PUNKT WYJŚCIA, GŁÓWNE POJĘCIA I CZTERY FAZY GRAMATYKI FUNKCJONALNEJ
Fazy rozwoju gramatyki funkcjonalnej według ujęcia głównych pojęć:
1. W. Schmidt identyfikuje funkcję i treść, a także znaczenie (=treść) i pojęcie
• morfemy nazywano najmniejszymi jednostkami językowymi posiadającymi znaczenie lub nosicielami pojęć
• definicja znaczenia wyrazu jako jego wewnętrznej strony, treści
2. rozgraniczenie między logicznym (jednakowym dla wszystkich ludzi) pojęciem a lingwistycznym (dla każdego języka ojczystego różnym) znaczeniem
• Schmidt rozróżnia 4 płaszczyzny znaczenia:
forma dźwiękowa - znaczenie - pojęcie - rzeczywistość
-V-
wyraz
odzwierciedlenie w świadomości
• relacja między formą dźwiękową a rzeczywistością oddana jest zawsze przez odzwierciedlenie w świadomości
• dążenie do bliższego określenia pojęcia funkcji (na podst. Admoniego)
3.
Schmidt modyfikuje swój schemat pojęcia funkcji, strukturę przypisuje formie, a pojęcie funkcji umiejscawia po stronie semantycznej (na podst. Meiera):
forma
forma dźwiękowa (głoski, ciągi głosek)
środki gramatyczne
funkcja
struktura
logiczno-grama tyczna
komunikatywno-
gramatyczna
4. Schmidt odstępuje od postulowanej jedności formy i funkcji i mówi o zespole trójczłonowym formy (kompleksy dźwiękowe i struktura), znaczenia (leksykalne i gramatyczne) i funkcji
• znak składa się z kompleksu dźwiękowego i znaczenia, a ta całość ma związek z obiektami pozajęzykowymi i człowiekiem
CZTERY TYPY GRAMATYKI FUNKCJONALNEJ
1. angloamerykański - nastawiony na użyteczność i w nauczaniu języków obcych traktuje język nie jako zespół reguł, ale zwyczajów; pod określeniem „funkcje” rozumie to, czego dokonują i jaką rolę odgrywają powiązane ze sobą zjawiska językowe (charakter syn taktyc zno-struktural ny)
2. zachódnioniemiecki - zjawisko dydaktyczno-pragmatyczne w zastosowaniu do nauki języków obcych; forma językowa nie MA funkcji, ale JEST funkcją (treści, wyobraźni, człowieka); zjawiska językowe tłumaczy się pojęciami pochodzącymi z pozajęzykowych kompleksów wyobrażeniowych
3. WSP w Poczdamie, Wilhelm Schmidt - teoria naukowa i metodyka nauczania, gł. języka ojczystego; ujmowanie zjawisk językowych pod kątem ich stosunku między formą a funkcją; funkcja to efekt komunikacyjny wywołany przez formę językową
4. funkcjonalna lingwistyka szkoły praskiej - naukowo-deskryptywna; funkcja to zadanie informacyjne środków językowych
2