114941

Aktywność religijna i społeczna Kościoła i wiernych (organizacje religijne, katolickie organizacje społeczne, Akcja Katolicka, prasa katolicka).

Powoli zwiększała się liczba księży do prawie 10,4 tys. kapłanów diecezjalnych i prawie 1,8 tys. zakonnych w 1939 r.

Średnia wielkość parafii około 1937 r. to zaledwie 4250 wiernych.

Na wschodzie, gdzie Polacy mieszkający w rozproszeniu musieli pokonywać nawet 70 km, aby dotrzeć do kościoła.

Na Śląsku, gdzie w trosce o wiernych odprawiano nabożeństwa dla górników w różnych miejscach i dość szybko starano się tworzyć nowe parafie

Potężne organizacje kościelne utrzymywały się zasadniczo z ofiarności wiernych i pracy własnej

W skali krajowej zaledwie 0,6 % ziemi należało do Kościoła, z tego po ponad 20 % ziemi będącej w posiadaniu Kościoła było w województwach Poznańskim i Lwowskim, po około 12,5% w Pomorskim, Krakowskim i Tarnopolskim.

Dla przeciętnego proboszcza polskiego około 1930 roku pensja państwowa przynosiła zaledwie około 15% dochodu, tyle samo, przeciętnie, przynosiła ziemia Największy odsetek dochodu, około 22% stanowiła doroczna kolęda, dalej tak zwane iura stolae - opłaty za chrzty, śluby, pogrzeby (około 18%), stypendia mszalne (ok 18%), wypominki, opłaty kancelaryjne itd. Największe w całym państwie dochody, ponad 1200 złotych miesięcznie, mieli proboszczowie diecezji warszawskiej i łódzkiej Najniżej uposażeni byli proboszczowie diecezji wschodnich, mieli przeciętnie nieco ponad 500 złotych miesięcznie. Przeciętne zarobki proboszczów były stosunkowo wysokie.

Bogactwo czy wykształcenie księdza znaczyło bardzo wiele dla jego prestiżu, stwarzało jednak zarazem duży dystans społeczny między plebanem a wiernymi Rósł wyraźnie antyklerykalizm, krytyka bogactw i sposobu życia duchowieństwa Wzrasta liczba zakonów, kilkakrotnie zwiększa się liczba zakonników - do nieco ponad siedmiu tysięcy przed samą wojną, oraz zakonnic - do prawie dwudziestu dwóch tysięcy. Formuje się w tym okresie w Polsce 13 nowych zgromadzeń żeńskich I 7 męskich.

Opierając się na braciach zbudował o. Maksymilian Maria Kolbe klasztor w Niepokalanowie, który był w latach trzydziestych największym domem zakonnym świata katolickiego. Rozbudowa wydawnictw religijnych różnego typu stanowiła jedną z najbardziej charakterystycznych cech działalności zakonów dwudziestolecia

W ruchu zgromadzeń żeńskich zdecydowany prymat miały grupy czynne, nastawione na różne formy działalności odpowiadającej potrzebom społecznym.

Działalność sióstr koncentrowała się głównie na edukacji dzieci i młodzieży oraz zadaniach charytatywnych

HHBonia rełigine katolików Meddchi

Rozbudowa, ilościowo przynajmniej imponująca, różnego typu organizacji katolickich ludzi świeckich stanowi jedną ze znamiennych cech polskiego katolicyzmu dwudziestolecia.

Dane o diecezji śląskiej, gdzie bractwa o charakterze tradycyjnym miały około 250 tys. członków. Arcybractwo Matek Chrześcijańskich 30 tys., Bractwo Serca Jezusowego i Straż Honorowa NSPJ także 30 tys., Bractwo Różańcowe 18 tys. członków a Bractwo Pocieszenia 6 tys. Członkowie bractw propagowali kulty patronów, dążyli do własnej doskonałości, mieli szerzyć w środowiskach życia zasady katolickie Ludzie prości, inteligencja od nich stroniła

Akcja katolicka:

Największą i najważniejszą organizacją katolików świeckich była Akcja Katolicka Czerpała ona wprost z doświadczeń Ligi Katolickiej, czyli prowadzenie akcji dążącej do szerzenia, pogłębienia i obrony zasad katolickich w życiu prywatnym i publicznym. Te same cele przyświecać miały powołanej ostatecznie w 1930 roku przez Konferencję Episkopatu Polski Akcji KatolickieL^^^^^^^

Tworzenie Akcji Katolickiej w poszczególnych krajach było odpowiedzią na program formułowany przez Piusa XI

W ramach Akcji Katolickiej poszczególne jej struktury miały w 1937 r. następująca liczbę członków: Katolicki Związek Mężczyzn • 130 tys., Katolicki Związek Kobiet 150 tys., Katolicki Związek Młodzieży Męskiej 150 tys., Katolicki Związek Młodzieży Żeńskiej 180 tys.; w sumie więcmialaAkcła Katolicka ponad 600 tys. członków.

Akcja Katolicka miała charakter organizacji powołanej i kierowanej odgórnie przez hierarchię kościelną, wspieranej zwłaszcza bardzo energicznie przez prymasa Hlonda.

Akcja Katolicka była pewną awangardą w katolicyzmie polskim i to właśnie w oparciu o nią formułował episkopat programy duszpasterskie.