116686

Ustawa laicka z 1905 roku dla Francji- Ustawa przewidująca rygorystyczny rozdział Kościoła od państwa została uchwalona 9 grudnia 1905 r. Przedstawił ją w parlamencie francuskim Justin Louis Emile Combes¹¹¹ w listopadzie 1904 r. Początkowo projekt zakładał poddanie Kościoła pod kontrolę państwa, ale nie uwzględniał możliwości korzystania przez Kościół z funduszy publicznych. Dzięki interwencji m in. Aristidea Brianda zastąpiono go tekstem możliwym do przyjęcia przez katolików.

Zagwarantowano wolność kultu, ale republika miała stać się w zupełności laicka i nie ingerować w sprawy religii. Natomiast Kościół przestawał pełnić odtąd funkcje publiczne (dotąd, od czasów Rewolucji Francuskiej, kiedy skonfiskowano majątek kościelny, księża dostawiali pensję jako urzędnicy państwowi). Skutkiem tego anulowano pieniądze przeznaczone na to w budżecie.

Natomiast obecny majątek Kościoła, pozyskany w czasach II Cesarstwa uznano za własność państwa. Wyłomem w tej ustawie była możliwość powierzenia kościołów, seminariów, domów parafialnych itp. "stowarzyszeniom wyznaniowym". W tym przypadku były to grupy złożone z wyznawców danej religii, co zostało szybko przyjęte zwłaszcza przez protestantów i żydów. Nie doszło jednak do tego z pow^odu silnego oporu wiernycli, inspirowanych potępieniami rozdziału Kościoła od państwa przez ówczesnego papieża, Piusa X zaw^rai1ymi w encyklice "Yebementer nos" oraz zjednoczenie się z Kościołem znacznej części prawicy francuskiej.

Te posunięcia rządu Ul Republiki miały na celu odsunięcie Kościoła od wpływów^ w państwie, który, od czasów II Cesarstwa, miał duże znaczenie, zwłaszcza w kwestiach szkolnictwa. Owe działania były efektem antyklerykalnej polityki republikanów, którzy po dojściu do władzy w 1875 r. zapoczątkowali proces sekularyzacji głównych służb publicznych, co przejawiło się w m in.: usunięciu zakonników' i zakoiuiic ze szkół panstw^fowycli, kapelanów z wojska, symboli religijnych z sądów i szpitali, w zniesieniu publicznych modlitw inaugurujących obrady parlamentu czy w transformacji opieki społecznej w instytucję zupełnie świecką.