114682

7.    Pomorski Bank Kredytowy w Szczecinie,

8.    Państwowy Bank Kredytowy w Warszawie,

9.    Bank Zachodni we Wrocławiu.

Banki te stały się samodzielnymi i samofinansującymi się jednostkami organizacyjnymi. Miały prowadzić działalność polegającą na gromadzeniu środków pieniężnych, udzielaniu kredytów i pożyczek pieniężnych oraz przeprowadzaniu rozliczeń pieniężnych.

Każdy z wymienionych banków posiadał swobodę w zakresie:

•    decydowania o przedmiocie i zakresie swojego działania i oferowania usług bankowych,

•    zawierania umów z klientami - ustalanie wysokości oprocentowania lokat i kredytów.

Zmiany w systemie bankowym po 1989 roku wynikają z urynkowienia gospodarki polskiej oraz z reformą prowadzenia polityki pieniężno-kredytowej przez banki. Każdy z tych banków przejął obowiązki części oddziałów NBP. Jednak pomimo wydzielenia IX banków NBP nadal zajmował się pewnymi operacjami komercyjnymi w zakresie obrotu dewizowego, co było sprzeczne z założeniami reformy.

Ostatecznie w 1994 roku powołano Polski Bank Inwestycyjny, który przejął ostatnie funkcje banku komercyjnego od NBP. Struktura polskiego systemu bankowego stała się przez to bardziej przejrzysta.

W czasie III etapu reformy przebudowano działalność NBP jako banku centralnego co oznacza:

•    współdziałanie przy opracowywaniu rozwiązań społeczno-gospodarczego rozwoju kraju i kształtowaniu systemu funkcjonowania gospodarki narodowej,

•    udzielanie kredytów refinansowych innym bankom,

•    organizowanie i realizowanie rozliczeń gotówkowych i bezgotówkowych,

•    administrowanie państwową rezerwą dewizową,

•    sprawowanie funkcji nadzoru bankowego nad instytucjami bankowymi na podstawie rocznych bilansów, miesięcznych sprawozdań i bieżących meldunków,

•    kształtowanie polityki kursowej i jej bieżącej realizacji,

•    emisję znaków pieniężnych i organizowanie obrotu gotówkowego,

•    organizowanie i przeprowadzanie rozrachunków międzybankowych,

•    reprezentowanie interesów Polski w międzynarodowych instytucjach bankowych.

Obowiązkową rezerwą zostały natychmiast objęte wszystkie środki pieniężne aktualnie znajdujące się w banku, przy czym stopa rezerwy nie mogła być wyższa niż 30% sumy wszystkich tych środków. Ustawa nie przewidywała natomiast oprocentowania środków odprowadzonych na rachunek rezerw obowiązkowych.

Wraz z IV etapem reformy nastąpiłam możliwość powstania nowych banków przy liberalnych zasadach tworzenia ich:

•    niewielki kapitał zakładowy,

•    własne pomieszczenia,

•    projekt statutu,

•    plan działania.

Wprowadziło to zasadę konkurencyjności oraz odejście od podziałów terytorialnych i branżowych.

Pozycja i zadania systemu bankowego w Polsce przed rokiem 1989 określone były przez charakter ustroju gospodarczego oraz wprowadzoną przez organa władzy politykę gospodarczą. Była to gospodarka centralnie zarządzana, o wysokim stopniu dyspozycyjności wszystkich instytucji wobec władz naczelnych. Można również powiedzieć, cytując W. Wilczyńskim, że była to gospodarka rzeczowa, w której pieniądz, traktowany instrumentalnie, nie pełnił samoistnej funkcji kryteryjnej. Oznaczało to, że wybór ekonomiczny, podejmowane decyzje w minimalnym zakresie były uwarunkowane rachunkiem pieniężnym. Pieniądz był, i to w ograniczonym stopniu instrumentem realizacji wcześniej podjętych decyzji rzeczowych. Mimo to w latach 80-tych nastąpiło w pewnej mierze urynkowienie gospodarki - istota systemu ekonomicznego pozostała niezmieniona.