Marek Aureliusz „Rozmyślania”

Natura, determinizm

• istnieje jedna harmonia

• los każdego jest związany z losem wszechświata

• wszystko, co się dzieje, dzieje się sprawiedliwie

• w świecie widać wolę, która rozdziela wedle zasługi

• należy czynić tylko to, co konieczne, a konieczne jest to, co zgodne z naturą

• to, co pożyteczne, jest pożyteczne z natury

• dobre jest to, co przynosi natura wszechświata i co ją podtrzymuje

• nic nie jest złe, co jest zgodne z naturą, z naturą należy się zżyć

• to, co cię spotyka, jest tobie przeznaczone, więc się nie przejmuj

• natura dała miarę: dla pracy, jedzenia i picia, odpoczynku

• nie być zadowolonym z tego, co się dzieje, jest odstępstwem od natury, jest złe

• przykre zdarzenia prowadzą do harmonii wszechświata

• szkodzenie sobie jest złe, bo niezgodne z naturą

• czynisz źle, to burzysz harmonię

• dobre życie to życie zgodne z naturą

• troska o wszystkich ludzi jest zgodna z naturą

• okazuj zalety zależne od ciebie: szczerość, powagę, wytrwałość, obojętność wobec rozkoszy, zadowolenie z losu, swobodę, prostotę, wielkoduszność

Dusza a świat zewnętrzny, szczęście

• to, co związane z duszą, to sen i mara, co z ciałem - rzeka

• do ciała należą wrażenia, do duszy popędy, do rozumu zasady

• na duszę nic nie wpływa, tylko dusza może zmienić coś sama w sobie

• wszelki niepokój jest wynikiem wewnętrznego sądu. To my sami zaburzamy harmonię naszej duszy, a nie wypadki świata zewnętrznego

• usuń wyobrażenie, a usunie się poczucie krzywdy, usuń poczucie krzywdy, a usunie się i krzywda

• człowiek nie zrodził się dla przyjemności

• szczęściem jest znosić wzniośle nieszczęście

• śmierć, życie, sława i niesława, bogactwo i ubóstwo nie są ani dobre ani złe

• śmierć jest niestraszna, bo albo z przeniesie nas w sferę bogów albo nicości

• obojętność, dążenie do celu, zgoda z naturą - dają szczęśliwość

• błąd popełniony z żądzy jest gorszy niż z bólu

• spokój to wewnętrzny ład

• dusza poniża się, gdy:

• ulega rozkoszy i bólowi

• gdy jest obłudna, gdy czyni bez szczerości

• gdy czyni bez celu

Życie w państwie

• mamy wspólny rozum, więc mamy wspólne prawo, jesteśmy członkami organizmu państwowego

• ludzie są równi, bo jedyne, co mają, to tę samą teraźniejszość i tylko ją ewentualnie tracą, gdy umierają.

• troska o wszystkich ludzi jest zgodna z naturą

• współżycie jest dobrem

• innemu człowiekowi trzeba czynić dobro i znosić go

• celem istot rozumnych jest stosowanie się do zasad i ustaw państwa i społeczności

• należy się pozbyć ciekawości i złośliwości , tylko to, co ważne dla użyteczności publicznej jest istotne

• co jest nieszkodliwe dla państwa, nie przynosi szkody obywatelowi

• należy samemu się trzymać, a nie być podtrzymywanym

• gdy wyświadczysz przysługę nie oczekuj wdzięczności, to niegodne. Sam czyn jest godny

• na tego, co czyni komuś lub państwu szkodę, nie należy się gniewać a pokazać, gdzie zbłądził

• Mędrzec, prymat rozumu

• patrz na mędrca (człowieka rozumnego) i czyń to, co on czyni

• to, co do tej pory zostało powiedziane ( w punktach Życie w państwie; Dusza a świat zewnętrzny, szczęście; Natura, determinizm) mędrzec powiedział

• wykonuj każdą rzecz, jakby była ostatnią w życiu

• filozofia służy utrzymaniu duszy w harmonii

• zasady muszą być ciągle w pogotowiu i dobrze obmyślane

• rozum polega na postępowaniu sprawiedliwym

• cieszy się i smuci tylko głupiec

• sprawy ludzkie są jednodniowe i marne

dwie podręczne zasady:

• czynić, co królewski rozum podpowiada dla dobra ludzi

• zmienić sąd, gdy ktoś pokaże, co jest słuszne

1

---