54091

Doktryny polityczno-prawne. Wykład 4.

27 października 2010

Kontynuator stoików, tych pierwszych jak i tych grecko-rzymskich. Jest autorem dydaktycznym który stara się dać odpowiedź na pytania, które mogły się rodzić wśród młodych ludzi. U podstaw tych rad stoi idea świata stworzonego prze boga lub inteligencję. Idee do zaakceptowana przez większość lub wszystkich młodych ludzi. Prawa boskie to prawa natury. Tworzę stały i niezmienny wzorzec, który pozwala nam odnaleźć cel i radość życia. Z tego układu praw naturalnych wynika koncepcja cnoty która jest niczym innym jaka tylko doskonałym rozumem i miarą dobra. Dobro świadczone innym wraca do nas. Zło wraca do nas wolnie, ale silnie. Szczególne miejsce w rozważaniach zajmują niewolnicy. To nic dziwnego. Dla stoików a szczególności dla stoików którzy stanowią sporą część społeczeństwa. Podmiot wyposażony w cechu ludzkie. Nie jest to tak jak wcześniej narzędzie mówiące. Jest to istota tak jak wolny wyposażona w dusze i odpowiedzialność i w relacjach z nimi należy odpowiadać za czyny. Jest on jedynie w określonej sytuacji prawnej uznany za kogoś bez uprawnień. Rzym w istocie rzeczy był modelem wspólnoty wszechludzkiej. Państwo to jest wspólnotą uniwersalną. Seneka powtarza frazę Arystotelesa. Sprawiedliwość dystrybutywna. Seneka do tego dodaje element: łac. „Nikt rozsądny nie karze dlatego, że popełniono przestępstwo ale dlatego by tych przestępstw nie popełniano."

Epiktet

Autor wraz ze swoim uczniem rozprawy filozoficzno politycznej. Diatryby. Podobna jak u Seneki analiza świata jako całości i roli moralnej społeczeństwa. Rodzaj dialogu który prowadzi nauczyciel ze swoim cenionym uczniem któremu przekazuje opinie na temat tego co ważne w życiu. Listy to abstrakcyjny utwór. Rozmowy z abstrakcyjnym uczniem, którym może być każdy. Niezbędna rola Boga. Kto zatem przejrzał rozumem rządy świata i pojął, że najlepszą jest społeczność złożona z boga i ludzi i z niego przyszły nasiona na wszystko w ogóle dlaczegóż by taki nie mógł nazywać się obywatelem świat. Podniosłe uzasadnienie dla kosmopolityzmu. Z tą postawą później, do chwili obecnej zderzać będzie się nacjonalizm, patriotyzm. Mówią, że tak jak podziały na narody należy odrzucić podziały na niewolników i wolnych. Sam był z pochodzenia niewolnikiem.

Marek Aureliusz

Apogeum stoicyzmu. Odgrywa bardzo praktyczną rolę w czasach panowania m.in. Tytusa i Hadriana. Mówiło się o grupie filozofów na tronie rzymskim. Próbowano udowodnić, że ci władcy kierowali się ideami. Zwłaszcza powiemy tak o Marku Aureliuszu. Wybitny władca. Autor rozważań o skomplikowanych uwarunkowaniach kiedy z jednej strony w ciszy sumienia przyjmujemy wartości chrześcijańskie, a z drugiej strony ta sama osoba musi podejmować praktyczne decyzje. Musiał te decyzje podejmować wobec nurtu który wtedy był sektą łamiącą tradycję rzymską. Był rozdarty, doceniał wartości chrześcijańskie, ale i tradycję rzymską. W ostatecznym rozrachunku to przecież państwo chrześcijańskie zajęło miejsce Rzymu. Wielka myśl Jezusa z Nazaretu niosąc nowe idee jednocześnie burzyła wszystko na swojej drodze. Aureliusz popierał ideał kosmopolityczny. Każdy stoik lansował model dwóch ojczyzn. Jednej związanej z faktem urodzenia drugiej społecznej łączącej świat bogów i ludzi.

Rzymska myśl prawnicza

Podstawą rzymskiego prawa klasycznego jest to , że poszczególni prawnicy tworzą prawo i mówią, że odzwierciedlają w swoich edyktach wspólne wartości moralne. Prawo klasyczne sięgało do wcześniej formułowanych zasad przez wielu myślicieli. Obok rozróżnienia IUS CIVILE i GENTIUM, publiczne i państwowe. Pojawiają się definicje IUSTITIA sprawiedliwość, równość EOUITAS, dobro BONITAS, HONESTAS godność, przesycone pierwiastkami etycznymi. Naród prawników bardzo wyraźnie przyswaja myśleniu prawniczemu myśl filozoficzną. Ulpianus formułuje cele prawa a kodeks Justyniana powtórzy te zasady. Zasady prawa są następujące; żyć godnie (uczciwie), drugiego nie znieważaj, oddawaj każdemu co się mu należy to co do niego należy. Stoickie pojęcie dobra najwyższego, epikurejskie polecenie nie krzywdzić drugiego pragmatycznie pojmowane; nie wyrządzaj bo do ciebie wróci. Niewolnicy na gruncie doktryny prawa niewolnicy też się pojawiają. Ewolucja. Najpierw jako przedmioty prawa. Zero podmiotowe do stanu wyzwoleńca który jako wyzwoleniec uzyskuje pełnie praw. Warunki wyzwalania były bardzo różne. Zachodziła konieczność w jakich warunkach wyzwolenie było faktyczne. Doktryna prawnicza formułuje zasadę domniemania FAVOR LIBERTATIS. Jeśli mamy wątpliwości wyzwolenia to domniemanie działa na rzecz wyzwolenia. Na gruncie prawa rzymskiego w związku z ewolucja konstrukcji władzy z PRINCEPSA do DOMINUSA. Pojawiło się przestępstwo obrazy majestatu. Dochodzi później element teokratyczny.