48438

Do okoliczności wyłączających w i n ę należą:

a)    niepoczytalność.

b)    błąd

Do okoliczności wy ł ą c z aj ą cy c h bezprawność czynu należą:

a)    obrona konieczna.

b)    stan wyższej konieczności.

c)    rozkaz przełożonego.

d)    zgoda pokrzywdzonego.

c)    działanie w granicach uprawnia) lub obowiązku prawnego,

f)    ryzyko nowatorstwa.

1. Niepoczytalność

Niepoczytalność jest to określony stan psychiczny człowieka, polegający na tym. że nic rozpoznaje on znaczaiia swoich czynów lub mc może kierować swoim postępowaniem

Przyczyną    niepoczytalności może    być niedorozwój umysłowy,    choroba

psychiczna    bądź inne zakłócenia czynności psychicznych. chociażby przejś

ciowe.

Z przytoczonej na wstępie istoty niepoczytalności wynika. Ze jest to albo choroba mtclcktu. albo choroba woli. W pierwszym przypadku człowiek nic rozpoznaje    znaczenia swoich czynów', nic zdaje sobie sprawy, że    są złe.

zabronione U większości    ludzi    chorych    psychicznie lub    mcdorozwuuętych

występuje ta właśnie fonna niepoczytalności W    drugim przypadku.    ze

względu na zniesienie    hamulców    moralnych. człowiek    dysponujący pełną

świadomością nic może kierować swoim postępowaniem nic może się oprzeć pewnym bodźcom, chociaż zdaje sobie w pełni sprawę, że popełnia czyn zabroniony.

Wina    jest uwanmkowana    prawidłowym funkcjonowanian świadomości i woli    sprawcy.    Dlatego niepoczytalność. której istota polega na

wadliwym    działaniu świadomości    lub woli. należy do okoliczności    wyłączających wmę. Liuanożliwia przypisanie sprawcy    winy. czyli    stwierdzane.    że

popełnił on czyn w sposób zawiniony.

Zakłócane prawidłowego działania    psychiki może występować z    różnym

natężeniem. od    lekkiego    upośledzenia niektórych czynności psychicznych. aż

do całkowitego wyłączana świadomości i woli. Dlatego obok    niepoczytalności

wyróżnia się także ograniczoną poczytalność.

O ograniczonej poczytalności    mówimy wtedy, gdy zdolność człowieka do rozpoznawania    znaczaiia czynów i kierowania    postępowaniem nic

jest całkowicie    wyłączona.    lecz tylko w znacznym stopniu ograniczona.

Ograniczaiic poczytalności nie    wyłącza odpowiedzialności karnej    człowieka,

który w    takim stanie dopuścił    się przestępstwa, jednak sąd. biorąc    je pod

uwagę, może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary