Termin zaburzenia mowy' odnosi sit* do poważnych dofoktów mowy Różnią się one od wod wymowy po pierwszo tym. że me są spowodowone błędnym uczeniom s*. lec/ wiążą się z wadami narządów mowy ł z nadmierną emoćjonahościa. a po drugie-nie możno ich usunąć poprze/ ćwiczenie prawidłowej wymowy, dopok. n»e zostanie usunięta główna przyczyna owego zaburzenia.
Zaburzenia mewy są częstym zjawiskiem w rodzinach, w których występują następujące okoliczności jedno z rodziców lub oboje są neurotykami; istnieją słabe więzi między rodzicami i dziećmi; osob3 dominującą jest matka, a ojciec jest osobą zależną: matka ignoruje dziecko; metka jest szczególnie zaborcza lub wymagająca albo ma zbyt wysokie aspiracje w stosunku do dziecka. Zaburzer-a te pozostają często w związku z tek mi zjawisko mi, jak: nadmierna zależność, skłonność dobrudzenia stę. dostruktywizm, niespokojny sen, napady złości, negatyw em, nieśmiałość, wybredzame w jęczeniu. Wszystkie te objawy sugerują, że zaburzenia mowy są częścią syndromu nieprzystosowania (9, 103).
Zadurzenia mowy mogą pojawić się w dowolnym momencie w ciągu całego życia jednoatk . Najczęściej jednak występują w okresie przedszkolnym, kiedy dzieci próbują bpiostać zodaniu opanowania mnwy i kiedy .akickolwiek zaburzenia emocjonalne megą zakłócić proces jej uczenia się. W ele zaburzeń mowy ukształtowanych w okresie p'zodszkolnym staje się nawykiem. <tóry odróżni* mowę danego dziacka od jego rówieśników. Najczęstsze zaburzenia mowy charakterystyczne dla okresu dzieciństwa przedstawia ramka 7.11. podając jednocześnie krótkie wyjaśnienia ich przyczyn
NAJC.ZĘSTSZF ZABURZFNIA MOWY W OKRESIE DZIECIŃSTWA Seplenienie
Seplenienie polega no zesieoowamu jednych głosek innymi. N^bardziej powseschno ject wymawon.0 th zjłmiaci e lub z. np. „Thimp o Thimon 1 zem oat
„S mete Sirron" oraz wymawiania w zamiast/, np.^wedwose"2»miast .red rosfi".
Pi/yczyną seplenienia jest zwykle deformacja szczęk, /ehów. wa-g oraz"tendencja do przed'uzfima mowy dziecinnej. Luki w przednim uzębienw mogą okresowo cowodować septenieno. W weku dojrzewania seplenione isst zwyidc spowodo wsne tworzeniem się szpar mąd2y górnymi przednimi zębami.
Bełkotanie
Bełkotanie jest lo rodź a. mowy niewyraźnej. spowodowanej biernością warg. jęry ko lub szczek Czasem jest to skutek paraliżu narządów mowy lub niedorozwoju migśni języka W stanic nap ęc.o omocjonalncgo lub podn cccnia dziecko p^zcśliz gu;B się po słowach, nie wymawiając ich wyraźnie. Bełkotani występuje najczęi ck*j w okresie przedszkolnym, zanim błędna wymowa stanie się nawykiem. Jąkanie
Jąkania się jest pewną formą zachowania się i powtarzania slow. któremu towarzysza skurcze mieśn; <rtan i przepony. Powstaje ono na tle zaburzeń w odpychaniu, spowodowanych częściowym lLb całkowitym bra<iem kpordynec i mięśni biorących udział w procesie mówienia. Pod pewnym względem przypomina tremę estradową, gdyż sprawia wrażeniu, jashy osoba mówiąca Zgubiła wąlek swojej wypowiedzi, gdyż me jest chwilowo zdolna do wytworzenia żadnego c/więku Gdy mrio napięcie mięśniowo, następuje przypływ słów, który znowu zosraje zahamowany praez kolejny skurcz. Jąkania pojawia s ę między Wiak om dwóch i pól do Uzech i pól lar życia. Zwykle zamka wtedy, kiedy cziecko epiej przystosuje Się do warunków panujących w domu i w dalszym otoczeniu, natomiast może pojaw* oię znowu, kiedy dziecko zaczyna uczęszczać do 3zkcly Mowa przyspieszona
Mowa przyspieszona polega na wymawianiu szybkim i niewyraźnym, które często jest rr.yione z jąkwiwm Zazwyczaj występuje u dzieci, u kló-ydi kontioia notoryczna ■ rozwój mowy aa opóźnione. Wyatąpu.ą w niej w stopniu sootęoo-wanym błędy wymowy popemane zwykle praez ludzi. W przeciwcństwę do dziecka jąkającego sę dziecko mówiące niewyraźnie może poprawić swoją wymowę, jeśli zwraca uwagę w m en mówi