112059

Czek jest papierem wartościowym wystawianym w ściśle przez prawo czekowe określonej formie, zawierającym w swej treści polecenie wypłaty przez bank określonej kwoty pieniężnej okazicielowi czeku lub osobie na nim wskazanej ze środków wystawcy czeku* Zobowiązanie czekowe posiada kilka charakterystycznych cech. Do najważniejszych należą: => abstrakcyjność oznacza, że dla ważności czeku nie jest istotne czy istniało zobowiązanie będące przyczyną wystawienia czeku i czy było ono ważne, bezwarunkowość, o pieniężny charakter,

=> sformalizowanie dokumentu.

=> samodzielność zobowiązania poszczególnych dłużników czekowych tzn.. że zobowiązanie czekowe każdej z podpisanych na nim osób wynika z tego, że złożyła ona na czeku swój podpis, a ważność tego zobowiązania nie jest uzależniona od ważności zobowiązań innych osób podpisanych na czeku, oczywiście o ile czek posiada wszystkie elementy niezbędne do jego ważności,

=> solidarna odpowiedzialność dłużników czekowych oznacza, ze wystawca, indosant i poręczyciel odpowiadają wobec posiadacza solidarnie^{1 2}.

Stronami stosunku czekowego są: trasant (czyli wystawca czeku), trasat - płatnik (w przypadku czeku jest to zawsze bank), remitent (czyli osoba uprawniona do żądania i podjęcia wypłaty).

Osoba, której został wręczony czek może:

I.    przedstawić czek trasatowi do zapłaty.

II.    złożyć czek do skupu w innym banku, niż trasat, otrzymując w zamian pełną kwotę czeku,

III. złożyć czek do inkasa w innym banku, niż trasat, a sumę czekową otrzymać dopiero, gdy trasant przekaże ją bankowi inkasującemu,

IV. złożyć czek „do dyskonta" w innym banku, niż trasat, otrzymując w zamian kwotę czeku pomniejszoną o odsetki dyskontowe lub prowizję.

V.    wręczyć czek jako zapłatę w kolejnej transakcji dokonując indosu na swojego wierzyciela³

Z tego wynika, że istnieje pięć funkcji czeku:

=> rozliczeniowo-płatnicza, gdzie czek wręczany jest zamiast gotówki przy zakupie towarów i usług, a zapłata za czek następuje w formie gotówkowej lub bezgotówkowej (rozrachunek),

=> obiegowa jest związana z możliwością nieograniczonego przenoszenia praw czekowych jednej strony na drugą za pomocą indosu,

=> gwarancyjna polegająca na zabezpieczeniu zapłaty czeku przez wszystkie osoby na nim podpisane,

=> kredytowa - o ile czek nie powinien być instrumentem kredytu to pewne wbudowane w niego możliwości (czek postdatowany, czek jn blanco") powodują, że może stać się on narzędziem kredytu kupieckiego,

=> refinansowa - czek można złożyć „do dyskonta", czyli uzyskać za niego zapłatę od innego banku niż trasat, przed otrzymaniem pokrycia przez trasata.

By spełniać wymagania prawne każdy czek musi zawierać pewną grupę elementów:

1.    nazwę „czek" w samym tekście dokumentu, w języku w jakim go wystawiono.

2.    polecenie bezwarunkowej zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej,

3.    nazwisko osoby, która ma zapłacić (trasata).

4.    oznaczenie miejsca płatności,

5.    oznaczenie miejsca i daty wystawienia czeku.

6.    podpis wystawcy czeku (trasanta)⁴

Jeżeli któregoś ze wskazanych elementów brakuje to dokument taki nie jest traktowany jako czek. Od tej reguły są jednak wyjątki:

1

   Rymarczyk J.. /red/, op cit, s.152

2

   Heropolitańska I., 1997, opci, s.29-32

3

   Heropolitańska I., 1997, opci, s.33-34

4

Heropolitańska I.. 1997, opci. s.38