51633

niezbędnym do wykonywania zawodu, wiadomości ogólnokształcących. Wiadomości te nazwał „pierwotnymi narzędziami kultury” i zaliczał do nich pisanie, czytanie, kaligrafie, religię, arytmetykę, naukę o rzeczach i naukę o kraju ojczystym.

o Ponieważ uczeń powinien samodzielnie dochodzić do pewnych wiadomości, Kerschensteiner wysuwał wniosek, aby materiał nauczania nie był zbyt obszerny.

o Kładł wielki nacisk na wyrabianie w uczniach rzeczowego podejścia do pracy, tzn. na wpajanie im solidności i systematyczności, na nauczanie ich znajdowania radości w dobrze wykonywanym zadaniu.

o Postulował zakładanie w szkołach elementarnych warsztatów, ogrodów, kuchni, szwalni, itp., w których dzieci mogłyby się wdrażać do sumienniej pracy fizycznej.

o Pierwszym zadaniem szkoły publicznej było wyrabianie w uczniach nawyku rzetelnej i

rozważnej pracy. Uważał, bowiem, że uczeń, nauczywszy się rzeczowego podejścia do wykonywanych w szkole zadań, przeniesie tę cenną zaletę na każdą w ogóle wykonywaną w życiu pracę.

o Nauczyciel powinien zwracać uwagę uczniów na staranne wykańczanie każdego zadania, przyzwyczajać ich do krytycznego oceniania własnej pracy i starać się, aby ten krytycyzm przeradzał się w nawyk samokontroli, stając się ich wewnętrzną potrzebą.

o Zadania wychowania szkolnego:

■    Wytworzenie nawyku sumiennej pracy - uczeń ma widzieć w pracy zawodowej nie tyle źródło korzyści materialnych, ile raczej moralny obowiązek wobec państwa i społeczeństwa. Aby wpoić uczniom właściwe rozumienie roli zawodu, szkoła powinna kłaść szczególny nacisk na wyrabianie dyscypliny umysłowej, która umożliwiłaby eliminowanie z pracy osobistych zainteresowań wykonawców, ich własnych niechęci czy pragnień. Uczniowie powinni realizować swoje zadania jedynie z poczucia obowiązku.

■    Organizowanie zespołów pracy - jedynie ta drogą szkoła potrafi przekonać uczniów, że praca jest ich najważniejszym obowiązkiem. Praca wykonywana w zespole pomogłaby wytworzyć więź społeczną między jego członkami, umożliwiłaby każdej jednostce odnalezienie swojego miejsca w społeczeństwie i odkrycie sensu pracy w jej przydatności zespołu. Za powołaniem do życia zespołów pracy przemawiało i to, że ułatwiały one kształcenie wyróżniających się uczniów na przywódców grup.

■    Do dwóch ostatnich klas szkół dokształcających proponował wprowadzić specjalny przedmiot - wychowanie państwowe.

■    Wyodrębniał dwa szczeble kształcenia:

-    szkoły na poziomie elementarnym: miały przygotowywać młodzież przede wszystkim do wykonywania zawodów fizycznych

-    szkoły średnie: miały przygotowywać do pracy umysłowej

2