44818

republiki. W czerwcu 1990 roku zorganizowano wyboiy do 3 parlamentów: Zgromadzenia Federalnego, Czeskiej Rady Narodowej oraz Słowackiej Rady Narodowej. Ich składy powołano na 2-letnią kadencję. Kolejne wybory z czerwca 1992 roku wyniosły do władzy ODS (Obywatelsko Demokratyczną Partię) Vaclava Klausa w Czechach i HZDS (Ruch na rzecz Demokratycznej Słowacji) Vladimira Meciara na Słowacji. Obaj politycy zadecydowali, że w sprawie ‘rozwodu’ Czech i Słowacji nie zostanie przeprowadzone ogólnofederacyjne referendum (większość mieszkańców federacji wcale nie chciała podziału), a decyzja zostanie podjęta przez demokratycznie wybranych deputowanych. 25 listopada 1992 roku Zgromadzenie Federalne uchwaliło ustawę konstytucyjną o zaniku federacji, a 1 stycznia 1993 roku zaczęła obowiązywać Konstytucja Republiki Czeskiej uchwalona przez Czeską Radę Narodową.

2. System partyjny

Czeski system partyjny charakteryzuje się pełnym pluralizmem z wyraźne zaznaczonym podziałem na prawicę i lewicę. W kolejnych wyborach okazywało się, że języczkiem u wagi przy powoływaniu większościowych rządów zawsze były partie centrowe, które wciągane były do koalicji rządowych zarówno przez prawicę jak i lewicę. W Czechach ciągle funkcjonuje partia komunistyczna, która jednak na czeskiej scenie politycznej pozostaje w izolacji.

Najważniejszym przedstawicielem z liczących się partii prawicowych jest ODS -Obywatelsko Demokratyczna Partia. Wywodzi się z prawicowego skrzydła Forum Obywatelskiego - partii, która odgrywała główna rolę w Czeskiej Radzie Narodowej w czasach, gdy istniała jeszcze Czechosłowacja. Po zwycięskich wyborach w 1996 roku ODS sprawowała rządy koalicyjne, jednakże afery związane z finansowaniem jej kampanii wyborczej spowodowały upadek rządu oraz odejście z partii kilku czołowych działaczy. Obecnie (6 kwietnia 2005 roku) ODS znajduje się w opozycji do rządzącej koalicji centro-lewicowej.

Na lewej stronie sceny politycznej najważniejszą partią stała się ĆSSD - Czeska Partia Socjaldemokratyczna. Po wyborach z 1996 roku była główną partią opozycyjną wobec rządzącego ODS. Kryzys polityczny wewnątrz ODS pomógł jej w osiągnięciu zwycięstwa w wyborach w 1998 roku. Utworzony został rząd mniejszościowy, na którego czele stanął Miłosz Zeman. W następnych wyborach w 2002 roku udało jej się po raz kolejny odnieść sukces, a rząd utworzył Vladimir Spidla. Spidla wobec spadającego poparcia dla swej partii i jej klęsce w wyborach do Europarlamentu podał się do dymisji, a na stanowisku premiera zastąpił go, 34-letni wówczas, Stanislav Gross.

Partiami centrowymi obecnie reprezentowanymi w parlamencie są KDU-ĆSL -Chrześcijańsko-Demokratyczna Unia - Czechosłowacka Partia Ludowa oraz US-DEU - Unia Wolności - Unia Demokratyczna. KDU-ĆSL jest konserwatywną partią opowiadającą się za wzmocnieniem polityki socjalnej. Popierana jest przede wszystkim przez ludzi starszych. US-DEU jest nowoczesną partią o liberalnych poglądach na gospodarkę, która cieszy się poparciem ludzi z wyższym wykształceniem. Jej trzon stanowią działacze, którzy odeszli z ODS po skandalu z 1997 roku. W chwili obecnej (6 kwietnia 2005) obie partie są częścią koalicji rządzącej opartej na ĆSSD. W latach 1996-98 KDU-ĆSL była partnerem koalicyjnym ODS.