112722

W przypadku gospodarki zamkniętej (nie prowadzącej wymiany gospodarczej z zagranicą) do najważniejszych kategorii wydatków uwzględnianych przy wyznaczaniu PKB należą:

•    wydatki gospodarstw domowych:

•    na dobra bieżącej konsumpcji,

•    na dobra trwałe,

•    na usługi,

•    wydatki przedsiębiorstw:

•    na inwestycje,

•    na tworzenie majątku trwałego,

•    zmiana poziomu zapasów w przedsiębiorstwie,

•    wydatki publiczne:

•    zakupy rządu centralnego oraz władz lokalnych.

Produkt Narodowy Brutto (PNB) to wielkość całkowitych dochodów uzyskanych przez obywateli i podmioty z danego kraju przy wykorzystaniu należących do nich czynników produkcji, niezależnie od kraju, w którym te czynniki wykorzystano. Miernik PNB może być wykorzystywany do charakterystyki gospodarek otwartych, w których odnotowuje się zjawisko handlu zagranicznego.

Wielkość PNB wyznacza się poprzez dodanie do PKB wartości dochodów netto z własności za granicą (Dn):

PNB = PKB + Dn gdzie:

Dn (dochód netto z własności za granicą) stanowi różnicę pomiędzy dochodami z własności uzyskiwanymi za granicą a dochodami z własności zapłaconymi zagranicy.

Mierniki PKB oraz PNB można ujmować w dwóch rodzajach cen:

•    w cenach rynkowych - cenach obowiązujących w danym okresie na rynku, zawierających podatki pośrednie, czyli podatki naliczane od zawieranych transakcji (np. podatek VAT, cło, akcyza),

•    w cenach czynników wytwórczych - cenach rynkowych pomniejszonych o podatki pośrednie, czyli cenach otrzymywanych przez producentów po zapłaceniu przez nich podatków pośrednich.

Można zatem określić następujące relacje:

PKB (w cenach czynników produkcji) = PKB (w cenach rynkowych) - podatki pośrednie

oraz

PNB (w cenach czynników produkcji) = PNB (w cenach rynkowych) - podatki pośrednie