116164

OGÓLNY PODZIAŁ ZIEMI

Powierzclmia ziemi wynosi 510083 tyś km2 objętość ziemi wynosi 1083 miljardy km3 powierzchnia lądów zajmuje 148,94 min km2 czyli 28% powierzchni ziemi Kula ziemska zbudowana jest z trzech głównych warst współśrodkowych współ środkowych różnej miąższości. Centrum ziemi stanowi jądro nife (Ni,Fe),(centrosfera, baiysfera) o promieniu ok. 3,5 tyś km. Jądro otacza strefa przejściowa o miąższości ok. 1700 km. Nifesima - warstwa stykająca się z jądrem. Fesima warstwa górna. Powyżej strefy przejściowej jest litosfera- sima o miąższości ok. 1200 km., powyżej zalega sial czyli właściwa skorupa ziemska. Wokół skorupy ziemskiej nieregularnie rozciąga się powłoka wodna- hydrosfera a całość ziemi otacza powłoka gazowa atmosfera. Poszczególne sfery charakteryzują się zróżnicowanymi właściwościami fizycznymi. Litosfera dzieli się na 2 warstwy górną- sial (Si Al.) i dolną -sima (Si, Mg). Sial zbudowany jest ze skal lżejszych - granitów, gnejsów, skal osadowych. Zanurzona jest w cięższej, plastycznej simie. Sima składa się z cięższych skal typu bazaltu. N głębokości 50-60 km pod kontynentami i 20-30 km pod Atlantykiem znajduje się granica dwóch różnych serii skał. Na dme Pacyfiku występująskaly o takich właściwościach jakie mają utwory położone głęboko pod kontynentami. Dolną część płaszcza budują ciężkie skały magmowe niespotykane na powierzchni ziemi.

HISTORIA ZIEMII

Czwartorzęd-jest w erze kenozoicznej Dzieli się na:

a) holocen (0.0011 min lat temu do wczoraj)-ustąpienie lodowców; powstanie Bałtyku; klimat stosunkowo stabilny;najcieplejszy od 100 tys lat;

b) plejstocen( 1,8-0,0,11 min lat temu)-lodowce kształtują rzeźbę wielkich obszarów ziemii; poziom mórz wykazuje duże waliania(stąd min. Pomosty łączące Azję z Ameryką); powstaje przesmyk panamski;

surowce mineralne cmwforrf/A#-lessy: Chiny, płd.Polska, Krórzewniki; ily, gliny, piaski żwiry muchomory, torf: Polska północna i środkowa, Legnica, Kamieniec Ząbkowicki Trzeclorzęd-jest w erze kenozoicznej.

a) pliocen(5,3-l,8 min lat temu)-otwiera się cieśnina Beringa; ok. 3 st Celsjusza cieplej niż obecnie, ale się obniża,

b) miocen(24-5,3)-pierwsze lodowce w rejonach polarnych(Antarktyda zlodowacona), ok. 17 min lat temu zderzenie Afryki i Eurazji.

c) oligoccn(34-24)-klimat ciepły, stabilny, średnia temp oceanu wyższ o 7 C niż obecnie.

d) eocen(55-34)-pizei wanie kontaktu Eurazji z Afiyką w okolicach Grenlandii i oddzielenie Antarktydy od Australii, zderzenie Indii z Azją(45 min temu)

e) pa!eocen(65-55)-powstanie Eurazji, ponad 10 c cieplej niż obecnie ale chłodniej niż w mezozoiku, ożywiony wulkanizm, między innymi w północno zachodniej europie.

Surowce mineralne trzeciorzędu-węgid bnmatny:Niemcy, Ameryka PN, Kołbaskowo, Moszczanka, Belcliatów, Konic, Kunice, Turoszów ; sól kamienna: Wieliczka, Bochnia, Żory, Rybnik ; siarka:tainobrzeg, machów; gipsy:Pińczów ; ropa naftowa i gaz ziemny:Tora Obora, Karpaty i kotlina sandomierska.