dr Barbara Pędzich

kultura języka polskiego

7 I 2013 r.

9. Zagadnienia poprawnościowe związane z fleksją CZASOWNIKÓW

1. Obok podanych bezokoliczników proszę dopisać formy trzeciej osoby lp. czasu teraźniejszego.

1. gwizdać -

2. żebrać -

3. orać -

4. łgać -

5. chłeptać -

6. deptać -

7. klekotać -

8. pluskać -

9. mlaskać -

10. klaskać -

11. głaskać -

12. łuskać -

13. ssać -

14. przekonywać -

15. domniemywać -

16. wrzeć -

17. trzeć -

18. siec -

19. miąć -

20. umieć -

2. Proszę podać pełną odmianę czasowników pleć, mleć, słać

oraz ich potocznych odpowiedników: pielić, mielić, ścielić.

Czas teraźniejszy

	ja	ty	on (ona, ono)	my	wy	oni
pleć
mleć
słać
pielić
mielić
ścielić

Czas przeszły

	ja	ty	on (ona, ono)	my	wy	oni
pleć
mleć
słać^1
pielić
mielić
ścielić

3. Od podanych niżej bezokoliczników proszę utworzyć formy 3. osoby rodzaju męskiego i żeńskiego liczby pojedynczej czasu przeszłego:

2. dmuchnąć -

3. sięgnąć -

4. wrzasnąć -

5. zniknąć -

6. prysnąć -

7. rosnąć -

8. chudnąć -

9. gasnąć -

10. kwitnąć -

11. schnąć

4. Które z podanych form bezokoliczników są poprawne?

1. biec czy biegnąć?

2. nienawidzić czy nienawidzieć?

3. patrzyć czy patrzeć?

4. kupywać czy kupować?

5. odkupywać czy odkupować?

6. przysięgnąć czy przysiąc?

7. pachnieć czy pachnąć?

8. wziąść czy wziąć?

9. lubieć czy lubić?

10. wymyśleć czy wymyślić?

11. pnąć się czy piąć się?

12. żąć czy żnąć?

13. przeklnąć czy przekląć?

5. Obok podanych bezokoliczników proszę dopisać formy trybu rozkazującego (w lp.).

1. golić się - Nie …………………..…… się!

2. jeździć - Nie ……………..……………. tędy!

3. zrozumieć - Nie …………..………………… mnie źle!

4. solić - Nie ………………………. tyle!

5. orać - Nie …………..!

6. słodzić - Nie …………………… herbaty!

7. grozić - Nie …………………..… mi!

8. zgodzić się - ………….……… się!

9. karać - Nie ……………..……… dziecka!

10. płukać - …………..……. zęby!

6. Proszę ocenić poprawność podanych form czasu przyszłego złożonego.

a) będę pisać

b) pisać będę

c) będę pisał (będę pisała)

d) pisał będę (pisała będę

7. Na podstawie poniższych przykładów proszę sformułować zasady dotyczące użycia ruchomych końcówek czasu przeszłego.

I.

Czy napisałeś ten list? Dawno przyjechaliście? Ale głośno śpiewaliście!

Czyś napisał ten list? Dawnoście przyjechali? Ale głośnoście śpiewali!

II.

Myśmy to wymyślili. Wyście chcieli usiąść.

Myżeśmy to wymyślili. Wyżeście chcieli usiąść.

III.

Słyszałam, żeście kupili nowy samochód.

To nieprawda, żeśmy o tym nie wiedzieli.

8. Który szereg zawiera wzorcowe formy 3 os. lm cz. przeszłego podanych czasowników?

1. Oni śmiali się, chwiali się, siali, grzali, lali

2. Oni śmieli się, chwieli się, sieli, grzeli, leli

w znaczeniu `rozkładać pościel'

3

---