50694

polskiego podczas publicznych zebrań na terenach, gdzie ludność narodowości polskiej nie stanowiła więcej niż 60 proc. ogółu mieszkańców.

Germanizacja ziem polskich żabom pruskiego miała być również dokonana poprzez osadnictwo niemieckie. W 1885 roku zarządzono wysiedlenie z Poznańskiego wszystkich Polaków, nie posiadających obywatelstwa pruskiego (czyli w głównej mierze osób, przybyłych do zaboiu pruskiego z Kongresówki w poszukiwaniu pracy). Tak zwane rugi pmskie objęły około 25 tys. Takie "deportacje" powtarzano kilkakrotnie. W 1886 roku powołana została do życia Komisja Kolonizacyjna, której zadaniem było zarządzanie funduszami państwa przeznaczonymi na wykup ziemi i działalność osadniczą na "obszarach wschodnich". Akcja miała na celu również osłabienie wpływów polskiego ziemiaństwa, uważanego za podporę polskości w Poznańskiem. W 1894 roku założone zostało przez niemieckich nacjonalistów ze wschodnich części cesarstwa Niemieckie Towarzystwo Marchii Wschodniej, nazwane przez Polaków Hakata od nazwisk jego pomysłodawców: Ferdynanda Hausemaima, Hermana Keimemanna i Heinricha Tiedemanna. Celem organizacji był lobbing na rzecz utrzymywania konsekwentnej polityki antypolskiej pizez rząd cesarski. Wobec niezadowalających efektów prac Komisji Kolonizacyjnej oraz wprowadzonej w 1904 roku noweli osadniczej (zabraniała ona stawiania nowych budynków w gospodarstwach rolnych bez zezwolenia władz, co miało na celu utrudnienie zakupu ziemi pizez Polaków) w 1908 rok sejm pruski uchwalił prawo zezwalające na przymusowy wykup majątków ziemiańskich. Na szczęście ustawy tej nie udało się wcielić w życie.

ZABÓR AUSTRIACKI

Pod wpływem kolejnych porażek na arenie międzynarodowej cesarstwo liabsburskie przeprowadziło głębokie reformy ustrojowe: Austria stała się Austro-Węgrami. Polacy na tych przekształceniach skorzystali. Namiestnik cesarski w Galicji Agenor Głuchowski uzyskał pewne uprawnienia dla języka polskiego w sądach i urzędach, starał się zamieniać urzędników niemieckich Polakami, jako zwolennik pracy organicznej przyczynił się do ufundowania Akademii Umiejętności w Krakowie i Lwowskiej Szkoły Politechnicznej. Znacznemu rozszerzeniu uległy uprawmema instytucji politycznych Galicji: Sejmu Krajowego i Wydziału Krajowego. Władze te bez ograniczeń regulowały takie kwestie jak oświata i kultura, rolnictwo, opieka społeczna. Oprócz tego mieszkańcy Galicji wybierali swoich przedstawicieli do wiedeńskiej Rady Państwa, w której obecność stała się dla kilku polityków polskich (m in. Ignacego Daszyńskiego) bezcenną lekcją polityki. Szkolnictwa zostało spolonizowane (stąd napływ do Krakowa i Lw^row^ra polskiej młodzieży z zaboru rosyjskiego i pruskiego), nie stawiano żadnych przeszkód dla rozwoju polskiej kultury (rozkwit literatury Młodej Polski). Galicją stała się widownią licznych uroczystości narodowych, rocznic i jubileuszy. Tutaj też powstawały dzieła Jana Matejki, Józefa Chełmońskiego, Leona Wyczółkowskiego, Juliana Falata.

Fatalnie wyglądała natomiast sytuacja gospodarcza Galicji, w szczególności jej rolnictwa. Było ono zacofane, dominowały niewielkie gospodarstwa chłopskie prowadzące "gospodarkę naturalną". Słabość przemysłu galicyjskiego (ale tez austio-węgierskiego) nie dawała żadnych perspektyw polepszenia sytuacji chłopów (nie mieli oni gdzie szukać lepszych warunków do życia). Na przełomie XIX i XX wieku około 10% ludności clilopskiej Galicji wyemigrowało za granicę. Pewne ożywienie gospodarcze nastąpiło dopiero na początku XX wieku.

naród polski cierpiał na wiele bolączek, w zależności od tego, w granicach którego z zaborczych państw przyszło mu żyć. Zabór austriacki- mimo dosyć dużej swobody ideologicznej i niewielkich