metaloenzymów, glutationu) niszczy komórki nerwowe, podrażnienie błon śluzowych dróg oddechowych i oczu (przekrwienie i obrzęk płuc) jama ustna (obrzęk, krwawienie dziąseł, zapalenia przyzębia, ślinotok, zaburzenia smaku)
b. związki AZOTU (NO, N20, N02, NH3, nitrozwiązki)
• Źródło: naturalne (produkcja biogenna, błyskawice, spalanie biomasy, procesy gnilne, utlenianie NH3 do NO), antropogenne (procesy spalań, nawozy, papierosy, konserwacja mięsa) mechanizm samooczyszczania-kwasne deszcze
• Toksyczność:
NO (rozkurcz naczyn, hamowanie agregacji, OUN)
N20 (gaz rozweselający, rośliny brodawkowe( mutualizm z sinicami) nawozy, spaliny, elektrownie)
N02 (brak odmchow obronnych-wnika głęboko, konserwant mieś- azotan(tyn) sodu i potasu) rozszerzenie naczyń krwionośnych (spadek ciśnienia krwi, bóle i zawroty głowy) trudności w oddychaniu, obrzęk płuc, zmiany w płucach, paraliż konwulsje i śmierć przekształcenie do kwasów N03- i N02-silnie utleniających, methemoglobinemia i nitrozohemoglobinemia,
N03- rakotwórczy, mutagenny i teratogenny
powstawanie nitrozoamin (nitrozodimetyloaminy-Wit C zapobiega)
redukcja w przewodzie pokarmowym (stezenie azotanów a rak zoladka)
NH3 (gnicie białek, odgazowanie węgla kamiennego, biosyntezy, chłodnictwo)
Działanie żrące (inhalacja-obrzęk płuc, nieżyt oskrzeli, połknięcie-perforacje)
c. związki WĘGLA (CO i C02)
• Źródło:
naturalne (pożary, wulkany, produkt metabolizmu)
antropogeniczne (spalania, CO powstaje przy niecałkowitym spalaniu węgla - niedostateczne ilość tlenu)
samooczyszczanie-utlenianie do C02 i grzyby
• Toksyczność:
C02 (niedotlenienie, kwasica, obrzęk mózgu, przyspieszenie oddychania i tachykardia, przy dużym stężeniu pojawiają się omamy, drgawki, zaburzenia świadomości, stż. powyżej 30 % natychmiastowa śmierć)
CO (papierosy)
łączenie z hemoglobiną, niedotlenienie organizmu, mniejsze stż przez dłuższy czas-uszkodzenie OUN i zanik ostrości wzroku stż. powyżej 60% uduszenie *w skaźnik Pettenkofera - przy gromadzeniu się C02 wydychanego przez ludzi w pomieszczeniu zachodzą zmiany właściwości fizycznych powietrza; wskaźnik to 0,1% -dopuszczalna ilość C02 w powietrzu
zanieczyszczenia SUBSTANCJAMI ORGANICZNYMI WWA (wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne)
• Źródło:
paliwa(benzyna bezołowiowa), niepełne spalanie, ścieki miejskie i przemysłowe, nawierzchnia bituminiczna, dym papierosowy, wędzonki
Należą do nich Piren, Fenantren, Fluoranten, Antracen i imię.
• Toksyczność: ( z tlenem tworzą epoksyd łączący się z DNA)
Są silnie mutagenne, teratogenne i kancerogenne.