117640

Rok akademicki 2010/2011 Semestr I, mgr D. Kozłowska-Makóś Przedmiot: Finanse publiczne (ćwiczenia)

3.    Oszczędności w wydatkach publicznych w dwóch wymiarach:

•    Oszczędność jest istotnym elementem wydatkowania środków publicznych, jednak nie można jej traktować jako podstawowego i najważniejszego kryterium. Nadmierna oszczędność mogłaby doprowadzić do niewykonywania zadań, do realizacji, których powołane są władze publiczne i na które gromadzi się środki pochodzące z podatków.

•    Wymiar uniwersalny - obowiązuje wszystkie podmioty gospodarujące pieniądzem, jego sens wynika z zasady racjonalnego gospodarowania w dwóch wariantach:

o Maksymalnego efektu przy danych nakładach lub

o Minimalnego nakładu przy danych efektach

oszczędności w tym wymiarze wykluczają wszelkie marnotrawstwo.

•    Wymiar specyficzny dla wydatkowania publicznego - polega na tym, że wobec ograniczonej ilości środków publicznych oszczędne gospodarowanie nimi sprowadza się do powstrzymywania się od wydatków na cele oraz zadania, na które w danej sytuacji finansowej nie stać władz publicznych.

4.    Metody kształtowania wydatków publicznych w aspekcie makroekonomicznym:

•    Metoda historyczna - polega na tym, że wydatki dla danego okresu planuje się na podstawie ich wykonania w okresie go poprzedzającym.

o Zaletą tej metody jest prostota i możliwość ograniczenia sytuacji konfliktowych.

o Wadą natomiast to, że petryfikuje (utrwala w formie niepodatnej na zmiany) ona istniejącą strukturę wydatków. Ze szczególną siłą wada ta może się ujawnić w warunkach gospodarki transformowanej, a więc w warunkach zmiany struktury administracyjnej, reformy usług społecznych czy też częstych zmian priorytetów ekip rządzących.

•    Metoda popytowa (kształtowania wydatków w zależności od potrzeb) -opiera się na zgłaszanych, przez beneficjentów budżetu potrzebach, które są nieograniczone w przeciwieństwie do wielkości środków, która jest ograniczona. Prowadzi to do rywalizacji poszczególnych obywateli, społeczności lokalnych i regionalnych o pozyskanie środków publicznych.

•    Metoda quasi-rynkowa (system zamówień publicznych), - który ogranicza możliwość korumpowania gestorów środków publicznych oraz sprzyja wyborowi najlepszej oferty. Ważny element, który towarzyszy tej metodzie to konkurencja. Jedynym kryterium, które musi być brane pod uwagę, jest kryterium efektywności ekonomicznej oraz społecznej wytwarzanych dóbr i usług.

•    Metoda podażowa - polega na tym, iż środki publiczne mogą być alokowane zgodnie z istniejącą bazą materialną i kadrową. Podejście takie jest również wyrazem stosowania zobiektywizowanych kryteriów przy ustalaniu wydatków publicznych.

•    Metoda ekspertów - specjaliści z danych dziedzin kształtują wydatki publiczne na podstawie swojej wiedzy oraz stanu danej dziedziny kraju, regionu czy zbiorowości lokalnej.

5.    Metody kształtowania wydatków publicznych w aspekcie mikroekonomicznym:

•    Metoda wskaźników i norm budżetowych - {Np. wydatki na jednego pacjenta szpitala w ciągu doby. na jednego ucznia w szkole itp.). Są one obowiązujące w toku planowania i wykonywania budżetu.

•    Wyznaczanie określonej kwoty środków przeznaczonej na finansowanie danego zadania - dyrektywność strony wydatkowej budżetu sprawia, że wykonawca jest zmuszony do realizacji zadania w ramach wyznaczonej kwoty. Odmianą tej metody są przetargi.

2