50697

1. Powstanie i nazwa andragogiki, jej przedmiot, zadania i działy

Pwgtimk i itinwfl

Rozwój refleksji naukowej nad edukacją dorosłych doprowadził w drugiej połowie XX wieku do ukształtowania się wśród nauk o wychowaniu samodzielnej dyscypliny określanej mianem andragogik. Jest ona także nazywana pedagogiką dorosłych.

nauka, która obejmuje rozległy krąg faktów i zjawisk związanych z formalnym i nieformalnym kształceniem młodzieży pranjącej i dorosłych w systemie szkolnictwa dla pracujących wszystkich stopni oraz w pozaszkolnych placówkach i instytucjach oświaty i knlnry dorosłych, a także meinstytucjonakiej edukacji ustawicznej dorosłych (samoedukacji)

Pierwszym, który zaczął się posługiwać terminem andragogika był niemiecki pedagog Aleksander Kapp (od 1833 r.)

W Polsce terminu aidragogfca użyli w lreratnrze pedagogicznej po raz pierwszy A. Niesiołowski i H. Radlińska. Andrzej Niesiołowski używał tego określeiua zamiennie z terminem pedagogika dorosłych A Helena Radlińska posłużyła się tą samą nazwą zamiennie na określenie uprawianej przez siebie dyscypliny naukowej - pedagogiki społecznej.

W Stanach Zjednoczonych AP termin ten został spopularyzowany przez M. Knowlesa, który zdefmiował go jako sztukę i naukę pomagającą dorosłym uczyć się.

Przedmiotem tym jest edukacja młodzieży pracującej i ludzi dorosłych, rozumiana jako ogół procesów oświatowo-wychowawczych, obejmujących kształcenie i samokształcenie, wychowanie i samowychowanie oraz wielostronnie pojmowaną działalność oświatową

Z adania andragogiki są więc wielorakie Dadzą się one ująć w cztery następujące grupy:

•    szukanie odpowiedzi na pytanie, jak przebiegają procesy wychowawcze w tej fazie życia człowieka;

•    wykrywanie związków i zależności między zjawiskami wychowawczymi i formułowanie wniosków w postaci zdań ogólnych, przedstawiających prawidłowości przebiegu procesów wychowawczych, wyjaśnianie tych związków i zależności w celu ukazania, które zjawiska wywołują procesy wychowawcze, a które zjawiska są niepożądane z punktu widzenia prawidłowego rozwoju osobowości człowieka dorosłego;

•    dostarczanie wiedzy potrzebnej do racjonalnego przekształcania rzeczywistości wychowawczej przedstawionej w formie zdań wartościujących i normatywnych;

•    ustalanie celów i zasad edukacji dorosłych w funkcjonalnym związku z rozwojem społeczno-ekonomicznym społeczeństwa, wytyczanie metod realizacji celów wychowania, sprawdzanie skuteczności tych metod w praktyce wychowarzej, wskazywanie możliwości i sposobów rozwiązywania próbie-mów wychowawczych w konkretnych środowiskach wychowawczych i w odniesieniu do konkretnej sytuacji życiowej człowieka dorosłego, opracowywanie głównych założeń aiganizacji edukacji dorosłych, które zapewniałyby optymalną efektywność wysiłków zmierzających do osiągiuęria określonych zmian w osobowości jednostki.

Drialv:

Andragogika ogólna zajmuje się problematyką przedmiotu edukacji dorosłych, ogólną charakterystyką andragogid, jej strukturą celami edikacji dorosłych, metodologią badań i filozoficzną problematyką wychowania dorosłych oraz innymi dziedzinami, które się jeszcze nie usamodzielniły.

Jej celem jest również uogótniaue wyników pozostałych działów, dostarcza im ogóbiej koncepcji teoriopoznawczej i metodologicznej. Paiadto spełnia trzy podstawowe funkcje usługowe na rzecz pozostałych działów: kodyfikacyjną inspiracyjną i kontrolną Funkcja kodyfikacyjnaodnosisiędozastanejwiedzy. dostarczając ogólnych hipotez, które mogłyby być stosowane w badaniach prowadzonych w ramach innych działów.

teoria wychowania dorosłych. Zajmuje się ona analizą ogólnych doktryn wychowania dorosłych, charakterystyką działalności wychowawczej wśród dorosłych, celami, treścią metodami, procesami wychowania i samowychowania, wychowaniem do pracy i czasu wolnego oraz środowiskowymi uwarunkowaniami wychowania dorosłych.

Spełnia trzy podstawowe funkcje: diagnostyczną organizacyjną i wyjaśniającą Pierwsza polega na dostarczaniu diagnoz dotyczących potrzeb i możliwości wychowania dorosłych. Dniga - na określaniu warunków, w jakich należy organizować i realizować działania wychowawcze, aby były one optymalnie skuteczne. I wreszcie trzecia - na wyjaśnianiu procesów rozwoju i kształtowaniu osobowości człowieka dorosłego, zachowań hidzkich i mechanizmów ról społecznych.

Dydaktyka dorosłych zajmuje się teorią nauczania, kształcenia i samokształcenia dorosłych. W ramach tej teorii prowadzone są badania w zakresie kształcenia ogólnego i zawodowego, samokształcenia i popularyzacji wiedzy. Przedmiotem badań są: systemy dydaktyczne, teorie doboru treści i metod kształcenia, system kształcenia zawodowego, praca i zawód jako główne kategorie kształcenia zawodowego dorosłych, proces doskonalenia zawodowego oraz sylwetka zawodowa nauczyciela dorosłych.

Andragogika edukacji kulturalnej obejmuje stosunkowo rozległą i złożoną problematykę. Zajmuje się charakterystyką i klasyfikacją placówek kul tur al-n o-o światowych, ruchami społeczno-kulturalnymi, upowszechnianiem czytelnictwa. rozwojem amatorskiego ruchu artystycznego, zawodem pracownika kulturalno-oświatowego, metodyką pracy kulturalno-oświatowej, diagnostyką potrzeb i zainteresowań oświatowo-kidturalnych.

Teoria porównawcza systemów edukacji dorosłych bada i analizuje politykę oświatową i organizację systemów oświaty dorosłych na świecie oraz społeczne i gospodarcze warunki rozwoju.

Historia oświaty dorosłych i myśli andragpgicznej jest jedną z ważniejszych subdycsyplin andragogicznych. Swym zakresem obejmuje dziedzinę kształtowania osobowości dorosłych za pomocą wychowania i samowychowania.