1. Wiadomości teoretyczne.
Opornik półprzewodnikowy, którego opór zależy od przyłożonego pola elektrycznego nazywamy warystorem. Warystor oznaczany jest symbolem VDR ( Voltage Dependent Resistor ). Ponieważ pole elektryczne jednorodne można wyrazić zależnością E=U/d , można więc powiedzieć, że opór warstwowy zależy od przyłożonego napięcia. Podstawowym materiałem do budowy warystorów jest węglik krzemowy SiC, zmieszany z odpowiednimi materiałami wiążącymi ( kaolin ) i domieszkami. Zasada działania warystorów polega na tym, że na powierzchni ziaren węglika krzemu SiC ( karborundu ) tworzą się półprzewodniki o przeciwnym typie przewodnictwa. Duża ilość takich ogniw daje w przybliżeniu symetryczną charakterystykę napięciowo - prądową (wykres nr.2). Ważną właściwością warystorów jest współczynnik nieliniowości, określany jako względny przyrost oporu oraz stała C równa spadkowi napięcia na warystorze przy przepływie prądu 1A. Warystory są elementami symetrycznymi, charakterystyka nie zależy od biegunowości napięcia przyłożonego do warystora. W celu wyznaczenia parametru nieliniowości logarytmujemy zależność:
otrzymujemy:
ln U=β×ln I+ln C
lub odczytujemy współczynnik z wykresu ( wykres nr.1).
2. Schemat układu pomiarowego:
3.Ocena dokładności pomiarów.
AMPEROMIERZ
3. Tabela pomiarowa.
Lp. |
U |
±ΔU |
I |
±ΔI |
|
- |
[V] |
[V] |
[μA] |
[μA] |
|
1 |
10.0 |
±0.10 |
10 |
±0.050 |
|
2 |
14.0 |
±0.14 |
25 |
±0.125 |
|
3 |
18.8 |
±0.18 |
40 |
±0.200 |
|
4 |
22.6 |
±0.22 |
58 |
±0.290 |
|
5 |
26.2 |
±0.26 |
79 |
±0.395 |
|
6 |
29.8 |
±0.29 |
109 |
±0.545 |
|
7 |
33.4 |
±0.33 |
150 |
±0.750 |
|
8 |
37.0 |
±0.37 |
215 |
±1.075 |
|
9 |
42.0 |
±0.42 |
313 |
±1.565 |
|
10 |
44.0 |
±0.44 |
465 |
±2.325 |
Błąd obliczamy za pomocą różniczki zupełnej:
4. Zestawienie wyników. Wnioski.
a) wykres U=f(I); charakterystyka napięciowo - prądowa,
b) wykres ln U=f(ln I),
c) wykres R=f(U),
Lp. |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
10 |
11 |
ln U |
2.3 |
2.9 |
3.4 |
3.6 |
3.9 |
4 |
4.2 |
4.3 |
4.4 |
4.6 |
4.63 |
ln I |
1.6 |
2.3 |
2.7 |
3.2 |
3.6 |
4.2 |
4.7 |
5.2 |
5.7 |
6.2 |
6.4 |
Współczynnik α jest współczynnikiem kierunkowym prostej z wykresu nr.1 i charakteryzuje nieliniowość oporu dla warystora. W naszym przypadku wynosi :