1.czym się różni zarodek od płodu?
Płód- od momentu, kiedy można rozpoznać cechy morfologiczne dla danego gatunku
2.jaki typ łożyska występuje u: krowy,świni?
u suk- śródbłonkowo-kosmowkowe, popręgowe
u krowy- łącznotkankowo-kosmowkowe, liścieniowate
u świni/klaczy- rozproszone ,nabłonkowo-kosmówkowe
naczelne- tarczowe, krwio-kosmówkowe
3.co to jest: postawa/położenie/ułożenie płodu?
a) postawa płodu positio - stosunek grzbietu płodu do grzbietu matki: dolna-grzbiet płodu do brzucha matki; górna-grzbiet płodu do grzbietu matki
b) położenie płodu situs - stosunek długiej osi ciała płodu do długiej osi ciała matki: główkowe, pośladkowe
c) ułożenie płodu habitus - stosunek głowy i kończyn do tułowia
***
Postawa jest to stosunek grzbietu płodu do grzbietu matki. Jeżeli grzbiet płodu jest zwrócony do grzbietu matki, postawa jest górna. Jeżeli grzbiet płodu zwrócony jest do brzucha matki - postawa dolna.
Położenie jest to stosunek długiej osi ciała płodu do osi ciała matki. Jeżeli kierunek przebiegu tych 2 osi jest równoległy położenie jest proste. Jeżeli kierunek jest niezgodny - położenie poprzeczne, pionowe lub skośne. W czasie porodu płód układa się i przoduje główkowo lub pośladkowo (tylnie)
Ułożenie płodu jest to ułożenie części wolnych ciała płodu w stosunku do tułowia. W czasie ciąży najczęściej główka jest podwinięta, a kończyny podwinięte. Później się wyprostowują.
4.ile wynosi przeciętny czas trwania ciąży u: krowy 290 /owcy 150 /kozy 150 /świni 114?
5.jakie hormony stosowane są do wywoływania porodu u bydła?
U krów szyjka jest twarda i nie da się jej rozewrzeć mechanicznie. Podaje się preparaty rozwierające szyjkę:
- prostaglandyna PGF2alfa (działanie luteolityczne), efekt po 2-3 dniach,
- kortykosterydy o bardzo silnym działaniu

!6.wymień główne przyczyny wypadania pochwy przed porodem u krów.
7.kiedy odchodzi łożysko u lochy?
klacze- 15-30min (do 2 h), bydło-do 8 (max 12), locha- po ostatnim płodzie lub partiami, suka- razem z płodami
8.jaką postawę przyjmuje cielę w czasie ciąży u krowy?
a)u klaczy grzbiet płodu równoległy do brzucha matki (dolne)
b) u krowy grzbiet płodu jest równoległy do bocznej części ciała matki (boczne)
oraz jaka jest postawa płodu w czasie porodu
a)u źrebaka postawa dolna lub górna
b) u cielaka górna
***
Źrebię do momentu porodu przyjmuje położenie proste i postawę dolną przy zgiętych kończynach i podwiniętej głowie. W czasie porodu dochodzi do wyprostowania kończyn i głowy, a płód przyjmuje postawę górną.
Cielę leży w położeniu prostym, postawie bocznej, kończyny i głowa lekko zgięte. Podobnie koźlęta i jagnięta. W przypadku ciąży mnogiej jeden płód przoduje główkowo, a drugi pośladkowo.

!9.jakimi szwami szyjemy macicę? szew kapciuchowy
10.na czym polega "dojrzewanie" łożyska u krowy?
utrata przylegania miedzy częścią płodową a częścią matczyna łożyska, zaczyna się ok. 260 dnia ciąży a kończy 3-5 dni przed porodem, polega na spłaszczeniu i zaniku nabłonka krypt brodawek macicznych i przejściu łożyska nabłonkowo-kosmowkowego w łącznotkankowo-kosmowkowe!!! (gwałtowny wzrost poziomu estrogenów i kortyzonu przy spadku PG???)
***
zmiany morfologiczne i czynnościowe zachodzące przed porodem pod wpływem hormonów. Związane z procesem wydalania łożyska i polega na zaniku niektórych warstw tkanek i przekształceniu się łożyska w łącznotkankowo-kosmowkówe co warunkuje jego fizjologiczne wydalenie po porodzie
11.co oznacza skrót MMA,jakiego zwierzecia dotyczy i jaki drobnoustrój jest głównym czynnikiem etiologicznym schorzenia?
Główne schorzenie poporodowe u świń. Mastitis Metritis Agalactie, bezmleczność poporodowa, poporodowa posocznica i toksemia. (czynnik etiologiczny?)
12.inwolucja macicy stwierdzana badaniem rektalnym kończy się zwykle między (między? Ja mam do 21 ale podobno to jest zle!!!) dniem po porodzie.
13.wymień i określ czasowo fazy okresu poporodowego u krów.
I faza główna do 10 dni po porodzie
II faza pośrednia do 30 dnia
III faza późna 45 dni
14.wymień drobnoustroje, które odgrywają główną rolę w etiologii i patogenezie ostrego poporodowego zapalenia macicy u krów.
Badania bakteriologiczne z szyjki lub jamy macicy wykazały obecność Actinomyces, Fusobacterium, Clostridium, Escherichia, Pasteurella, Pseudomonas, Staphylococcus, Streptococcus, niekiedy grzybów Aspergillus i Candida. Najczęściej stwierdza się zakażenia mieszane z udziałem bakterii tlenowych i beztlenowych, G+ i G-.
15.podaj bezpośrednią przyczynę porażenia poporodowego u krów oraz temperaturę ciała typową dla tej choroby.
Pojawia się u krów starszych lub o wysokiej wydajności mlecznej. Najczęściej na tle niedoboru soli wapnia lub soli magnezu. Zwykle występuje między 6 a 72 godziną po porodzie, a niekiedy już w trakcie porodu. Pojedyncze przypadki zdarzają się też przed porodem. Występuje głównie u bydła, rzadko u małych przeżuwaczy i świń.
Jest to choroba mlecznych krów, co wiąże się z tym, że krowy otrzymują za mało związków wapnia, magnezu i fosforu z karmą (zwłaszcza wapnia). Często dochodzi do hypokalcemii. Przyczyny:
- niedobory żywieniowe,
- wysoka wydajność mleczna,
- zaburzenia neurohormonalne,
- stres.
Temperatura ciała subnormalna.
16.jak nazywa się hormon odpowiedzialny bezpośrednio za: wzrost i dojrzewanie pęcherzyka Graafa - FSH / oraz jego pęknięcie - LH.
17.w którym okresie rui występuje owulacja u: krowy - średnio ok. 30h (24-36h) od początkowych objawów rui / świni -zazwyczaj w 43h od początku rui, z wahaniami od 35-55h?
18.faza lutealna cyklu obejmuje okres: (zaznaczyć) a)przedrujowy b)rujowy c)porujowy d)międzyrujowy
19.podaj główne miejsce syntezy prostaglandyny F2alfa i mechanizm jej działania.
przez błonę śluzową macicy na która wcześniej działały estrogeny i progesteron; luteolitycznie (liza ciałka żółtego) otwiera szyjkę macicy; Prostaglandyna wykorzysywana jest w rozrodzie do synchronizacji rui u samic, a konkretnie do pobudzenia luteolizy. Skuteczna jest jedynie u samic będących w fazie lutealnej. Wywołuje luteolizę ciałka żółtego, powoduje spadek progesteronu.
Uwalniana jest z przysadki mózgowej i po ok. 48h powoduje wystąpienie rui.
20.wymień co najmniej dwa preparaty hormonalne stosowane do stymulacji rui u świń.
estradiol (Luteowit) , GNRH (Receptal , Divigestran, Supergestran), PG600
21.podaj metody leczenia ciałka żółtego przetrwałego u krów.
Leczenie polega na likwidacji ciałka żółtego:
1) Przez enukleację - wyłuszczenie ciałka żółtego uciskając na jajnik trzema palcami (kciuk, wskazujący i środkowy). Należy bezwzględnie unikać stosowania siły. Jeżeli enukleacja nie powiedzie się, można ja powtórzyć po kilku dniach. Powikłania: krwotok, krwawienie i zrost jajnika z otaczającymi tkankami, co prowadzi do zaburzeń płodności.
2) Podawanie preparatów PGF2α lub jej analogów. Zwykle po 2-4 dniach od podania PGF2α występują objawy rui. Jeżeli ruja nie wystąpi, to preparat aplikuje się ponownie po 10-12 dniach od pierwszego podania..

22.co to jest cicha ruja i u jakich gatunków zwierząt występuje najczęściej?
CICHA RUJA (ANAPHRODISIA, SUBOESTRUS)
Jest to stan, w przebiegu którego nie stwierdza się klinicznych objawów rui, lub są one bardzo niewyraźne, przy czym w pełni zachowana jest cykliczna czynność jajników.
Cicha ruja często występuje u krów wysokomlecznych. W okresie pierwszych 60 dni po porodzie, gdy u krów nie stwierdza się objawów rujowych, mogą występować ciche ruje.
Występowanie:
- najczęściej w ciągu dwóch pierwszych miesięcy po porodzie,
- u jałówek w okresie pokwitania,
- przy pierwszej owulacji po porodzie (częstotliwość występowania zmniejsza się wraz z upływem czasu po porodzie),
- częściej po wycieleniu u krów starszych niż młodszych,
- u krów w okresie alkierzowym oraz zimowo-wiosennym.

! 23.wymień główne przyczyny powtarzania rui u krów mimo wielokrotnego krycia.
24.co to są torbiele jajnikowe (definicja u bydła)?
Torbiele jajnikowe(cysters variorum) przetrwałe pęcherzyki jajnikowe z obumarłą komórką jajową o średnicy większej niż 2,5cm utrzymujące się na 1 lub obu jajnikach przez okres przynajmniej 10dni.
25.wymień zaburzenia owulacji u krów.
OPÓŹNIONA OWULACJA
ZARASTANIE (ATREZJA) PĘCHERZYKÓW JAJNIKOWYCH
BRAK RUI (ANOESTRUS)
APLAZJA (BRAK) LUB HIPOPLAZJA (NIEDOROZWÓJ) JAJNIKÓW
CIAŁKO ŻÓŁTE RZEKOMO CIĄŻOWE CORPUS LUTEUM PSEUDOGRAVIDITATIS
NIECZYNNOŚĆ (AFUNKCJA) JAJNIKÓW
ZAPALENIE JAJNIKÓW (OOPHORITIS, OVARITIS)
NOWOTWORY JAJNIKÓW (NEOPLASMA OVARIORUM).
TORBIELE JAJNIKOWE (CYSTES OVARIORUMCICHA RUJA (ANAPHRODISIA, SUBOESTRUS)
!26.według aktualnej nomenklatury endometritis chronica to...?
27.podaj trzy przykłady zastosowania PGF2alfa w ginekologii u krów.
wywoływanie porodu, wywoływanie poronienia, likwidacja przetrwałego ciałka żółtego
28.jakiemu stanowi zapalnemu macicy towarzyszy ciałko żółte przetrwałe?
W przypadku zapalenia błony śluzowej macicy, obecności w macicy zawartości ropnej, śluzowo-ropnej lub obumarłego płodu
!29.jakie antybiotyki są zalecane obecnie do leczenia stanów zapalnych macicy u krów?
30.co to jest "urovagina"?
Urovagina- zaleganie moczu w pochwie na skutek źle wygojonego skaleczenia pierścienia błony dziewiczej
31.ile przewodów strzykowych występuje u: krowy 1/owcy 1 /kozy 1 /świni 2-3?
32.od czego zależy antybakteryjne działanie laktoferyny?
Efekt bakteriostatyczny laktoferyny zależy od zawartości żelaza i od koncentracji jonów dwuwęglanowych i cytrynianów. HCO3 wzmaga działanie, cytryniany ograniczają działanie,bo tworzą kompleksy z Fe i jest to dobre źródło Fe dla bakterii
- najważniejsze białko wiążące żelazo w różnych wydzielinach także w mleku
- bakteriostatyczna proteina
- pochodzi z kom. wydzielających mleko i z fagocytów - granulocyty obojętnochłonne
- poziom ­ podczas zapalenia
- wyraźnie ogranicza wzrost gronkowców i bakt. z grupy Coli, mniej efektywne na paciorkowce, gdyż ich wymagania, co do żelaza są znacznie mniejsze niż ww.
efekt bakteriostatyczny zależy od zawartości żelaza i od koncentracji jonów
Zależność między laktacją, dwuwęglanami i cytrynianami - największe działanie laktoferryny występuje w okresie zasuszenia i tuż po porodzie ® stężenie HCO3 ­ + stężenie laktoferryny­; cytryniany są wówczas absorbowane z wymienia do krwi. Zasuszone wymię jest szczególnie oporne na bakterie tlenowe np. E. coli, które wymagają do rozwoju dużo Fe. Tuż po porodzie obserwuje się colimastitis być może spowodowane ­ poziomu cytrynianów w nabłonku.
33.wymień składniki mleka syntetyzowane w wymieniu.
tłuszcz, kazeina, laktoza, beta laktoglobulina, alfa laktoalbumina, niektóre enzymy
34.do grupy bakterii określanych jako "major pathogens" zaliczamy...?
Major pathogenes: Streptococcus agactiae, Streptococcus dysgalactiae, Streptococcus uberis, Stphylococcus aureus, E.coli, Arcanobacterium pyogenes
Minor pathogenes: gronkowce koagulazoujemne (np. Staphylococcus epidermicus), mikrokoki, Corynobacterium bovis, grzyby, algi
35.co to jest utajone zakażenie?
Brak objawów klinicznych, brak wzrostu liczby komórek ,wygląd wydzieliny prawidłowy, obecność drobnoustrojów / (w mleku) - na podstawie tabelki z wykładów!
36.do czego służy TOK?
TOK-test orientacyjny, służy do szacunkowego określenia ilości komórek somatycznych w mleku ćwiartkowym oraz do oceny zmiany pH mleka
Odczyn silnie dodatni w próbie TOK- natychmiast powstaje żel w postaci zbitej grudki w środku basenika. Jak przestaniemy mieszać, grudka zostaje, powyżej 5mln kom somatycznych, do 70-80% leukocytów
Dodatni 0.8-1.5 mln (60-70%) Słabo dodatni 0.4-1.5 mln (40-60%) Wątpliwy 150-500 tys (30-40 %) Ujemny 0-200 tys (o-25 %)
37.wymień główne przyczyny niskiej efektywności leczenia gronkowcowych zapaleń wymion u krów
Nie wiem czy to o to chodzi, ale w wykładach znalazłam tylko coś takiego:
Gronkowce wytwarzają: koagulazę, hialuronidazę, żelatynazę, penicylinazę, hemolizyny.α-hemolizyna prowadzi do największej-zgorzelinowej destrukcji wymienia, często jest to śmiertelna forma mastitis, zwęża naczynia krwionośne, prowadzi do zgorzeli. Ma zdolność do wnikania, przeżywania i replikacji w nabłonku gruczołu mlekowego. Po leczeniu Staphylococcus aureus posiada zdolność do tworzenia form opornych na działanie środków p/bakteryjnych.
38.przez co jest wywoływane tzw. letnie lub pastwiskowe zapalenie wymienia?
Streptococcus dysgalactiae ,inne: (Arcanobacterium pyogenes, Peptococcus indolicus, Fusobacterium necrophorum)
39.wymień zalety terapii w zasuszaniu.
Zaletą leczenia w okresie zasuszenia są:
- znacznie większe szanse wyleczenia w porównaniu z okresem laktacji zwłaszcza jeżeli chodzi o zapalenia przewlekłe i te na tle paciorkowca bezmleczności
- mniejsze koszty leczenia - jednorazowe podanie leku
- duże i długo utrzymujące się wysokie stężenia antybiotyku w tkance wymienia
- brak strat finansowych związanych z wyłączeniem krowy z produkcji
- nieprawdopodobieństwo przedostawania się antybiotyku do mleka

Wadą leczenia w okresie zasuszenia są:
- długi okres oczekiwania na wyleczenie krowy
- niepotrzebne podawanie antybiotyku krowom zdrowym
- powstawanie oporności na antybiotyki
- immunosupresyjne działanie preparatów(zwłaszcza kortyzony upośledzają odporność w okresie przedporodowym)

40.czynnikiem etiologicznym grzybiczych zapaleń wymion u krów jest najczęściej...?
GRZYBICZE ZAPALENIE WYMIENIA (mastitis blastomycotica)-Wywołane przez grzyby i drożdżaki. Najczęściej jest spotykane Candida albicans, C. crusei, C.tropicalis, Cryptococcus neoformans. Najczęściej występuje po zbyt długim stosowaniu antybiotyków. Powoduje zapalenie o charakterze podostrym i przewlekłym. Cryptococcus powoduje ostre zapalenia ale u nas nie występuje.

Candida Albicans, Krusei, Parapsilosis,Quilliermondi,Kefyr,Tropicalis,Zeylanoides,Utilis
Torulapsis Candida, Glabreta
Trichosporon Beigeli

41.jaka jest dopuszczalna liczba drobnoustrojów w 1 ml mleka surowego przeznaczonego od skupu?
100 tys /ml
42.najcięższą postacią ostrego zapalenia wymienia u owiec jest... /wywoływane przez...
ostre zapalenie wymienia u owiec to zapalenie zgorzelinowe wywołane przez gronkowce
43.wymień podłoża wybiórczo-namnażające dla: gronkowców/grzybów.
Grzyby - Sabourauda
Pałeczki gram - McCONKEYA, podłoże z krwią
Gronkowce - Chapmana
Paciorkowce - Edwardsa, TKT
44.wyjaśnij pojęcie: terapia selektywna krów.
podawanie preparatów krowom chorym-przynosi najlepsze efekty; można poprawić efektywność działania preparatów D.C. poprzez podawanie różnego rodzaju preparatów zwiększających odporność:
- szczepionki
- cytokiny
- enzymy
- wyciągi żółciowe - WETASTYMINA ( wyciąg z tkanek wątroby i śledziony zdrowych świń; pobudza nieswoistą obronę organizmu poprzez aktywację układu fagocytarnego oraz wzrost mechanizmów humoralnych.)
- glukoza DMSO
- leki p/zapalne nie sterydowe (kw. Salicylowy)
- hormony
- metylooxydanty
- inne immunostymulatory

45.wymien i opisz metody znieczulenia wymienia u krów
ZNIECZULENIE WYMIENIA:
1. Metoda Baszkirowa.
2. Metoda Łogwinowa.
3. Znieczulenie lustra mlecznego.
Lustro mleczne- jest to część wymienia, widoczna między kończynami tylnymi.
Metoda Baszkirowa:
Jest to metoda znieczulenia przykręgowego, uzupełniana w niektórych przypadkach dodatkowym znieczuleniem nerwów sromowych metodą Magdy.
Metoda ta polega na wprowadzeniu do przestrzeni łącznotkankowej środka znieczulającego- 0.5% polokainy. Przez tą przestrzeń przebiega pień nerwu nasiennego zewnętrznego, mającego największy udział w unerwieniu wymienia oraz liczne gałązki współczulne.
Znieczulenie swoim zasięgiem obejmuje prawie całe wymię, łącznie ze strzykami, z wyjątkiem lustra mlecznego. Znieczulenie wykonujemy z dwóch stron.
W celu znieczulenia prawej połowy wymienia, igłę o długości 10 - 12cm. wprowadza się z prawej strony, między wyrostkami poprzecznymi 3 i 4 kręgu lędźwiowego, w odległości ok. 7 - 8cm. od płaszczyzny pośrodkowej. Igłę wbijamy pod kątem 55 - 60º w stosunku do pionu i wprowadzamy ją do momentu otarcia o krąg- wtedy delikatnie cofamy igłę do siebie o 2 - 3mm. i wprowadzamy środek znieczulający. W praktyce wbija się ok. 6 - 9cm. igły i podaje się ok. 100ml. 0.5% środka znieczulającego. Znieczulenie występuje po 15minutach i trwa od 1.5 do prawie 3godzin.
Zalety tej metody:
- wprowadzamy polokainę w jednym miejscu (oczywiście miejsce iniekcji należy odpowiednio
przygotować- dezynfekcja itp.)
- topograficzne znalezienie miejsca iniekcji nie sprawia większych trudności
- to łatwa metoda
Metoda Łogwinowa:
Metoda ta polega na zablokowaniu przewodnictwa nerwowego w miejscu wchodzenia nerwów w gruczoł mlekowy. Pozwala ona na odrębne znieczulenie ćwiartek przednich lub tylnych.
Znieczulenie ćwiartek przednich:
1. Pierwsza czynność polega na odciągnięciu strzyku do dołu.
2. Następnie wkłuwamy igłę o długości 10 - 12cm. między podstawę ćwiartki a ścianę brzucha.
3. Igłę kierujemy na staw skokowy przeciwległej kończyny.
4. Wprowadzamy 150 - 200ml. polokainy o stężeniu 0.25 - 0.5%
5. Znieczulenie następuje szybko po wprowadzeniu polokainy.
Znieczulenie ćwiartek tylnych:
1. Igłę wkłuwamy w miejscu przecięcia się dwóch linii:
A. Linia pozioma, przeprowadzona w odległości 2 - 3cm. nad podstawą wymienia.
B. Linia pionowa, przebiegająca 1 - 2cm. od linii strzyku.
2. W celu uzyskania znieczulenia ćwiartek tylnych, igłę wkłuwa się, kierując ją na staw nadgarstkowy tej samej kończyny.

Znieczulenie lustra mlecznego:
Polega na znieczuleniu nerwów sromowych.
Miejsce wkłucia znajduje się w odległości 3 palców od linii spojenia łonowego. Deponuje się 40 - 60ml. 0.25% polokainy (ew. sterokainy). Igłę wprowadza się płytko, na 1 - 2cm. Znieczulenie lustra mlecznego ma miejsce po 10 - 15minutach.
Metoda ta może stanowić uzupełnienie metody Baszkirowa.

6. główne przyczyny wypadania pochwy: duże stężęnie estrogenów powoduje rozluźnienie tkanek pochwy i okolicznych tkanek, dodatkowo dochodzi do zwiotczenia więzadeł miednicy, predysponuje też to gdy krowa prze

9. szyjemy 2 warstwy pierwsza zbliżająca a druga zatapiająca

23. przyczyny powtarzania rui
chyba chodzi o stany zapalne macicy, problemy w owulacji i zamieranie zarodków

26 endometritis chronica to stan zapalny błony śluzowej macicy, który utrzymuje się dłużej niż 3 tygodnie

29 antybiotyk: chyba cefalosporyny

a więc tak: profesor wcale nie pyta tylko z pytań z pierwszego terminu o czym miałam się okazję przekonać podczas dzisiejszej odpowiedzi...pytał mnie o podział zapaleń macicy,wyjaśnić dlaczego przy ropomaciczu dochodzi do przetrwałego ciałka żóltego,przy odróżnianiu zarodka od płodu nie chodzi mu wcale o charakterystyczne cechy morfologiczne - trzeba powiedzieć,że płód jest od zakończenia organogenezy,pytał dokładnie o patomechanizm zakażeń gronkowcami (jakimi drogami,gdzie się kumulują,jakie dokładnie mają działanie,jak wytwarza się antybiotykooporność),opisać subkliniczne zapalenie macicy,przy endometritis chronica nie chodzi mu o przetłymaczenie na polską nazwę tylko trzeba opisać jednostkę (kiedy występuje,jakie warstwy biorą udział w zapaleniu)...no ale pytał tez Martę z pytań z egzaminu: dojrzewanie łożyska (jakie dokładnie zmiany zachodzą),wymienić patogeny zapaleń macicy,przez co wywoływane jest letnie/pastwiskowe zapalenie macicy (pytał tez o warunki jake muszą być aby doszło do zapalenia - chodziło mu o dużą wilgotność,wysokie emperatury,jakie są wektory zarazka-muchy,kiedy najczęściej dochodzi do tej jednostki - jak nazwa wskazuje,latem ;p)

pytanie 12: inwolucja macicy.

od 14 do 22-30 dnia (średnio 25)


pytanie 15:

temperatura subnormalna czyli poniżej 37, krowa zimna, ale cała mokra

pytanie 6:

wypada bo:
- specyficzne umocowanie pochwy w obrębie kanału miednicy,
- wzrost stężenia estrogenów, głównie w ostatnim trymestrze ciąży, co powoduje rozluźnienie więzadeł macicy i kanału rodnego,
- torbiele jajnikowe się przyczyniają oraz skarmianie paszami z dużą ilością fitoestrogenó

pytanie 23:

powtarzanie bo:
1) stany zapalne macicy,
2) schorzenia jajowodów,
3) nieprawidłowe wykrywanie rui,
4) błędy unasienniania,
5) spadek jakości nasienia buhaja prze kryciu naturalnym,
6) nieprawidłowe postępowanie z nasieniem,
7) zaburzenia owulacji,

czynniki immunologiczne,
9) obumieranie zarodków.


pytanie 9

póki co znalazłam że ma być piętro szwu ciągłego z przełożeniem począwszy od końca bliższego szyjki macicy (to jest z książki w notatkach nie znalazłam)

---