny ubóstwa można podzielić na:

a)    obiektywne (względne):

-    bezrobocie,

-    zbyt niskie płace,

-    niski dochód narodowy,

-    wysoki przyrost naturalny

b)    subiektywne (absolutne):

-    wielodziemość,

-    brak pomocy ze strony dorosłych dzieci dla starzejących się rodziców

-    uchylanie się od pracy,

-    patologia społeczna (alkoholizm, narkomania)

Trzy stanowiska dotyczące przyczyny ubóstwa:

1.    Teoria skażonych charakterów - ubóstwo uważane jest za wynik indywidualnych wad. ułomności i defektów. Każdy może powiększyć swoje dochody, biedny jest ten kto nie włożył odpowiedniego wysiłku Istotę tej teorii oddaje formuł „biedny, bo głupi, głupi bo biedny”.

2.    Teoria ograniczonych możliwości - ubożenie jednostek pozostaje poza kontrolą jednostki. Biednym jest się dla tego, że nie ma się równego dostępu do szkół miejsc pracy, istnieją różne rodzaje dyskryminacji, czy też z powodu nieodpowiedniej polityki rządu wobec ekonomicznie najsłabszych.

3.    Teoria Wielkiego Brata - rząd przez wysokie podatki i liczne programy socjalne prowadzi do tego. że rodziny nie mają motywacji do poprawy swojej sytuacji ekonomicznej i uzależniają się od państwa.

Skutki ubóstwa (dla gospodarki):

zmniejszenie popytu

zmniejszone wpływy do budżetu państwa (m.in. z podatku dochodowego)

obciążenie budżetu państwa wydatkami socjalnymi

Wzrost obciążeń podatkowych (wynikający z wydatków socjalnych)

Zmniejszenie oszczędności, a w konsekwencji inwestycji Ograniczenie rozwoju gospodarczego - obniżenie tempa wzrostu PKB deprecjacja kapitału ludzkiego bezrobocie