Soren Kierkegaard (1813 - 1855)

• filozofia egzystencjalna - rozumienie filozofii:

• humanistyczne - zainteresowanie człowiekiem i jego stosunkiem do Boga

• subiektywne - poszukiwanie nie prawdy obiektywnej, ale indywidualnej

• pluralistyczne - brak jednego systemu

• egzystencjalne - o życiu człowieka

• skończoność i nieskończoność w istnieniu

• podstawą życia jest stawanie się, a jego podstawową cechą czasowość

• filozofia musi być filozofią stawania się, a nie systemem, bo tylko myśl daje się ująć w systemie, a nie istnienie

• istnienie zawsze jest skończone ale człowiek jest syntezą skończoności i nieskończoności, bo patrzy na życie pod katem wieczności - stąd cierpienie i sprzeczność istnienia

• niepojętość, niezmienność i wieczność Boga jest naturalnym wyrazem stosunku między nim a człowiekiem

• dążenie do nieskończoności i obawa przed nią

• człowiek pragnie wyrwać się do wieczności przez religię

• dwie postacie

• religia A - wskazuje człowiekowi wieczność jako dalsze tło, jest paradoksem i męczarnią

• religia B (np. chrześcijaństwo) - wprowadza nieskończonego Boga w samo istnienie skończonego człowieka

• człowiekiem kierują sprzeczne dążenia

• człowiek pragnie poznać siebie samego, ale jednocześnie ucieka przed sobą samym

• typy życia - wytwarzają się w zależności od dążeń, które rządzą człowiekiem

• estetyczny - człowiek pochłonięty nie rzeczywistością, ale możliwościami i wyobraźnią

• etyczny - szuka nie możliwości, ale rzeczywistości i teraźniejszości

• religijny - etyczny w rozumieniu religijnym

• subiektywność prawdy

• prawda jest subiektywna - człowiek nigdy nie pozna prawdy obiektywnej, poznanie ludzkie jest zawsze niepewne

• subiektywność jest prawdą - w subiektywnym życiu człowieka i tylko w nim leży sprawdzian prawdy, prawdziwe istnienie musi być ugruntowane w konkretnym życiu osobistym i nie może mieć charakteru abstrakcyjnego

1

1

Historia filozofii - Soren Kierkegaard

---