123370

127

Rys. 14.1.

Schemat stanowiska pomiarowego wspomaganego komputerowo do próby rozciągania: 1 - rama maszyny wytrzymałościowej, 2 - napęd, 3 - dolny uchwyt próbki, 4 - górny uchwyt próbki, 5 - czujnik pomiaru siły, 6 - czujnik pomiaru wydłużenia próbki, 7 - próbka, 8 - wzmacniacz sygnałów pomiarowych, 9 - komputer wyposażony w kartę pozyskania danych, 10- wykres rozciągania F = f(AL)

Na przebieg wykresu rozciągania F = ĄAL) wpływa przede wszystkim skład chemiczny oraz mikrostruktura badanego materiału metalowego. Na ostateczny kształt wykresu ma ponadto wpływ temperatura przeprowadzenia próby oraz geometria próbki. Na rysunkach 14.2 do 14.4 przedstawiono przykłady wykresów rozciągania kilku materiałów metalowych. Wszystkie badania przeprowadzono na próbkach walcowych o średnicy D₀= 10 mm oraz długości pomiarowej L_c= 50 mm. Wykresy te zostały wybrane z komputerowej bazy danych, sporządzonej do celów ćwiczeń laboratoryjnych i obejmującej pliki zawierające dane z prób rozciągania materiałów o zróżnicowanym składzie chemicznych oraz mikrostrukturze.

Już wstępna analiza tych wykresów pozwala na jakościowe sklasyfikowanie charakterystycznych cech odróżniających poszczególne przebiegi F = f(AL). Jak widać, wykresy przedstawione na rys. 14.2 oraz rys. 14.3a diametralnie różnią się od siebie. Wykres przedstawiony na rys. 14.2 sporządzony dla stali konstrukcyjnej 35 hartowanej w wodzie jest praktycznie liniowy do wartości obciążenia próbki około F = 60 kN.