Od 31 maja 2005 roku funkcje premiera Francji pełni Dominigue de Villepin wywodzący się z prawicowej partii UMP. Uprzednio był on ministrem spraw zagranicznych. Villepin objął funkcję po tym, jak jego poprzednik Jean-Pierre Raf farm podał się do dymisji na skutek klęski w referendum dotyczącym ratyfikacji traktatu konstytucyjnego. Rząd cieszy się małym poparciem społeczeństwa, które odrzuca próby przeprowadzenia niezbędnych reform socjalnych. Francuzi obwiniają całą klasę polityczną o przyczynienie się do wzrostu bezrobocia powyżej 10%.
Procedury legislacyjne władzy wykonawczej
Tylko prezydent i premier mają prawo podpisywania dekretów (decrets):
• prezydent ma uprawnienie do wydawania dekretów zawierających nominacje oraz dymisje wysokich urzędników cywilnych oraz dowódców wojskowych. Lista stanowisk obsadzanych w ten sposób jest wyszczególniona w konstytucji oraz ustawach regulujących funkcjonowanie poszczególnych instytucji.
• premier wydaje dekrety stanowiące rozporządzenia, kontrasygnowane przez odpowiedzialnych za poszczególne dziedziny ministrów. W niektórych obszarach rozporządzenia są jedyną regulacją, ale zwykle pełnią rolę aktów wykonawczych do wydanych już ustaw. W niektórych przypadkach przed wydaniem dekretu konieczne jest skonsultowanie go z Naczelnym Sądem Administracyjnym (fr. Conseil d£tat), wtedy nosi on zwyczajową nazwę decrets en Conseil d‘Śtat. Dekrety nie poddane temu procesowi określane są jako dekrety uproszczone (decrets simples).
Poszczególni ministrowie mają uprawnienia do wydawania decyzji administracyjnych (ar ret es) w ramach zarządzanych przez nich instytucji, ale mają one niższą rangę legislacyjną niż ustawy i dekrety.
Władza ustawodawcza
Parlament w każdym kolejnym roku obraduje w trwającej 9 miesięcy sesji, ale w okolicznościach nadzwyczajnych prezydent może zwołać dodatkowe posiedzenie poza tym okresem. Mimo że uprawnienia parlamentu są mniejsze niż w Czwartej Republice, może on jednak doprowadzić do upadku rządu jeżeli Zgromadzenie Narodowe przegłosuje absolutną większością wotum nieufności.
Gabinet ma silny wpływ na prace parlamenm. Istnieje tryb legislacyjny, w którym rząd składa projekt ustawy do laski marszałkowskiej i jeżeli nie pojawi się wniosek o wotum nieufności dla gabinetu, to nowy akt prawny zostaje uchwalony bez głosowania. W przypadku, gdy parlamentarzyści będą chcieli zablokować ustawę, cała procedura może trwać maksymalnie 72 godziny (24 na złożenie wniosku o wotum nieufności i 48 na jego przegłosowanie).
Stosunek ustaw parlamentu do rozporządzeń rządu
We francuskim systemie prawnym istnieje różnica pomiędzy ustawami (loi) i związanymi z nimi aktami wykonawczymi, czyli rozporządzeniami (reglement) stanowionymi dekretami (decrets) wydanymi przez premiera.
Tylko ustawy mogą regulować następujące dziedziny życia:
• prawa obywatelskie oraz inne najważniejsze uprawnienia przyznawane obywatelom, obowiązki obywateli związane z obroną kraju,
• przyznawanie obywatelstwa, emigrację, małżeństwa oraz prawa rodzicielskie, dziedziczenie.
darowizny.
• ściganie i karanie za najcięższe przestępstwa, procedury karne, amnestie, powoływanie sądów oraz uprawnienia sędziów, prokuratorów i adwokatów.
• postawę opodatkowania, jego wysokość i sposób ściągania podatków jak również politykę monetarną,
• ordynacie wyborcze do ciał obieranych w wyborach powszechnych,
• uprawnienia urzędników służby cywilnej, oraz służb mundurowych.