114139

Podstawienie (substytucja) - ustalenie pewnego porządku dziedziczenia po sobie.

(1)    zwykłe (substitutio vulgaris) - spadkodawca powołuje określonego spadkobiercę testamentowego na wypadek gdyby spadkobierca nie chciał lub nie mógł być spadkobiercą.

Spadkobierca ustawowy czy testamentowy, który nie chciałby lub nie mógł dziedziczyć to spadkobierca ustanowiony, natomiast spadkobierca, który ma wejść w jego miejsce to spadkobierca podstawiony.

Podstawienie nie musi być jednorazowe, np. jeśli nie X to Y, jeśli nie Y to Z itd.

Spadkobierca, który nie chce dziedziczyć to ten, który odrzucił spadek lub zrzekł się dziedziczenia. Ten który nie może dziedziczyć to ten, który jest niegodny dziedziczenia lub nie dożył (nie istnieje).

Spadkobierca podstawiony będzie dziedziczył tylko wtedy i dopiero wtedy, gdy spadkobierca ustanowiony nie chce lub nie może być spadkobiercą.

Jeżeli np. spadkobierca ustanowiony odrzuca spadek po upływie np. 4 miesięcy od jego otwarcia, skutki są z mocą wsteczną, a więc spadkobierca podstawiony nabywa spadek z mocą wsteczną w chwili jego otwarcia.

Dla kilku spadkobierców ustawowych lub testamentowych może być powołany jeden spadkobierca podstawiony, na wypadek gdy którakolwiek z tych osób nie chce lub nie może dziedziczyć. Dla każdego spadkobiercy ustanowionego może być także powołany inny spadkobierca podstawiony.

(2)    powiernicze (substitutio fidei comissaria) - polega na tym, że spadkodawca zobowiązuje spadkobiercę do zachowania nabytego spadku i pozostawienia go dla innej osoby (dla spadkobiercy podstawionego).

Podstawienie powiernicze nie jest w Polsce dopuszczalne, jeżeli jednak spadkodawca wprowadził takie postanowienie, będzie ono miało tylko ten skutek, że spadkobierca podstawiony będzie dziedziczyć tylko wtedy, gdy spadkobierca ustanowiony nie chce lub nie może być spadkobiercą. Następuje konwersja (przekształcenie) w podstawienie zwykle.

Jeżeli jednak z treści testamentu lub z okoliczności wynika, że bez takiego ograniczenia spadkobierca nie zostałby powołany, powołanie spadkobiercy jest nieważne. Przyjmuje się, że pojęcie „powołanie spadkobiercy jest nieważne” należy rozumieć w ten sposób, że nieważne jest zarówno powołanie spadkobiercy ustanowionego jak i podstawionego.

Podstawienie powiernicze jest niedopuszczalne, bo to nic innego jak podstawienie pod warunkiem czy terminem.