50614

BURŻUAZJA. Na uczelni studiują córki bogatych właścicieli fabryk, jak też drobnych kupców czy agentów handlowych, często pozostających na skraju niedostatku. Znaczną przewagę mająrodziny kupieckie. Najwięcej studentek z tych środowisk społecznych spotykamy na Wydziale Filozoficznym, Lekarskim, na farmacji, później na prawie, najmniej na rolnictwie i Studium Wychowania Fizycznego. Do 1918 stanowiły 2Z2% ogóły studentek w dwudziestoleciu międzywojennym liczba ich wzrasta do ponad 2800, co jednak oznacza niewielki spadek procentowy do 19,4.

INTELIGENCJA ZAWODOWA. Zdecydowanie największą liczbę studentek dały uczelni krakowskiej środowiska inteligencji zawodowej. Obejmują one urzędników, nauczycieli, wojskowych, inżynierów. Jest to grupa społeczna bardzo zróżnicowana tak pod względem położenia materialnego, jak i intelektualnego, ale z reguły posiadające średnie wykształcenie. Środowiska te wykazują tez największą dynamikę w wysyłaniu dzieci na snidia. Przed rokiem 1918 ze środowiska tego pochodziło dwadzieścia kilka procent studentek. W dwudziestoleciu międzywojennym ulega on znacznemu zwiększeniu sięgając do 40 na medycynie i farmacji do 66 na Studium Wychowania Fizycznego. Największą grupę ze środowisk inteligenckich stanowią dzieci urzędników różnych stopni. Spotykamy wśród nich zarówno starostów, dyrektorów różnych urzędów czy tez podurzędników pocztowych o skromnych poborach. Na studiach w Krakowie spotykamy tez dzieci wyższych wojskowych. Warto również wspomnieć o nielicznej grupie pań z kręgów duchownych różnych wyznali. Najwięcej pochodziło z rodzin księży greckokatolickich.

WOLNE ZAWODY INTELIGENCJA TWÓRCZA. Wolne zawody: adwokaci, lekarze, farmaceuci, inteligencja twórcza: profesorowie wyższych uczelni, artyści, literaci architekci. Środowisko to nie było zbyt liczne, wyróżniało się wysokim poziomem wykształcenia oraz dobrymi warunkami materialnymi. W okresie zaborów wyższe wykształceiue z tych kręgów zdobywało ponad 300 studentek, co stanowiło 18% ich ogółu, natomiast w latach 1918*1939 blisko 1300, czyli 16% wszystkich kobiet. Jedyna wyraźniejsza różnica występuje na Wydziale Lekarskim, gdzie po 1918 roku następuje znaczny wzrost procentowy kobiet. Wynikało to z tego, że pierwszeństwo na ten kierunek miały córki lekarzy. Na 127 studentek Wydziału Lekarskiego z lat 1918-1939 aż 78 pochodziło z rodzin lekarskich, przed 1918 było ich 28. W dwudziestoleciu międzywojennym przy znacznym wzroście kobiet studiujących farmację w ślady ojców poszło ponad 80 studentek. Nieco mniej studentek tuż ze środowisk lekarskich wywodziło się z rodzin sędziów i adwokatów. Z tych rodzin pochodziły 144 studentki Wydziału Prawa. W omawianym okresie profesorowie UJ czy tez innych wyższych uczeliu zaliczali się do elity intelektualnej. Dysponowali też z reguły dobrymi warunkami materialnymi, księgozbiorami. W takich domach dzieci od małego wyrastały w klimacie kultu wiedzy i nauki. W początkowym okresie studiów kobiecych wstąpienie córki profesorskiej na uczelnię wiązało się z poglądami danego profesora, a wiadomo, że w tym gronie przeciwników studentek nie brakowało. Niewielka grupa studentek pochodziła z rodzin artystycznych: literatów, malarzy, rzeźbiarzy. Z wymienionych wyżej czterech grup społecznych wywodziło się najwięcej studentek UJ.

RZEMIEŚLNICY. Środowisko rzemieślnicze było zróżnicowane pod względem materialnym. Zależało to od wielkości warsztatu czy aktualnego zapotrzebowania na dane usługi, stopnia konkurencji. W latach 1918-1939 znacznie zwiększa się liczba dzieci rzemieślniczych w grome studentek UJ. Pojawiają się one już na wszystkich wydziałach i kierunkach ze szczególną preferencją Wy działu Filozoficznego, Prawa I Studium Wychowania Fizycznego. Łącznie kształciło się ich wówczas 334, co stanowiło i tak zaledwie 2.4 % ogółu kobiet. Większość córek rzemieślniczych pochodziło z samego Krakowa, co stanowiło dla nich pewne ułatwieiue w utrzymaniu się przez okres snidiów.

CHŁOPI Ta znikoma liczba dziewcząt ze środowiska gospodarstw wiejskich sprzed 1918 jest zjawiskiem normalnym, zważywszy na fakt. że młodzież żeńska z rodzin rolniczych tylko z wielkim uporem zdobywała się na wyjście ze swego środowiska, a studia wyższe tych kobiet były w tym kręgu społecznym zupełnie niezrozumiałym. W okresie zaborów stanowią 0,8% studentek - 12 osób. W okresie dwudziestolecia studiuje ich około 300, 2,4% ogółu kobiet. Córki chłopów spotykamy chociaż niezbyt liczny, na wszystkich wydziałach, przy czym najwyższy procent osiągają na Wydziale Rolniczym. Studentki pochodzące z rodzin chłopskich wyróżniały się ogromną pilnością. Mając ograniczone środki materialne, starały się ukończyć studia w określonym terminie, aby jak najszybciej podjąć pracę zarobkową.

ROBOTNICY. Najmniej studentek rekrutowało się z klasy robotniczej. W dawnej Galicji przy słabo rozwiniętym przemyśle, ciężkim położeniu materialnym robotników rodziny tylko w wyjątkowych wypadkach mogły sobie pozwolić na wysłanie dzieci na Uiuwersytet, a możliwość zdobycia wyższego wykształcenia przez dziewczęta była czymś wyjątkowym. W okresie zaborów 7 córek robotniczych stanowiło zaledwie 0,5% studentek, w latach II Rzeczpospolitej 160 kobiet stanowiło 1.3% ogółu żeńskiej społeczności UJ.

Pochodzeme studentek określa się na podstawie zawodu ojca Karty wpisowe rzadko zawierają informacje o imieniu czy nazwisku panieńskim matki.

Z przedstawionego przeglądu studentek pochodzenia społecznego można zaobserwować stopniowe zmniejszanie się grona studentek z rodzin ziemiańskich czy burżuazyjnych. natomiast napływ w coraz większej liczbie młodzieży żeńskiej z rodzin rzemieślniczych, chłopskich czy robonńczych. Dominująca grupa społeczna, z której wywodzi się najwyższy procent studentek na wszystkich kierunkach, to inteligencja zawodowa i twórcza. Wiele dziewcząt kierując się na studia obok kłopotów finansowych do pokonania opór rodzinnego środowiska, nie widzącego celowości w zdobywaniu wyższego wykształcenia przez kobiety i patrzącego z dużą podejrzliwością

2