Realny kurs walutowy

wielkość nominalna to ta, która jest na rynku

wielkość realna, to wielkość nominalna pomniejszona o spadek wartości pieniądza

np.: Jeżeli bierzemy pod uwagę Niemcy i Polskę. W Niemczech inflacja wynosi 0%, a w Polsce 15%, nastąpiła deprecjacja złotówki w stosunku do marki o 11% (wartość złotówki w relacji do marki spadła o 11% w ciągu roku) w tym przypadku złotówka do marki uległa realnej aprecjacji o 4%.

Możemy tą sytuację rozpatrywać z dwóch stron: ze strony eksportera i ze strony importera. Eksporter będzie zadowolony z deprecjacji, gdyż ceny na rynku zagranicznym wzrosną, natomiast importer będzie niezadowolony.

BILANS PŁATNICZY

Bilans płatniczy: to zestawienie obrotów danego kraju za granicą. Może być sporządzany na bazie miesięcznej, półrocznej lub rocznej, ale ujęcie rocznej jest najlepsze.

Nie ma czegoś takiego jak dodatni czy ujemny bilans płatniczy - bilans zawsze musi wyjść na „0”, ale potocznie mówimy o ujemnym lub dodatnim bilansie płatniczym.

Bilans płatniczy składa się z kilku części:

Bilans płatniczy		Bilans obrotów bieżących (BOB)		Bilans handlowy:
						Bilans usług
						Bilans procentów i dywidend
						Bilans transferów
						Obroty niespecyfikowane
		Bilans obrotów kapitałowych (BOK)		Bilans obrotów długoterminowych
						Bilans obrotów krótkoterminowych
		Bilans transakcji oficjalnych (BTO)		zmiany pieniędzy i rezerw dewizowych banku centralnego

Błędy i opuszczenia (BOP)

Bilans transakcji oficjalnych jest miarą deficytu bądź nadwyżki bilansu płatniczego, tzn. jest to zmiana poziomu rezerw walutowych oficjalnego sektora walutowego, czyli w praktyce banku centralnego.

Zależność jest następująca:

BoB+BoK+BTO=0

BOB+BOK=-BTO

Najlepszą, sprawdzalną i bardzo istotną ekonomicznie miara deficytu bądź nadwyżki bilansu płatniczego jest zmiana stanu rezerw Banku Centralnego. Jeżeli Narodowy Bank Polski poda, że w 1979 r. stan rezerw dewizowych Banku Centralnego na koniec roku wyniósł 25mld USD, to w tym momencie patrzymy na rok poprzedni, a rezerwy Banku Centralnego w roku 1978 wynosiły 19mld USD - oznacza to, że bilans był dodatni i wyniósł 6mld USD, ponieważ zwiększyły się rezerwy oficjalne Banku Centralnego. Ten wzrost rezerw Banku Centralnego mógł iść w parze np.: z ujemnym saldem bilansu handlowego - minus 12mld USD. Różnica jest tak duża z następującego powodu: mogą być dodatnie pozostałe pozycje bilansu obrotów bieżących np.: planujemy bilans handlowy ujemny, a dodatni bilans usług.

Bilans płatniczy tak jak dochód narodowy jest to zestawienie transakcji dokonywanych za granicą ale tych transakcji, które da się zaiwidencjonować. Są dwie płaszczyzny ewidencji:

1. ewidencja na podstawie dokumentów odprawy granicznej tzw. dokumentów SAD - jest złą metodą, gdyż nie uwzględnia wszystkich transakcji np.: handlu przygranicznego,

2. ewidencja na podstawie płatniczej.

Najczęściej jest tak, że obroty na bazie płatniczej są większe od obrotów liczonych na bazie handlowej (na bazie dokumentów SAD).

Bilans płatniczy to zestawienie zobowiązań i należności.

Zapisy w bilansie płatniczym dokonujemy w następujący sposób:

Dt	Ct
import dóbr i usług	eksport dóbr i usług
przekazy dla zagranicy np.: robotnicy rosyjscy zatrudnieni w Polsce wysyłają swoje dochody do Rosji	przekazy otrzymywane z zagranicy, napływ kapitału z zagranicy, tzn. że mamy dodatni przepływ dochodów, np.: zagranica kupuje nasze obligacje
eksport kapitału za granicę jest określany jako ujemny przepływ dochodów. Jest to powiększenie kapitałów zagranicznych
zakup obligacji zagranicznych (eksport kapitału)

Debet zapisuje zawsze to co jest otrzymywane, a credit to co jest wydawane, ale w bilansie płatniczym to się nie zawsze zgadza.

Niektórzy mówią, że nadwyżka w bilansie obrotów bieżących jest określana jako inwestycje zagraniczne netto, tzn. tak jak byśmy inwestowali za granicą, mamy nadwyżkę w bilansie obrotów bieżących w całości, oznacza to sytuacje, jak byśmy przekazali część naszego dochodu za granicę.

Jeżeli mamy nadwyżkę w bilansie obrotów bieżących to mamy saldo dodatnie we wszystkich pozycjach tego bilansu w tedy bilans obrotów bieżących jako całość będzie dodatni. Z punktu widzenia transferu dochodów oznacza to sytuację, jak byśmy część naszego dochodu przelali za granicę, ponieważ w pewnym sensie my kredytujemy zagranicę.

Jeśli mamy np.: ujemny bilans handlowy, to oznacza, że więcej importujemy niż eksportujemy, a więcej importować niż eksportować możemy wtedy gdy zagranica nas kredytuje. Importujemy więcej dóbr niż eksportujemy usług, itd. Z punktu widzenia bieżącej konsumpcji lepsza jest sytuacja, kiedy mamy ujemny bilans obrotów bieżących. Jeżeli bilans obrotów bieżących mamy dodatni to znaczy, że to my kredytujemy zagranicę w krótkim okresie czasu.

Co to znaczy, że bilans płatniczy jest dodatni lub ujemny?

Bilans płatniczy jest dodatni w tedy jeżeli zwiększają się rezerwy dewizowe banku centralnego, natomiast jest ujemny w tedy gdy te rezerwy się zmniejszają. Nawet jeżeli import jest dużo większy od eksportu to bilans płatniczy może być dodatni, gdyż zależy to głównie od przepływu kapitału.

Czy dodatni lub ujemny bilans płatniczy to dobrze czy źle?

Jest to pytanie bardzo ogólne, a odpowiedź zależy od okoliczności. Jeżeli mamy dodatni bilans płatniczy tzn. że mamy duże rezerwy banku centralnego, a czy to dobrze, czy zwiększy to nam podaż pieniądza w kraju - TAK.

M^s=M^krajowego+M^{zagranicznego}

Nadwyżka w bilansie płatniczym doprowadzi do wzrostu podaży pieniądza w kraju, ten wzrost może być sterylizowany w prawdzie przez bank centralny, ale przy szybkim tempie wzrostu gospodarczego i inflacji dodatnie saldo bilansu płatniczego nie jest korzystne.

Przy presji inflacyjnej i inflacji nie jest wskazana nadwyżka w bilansie płatniczym i deprecjacja waluty

Nadwyżka w bilansie płatniczym zwiększa popyt w kraju, gdyż na ogół łączona jest ze wzrostem eksportu i wzrostem napływu kapitału w kraju.

Równanie bilansu płatniczego

Bilans Obrotów Bieżących (BoB) jest uzależniony od PKB danego kraju i tj. zależność ujemna, od PKB zagranicy (PKB*) i to jest zależność dodatnia i można powiedzieć, że jest również uzależniony od realnego kursu walutowego (KW^realny), z tym, że ten kurs waluty to tzw. współczynnik R. Współczynnik R jest to relacja cen krajowych do cen zagranicznych i jest to zależność ujemna, tzn. jeżeli ceny krajowe rosną szybciej niż ceny zagraniczne, to bilans obrotów bieżących będzie się pogarszał. Jeżeli tutaj natomiast mamy kurs waluty to pogorszenie się kursu waluty z naszego punktu widzenia jest raczej korzystne.

Bilans obrotów kapitałowych (BoK) jest funkcją krajowej stopy procentowej (r) i jest to zależność dodatnia, zagranicznej stopy procentowej (r*) i jest to zależność ujemna i od kursu waluty (ale od oczekiwanego kursu waluty - expected).

Oczekiwany kurs walutowy: to nie jest to samo co farword i futures. Kurs oczekiwany tj. taki kurs, który ja jako dysponent kapitału sądzę że będzie. To moje przypuszczenie jest oparte na tym jak się kształtują kursy terminowe, np.: kurs terminowy sześciomiesięczny wykazuje na deprecjację danej waluty, a ja myślę, że chyba tak duża deprecjacja nie będzie i w zależności od tego co sądzę tak postępuję.

Techniki chaningowe

podpisujemy kontrakt w którym stwierdzamy, że za trzy miesiące zapłacimy 1 mln. DM za towar, który kupujemy. Co zrobić żeby nie stracić? Oczywiście możemy kupić natychmiast

1 mln. DM po kursie SPOT i włożyć je na lokatę, albo możemy kupić papiery wartościowe deminowane w markach. Takie zabezpieczenie nie jest zabezpieczeniem 100%, bo jeżeli kurs marki w ciągu tych trzech miesięcy spadnie, to może się okazać, że nawet odsetki z lokaty nie pokryją naszych strat. Możemy również skorzystać z kursu forward lub futer - ale i to zabezpieczenie nie gwarantuje nam 100% pewności, gdyż decydując się na określony kurs forward lub futures może się zdarzyć, że rynek zareaguje inaczej i kurs marki będzie niższy niż kurs futers (forward). 100% zabezpieczenia dają natomiast techniki chaningowe - np. transakcje opcyjne. Kupuję opcję coll na kupno marki na 3 msc. Jeżeli kurs DM będzie wynosił 2,11 realizuje opcję, a jeżeli kurs marki będzie np.: wynosił 2,0 to nie realizuję opcji. Ta transakcja zabezpiecza nas całkowicie przed wahaniami kursów walutowych, natomiast jej wadą jest to, że jest transakcją drogą.

UJĘCIE ABSORPCYJNE BILANSU PŁATNICZEGO

PKB=K+I+Rz+(E-Imp)

A (absorpcja) BoB

PKB=A+BoB => BoB=PKB-A

Jednocześnie mamy drugje ujęcie związane z pieniądzem. Jeżeli mamy monetarne ujęcie to bilans płatniczy jest w równowadze, jeżeli popyt na pieniądz (M^D) równa się podaży pieniądza (M^S) w kraju.

BILANS PŁATNICZY JEST W RÓWNOWADZE M^D=M^S

Co się będzie działo, jeżeli podaż pieniądza (M^S) będzie nie równa w stosunku do popytu. Mawiano, że nastąpi dodrukowanie pieniądza. Będzie inflacja. Jeżeli mamy w pełni wymienialną walutę to w pierwszej kolejności kurs powinien spaść. Wyobraźmy sobie, że dodrukowane są pieniądze. Zwiększamy tendencję do wydawania pieniędzy (gdyż nasze dochody rosną). Jeżeli więcej wydajemy, ci którzy sprzedają widzą, że istnieje silny popyt na ich towary, ale jednocześnie będzie presja inflacyjna. Jeśli jest inflacja w kraju, to import przy stałym kursie waluty rośnie popyt na import. Skutek tego jest taki, że jeśli mamy nadwyżkę podaży pieniądza nad popytem na pieniądz, to ta nadwyżka wycieka zagranicę. Jeżeli ta nadwyżka nie może znaleźć dobrego zastosowania w kraju, to wycieknie zagranicę. W ten sposób niejako od strony wycieku i presji inflacyjnej w kraju wystąpi tendencja do tego, że bilans będzie się zmieniał w kierunku ujemnym. To samo dotyczy zmiany kursów walut od strony monetarnej, np.: zmiany kursów waluty złotówki do marki będą uzależnione przede wszystkim od zmian relacji popytu na pieniądz, podaży pieniądza w Polsce, do popytu na pieniądz i podaży pieniądza w Niemczech

Portret siły nabywczej

Teoria ta mówi, że zmiany kursów walut złotówki do DM równają się zmianom cen w Polsce do zmian cen w Niemczech

Zmiany cen w Polsce będą zależały od relacji popytu na pieniądz do podaży pieniądza. Jeżeli podaż pieniądza będzie za duża do popytu to wystąpi presja inflacyjna i w tym momencie od razu przenosi się to na wymianę kursów walut. Mamy niejako dwie strony zagadnienia jak mówimy o bilansie

Model Swona

KW

BoB+ równowaga zewnętrzna

Inflacja (BoB)

zwiększam absorpcję

deprecjacja B. przeprowadzamy aprecjację

BoB+ BoB-

Bezrobocie Inflacja

Deflacj a Nadmierne zatrudnienie

przeprowadzamy

dewaluację (deprecjację)

zmniejszamy A

BoB- absorpcję

aprecjacja Deflacja

Bezrobocie

Absorpcja

Kurs waluty w modelu Swona odgrywa ważną rolę.

Jeżeli jesteśmy w pkt. A (inflacja i ujemny bilans płatniczy), a chcemy utrzymać równowagę, to musimy zmniejszyć absorpcję i przeprowadzić dewaluację. Jeżeli zmniejszamy absorpcję to jednocześnie spada inflacja. Absorpcję możemy zmniejszyć poprzez zmianę wydatków rządowych, problem podatków, stopy procentowej, podaży pieniądza, czyli narzędzia polityki fiskalnej i monetarnej mające na celu zmniejszenie rozmiarów wydatków czy absorpcji, deficyt budżetowy.

Jeżeli jesteśmy w pkt. B należy przeprowadzić rewaluację i zwiększyć absorpcję.

Punkt równowagi: jest to taka kombinacja wydatków i kursu walutowego przy której mamy równowagę bilansu płatniczego (BoB) i jednocześnie stan zbliżony do pełnego zatrudnienia.

Narzędzia absorpcji:

Absorpcja jest uzależniona przede wszystkim od polityki fiskalnej i monetarnej państwa. .

• wzrost stopy procentowej - maleją inwestycje, popyt konsumpcyjny i jednocześnie maleje podaż pieniądza kredytowego,

• obniżenie stopy procentowej: zwiększenie podaży pieniądza kredytowego, większe inwestycje, zakupy, zwiększony popyt konsumpcyjny i inwestycyjny

• polityka fiskalna: jeżeli zwiększamy deficyt budżetowy to absorpcja rośnie, automatycznie rośnie popyt. Bardzo często za wzrostem popytu budżetowego może iść tendencja do wzrostu podaży pieniądza.

Marcin Gabriel Strona 6 01-01-23

Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze

Wykład X

---