WKLADY KORONOWE (metalowe, ceramiczne, kompozytowe)
def. uzupelnienie stale, ktore odbudowuje tylko korone kliniczna, jednoczlonowe (mikroproteza).
Zastosowanie:
* odbudowa utraconej czesci korony g M, P, ew. C
* element laczacy filar z przeslem mostu
* samodzielny element do oparcia na nim protezy stalej i ruchomej
Typy (podzial ze wzgledu na zasieg):
* inley
* onley
* overlay
* pinlay
Materialy:
1. jednolite
a/ metale
* zloto 18-22 karaty - przyjazne dla tkanek, dokladne, dobra szczelnosc brzezna
* srebropalladowe
* Cr-Ni
* Cr-Co - b. twarde
b/ kompozyty
c/ ceramika porcelanowa
2. zlozone
* metalowo-kompozytowe
* metalowo-ceramiczne
Wskazania:
jak do wypelnien amalgamatowych, ale gdy
* konieczna korekta plaszczyzny zwarcia (podniesienie zwarcia)
* odbudowa utraconych kontaktow okludalnych - wklady okludalne = naklady
* zakotwiczenie dla mostu
* jako element retencyjny dla innych uzupelnien np oparcie dla ciernia protezy czesciowej
* podbudowa dla korony oslaniajacej, gdy niski stozkowaty filar
* w celu odtworzenia punktow stycznych (nadanie odpowiedniej wypuklosci)
* odtworzenie utraconej korony
P/wskazania:
* zbyt male ubytki
* zbyt duze ubytki, duza ilosc wypelnien lub bardzo cienkie sciany (pekniecie na skutek rozszerzalnosci termicznej wkladu)
* osoby mlode (niebezpieczenstwo uszkodzenia miazgi)
* zeby martwe
* niski filat, gdy wklad ma byc elementem mostu
* wysoka aktywnosc prochnicy
* prochnica okrezna
* niemoznosc zastosowania techniki adhezyjnej, gdy uczulenie na zywice (tylko dla wkladow ceramicznych)
INLAY jak wypelnienie AOP, bez naruszenia guzkow
ONLAY wlaczenie stokow guzkow
OVERLAY wlaczenie guzka i czesci sciany nosnej (od zewn)
PINLAY z nawierceniem kanalikow, zaglebienia retencyjne i piny stabilizujace
Zasady:
* otwarcie ubytku
* usuniecie zebiny
* zniesienie nawisow
* gdy gleboki ubytek - mat. odontotropowe (Biopulp, Dycal, Kerr, nie ZnO z E, bo zaburza polimeryzacje kompozytow)
* dno ubytku prostopadle do sil dzialajacych na wklad (wyrownujemy cementem, glasjonomerem lub tak preparujemy)
* lekko rozbiezny stosunek scian osiowych (ok. 6%), aby moc wprowadzic wklad
* nie moze byc podcieni, powinien byc szczelny
* granica kontaktu z zebem przeciwstawnym poza granica zab-wklad, w miejscu odpornym na prochnice, wyprowadzone z przestrzeni do niszy
* sciecie brzezne pod katem 45 tzw. poprawka Blacka w celu zwiekszenia powierzchni adhezyjnej, ciecie przebiega wzdluz pryzmatow szkliwa, nie oblamuja sie
* powierzchnie zujaca - zcinamy guzki, zwarciowe bardziej
guzek artykulacyjny - 1 pkt podparcia
guzek zwarciowy - 2 pkt podparcia
Opracowanie ubytku pod wklady:
* dno ubytku nie moze byc szersze niz wylot (w przeciwienstwie do opracowywania ubytku pod wypelnienie)
* os glowna ubytku jest zgodna z osia dluga zeba i stanowi jedyny tor wprowadzenia wkladu do ubytku
* sciany boczne rownolegle do siebie lub rozbiezne w kierunku pow. zujacej w stosunku do osi glownej
* dno max szerokie i prostopadle do os glownej (korzystne rozlozenie sil zucia)
* nie nalezy oslabiac podstawy guzka
* nalezy pracowac z chlodzeniem wodnym
Ponadto klasa II AOP: tylko w przypadku mocnych scian policzkowo-jezykowych, nie moze stanowic elementu retencyjnego dla mostu; poniewaz sily dzialaja tak, ze rozdzielaja guzek policzkowy od jezykowego konieczne jest szersze opracowanie pow. zujacej i pokrycie jaj w calosci wkladem (naklad), ponadto stopien 1mm na guzku jezykowym dla korzystnego rozkladu sil i dobrego kontaktu z zebem
klasa V: gdy ubytek prochniczy niespowodowany prochnica okrezna i nie kontaktujacy sie z innym wypelnieniem; kanaly 2 mm dla cwiekow na krawedziach dna ubytku (ominiecie komory) stanowiace dodatkowy element retencyjny dla plaskiego ubytku
element retencyjny mostu: gdy krotkie przeslo (max. 2); najkorzystniejsze niestale polaczenie (wklad we wkladzie); zab powinien byc zdrowy, o fizjologicznej budowie i ruchomosci, zywy; os glowna ubytku musi byc rownolegla do osi drugiego zeba filarowego lub do osi dlugiej opracowywanego zeba jesli most jest oparty na dwoch wkladach
Metoda bezposrednia:
modelujemy akrylowy lub woskowy wklad w ustach pacjenta, stosowana gl w klasie I, V:
* przemywamy ubytek woda 36 C (najlepsza izolacja, ew. gliceryna, wazelina niewskazana)
* upychamy upychadlem wosk modelowy granatowy do ubytku - kl.II, kl.I - wlewamy wosk do ubytku
* modelujemy pow. zujaca tak aby nie przeszkadzal, ale nie byl wylaczony ze zgryzu (kalka musi odbijac punktowo, wylaczenie ze zgryzu moze doprowadzic do zmian w ssz), w kl. I polecamy pacjentowi zewrzec szczeki - czynne ksztaltowanie pow. zujacej, potem bierne nozykiem, nakladaczem
* wprowadzamy rozgrzany drucik (pozniej miejsce po nim bedzie kanalem odlewniczym), czekamy az ostygnie
* wyciagamy wosk z ubytku, w przypadku trudnosci podejrzenie o retencje i konieczna korekta scian bocznych
wada: koniecznosc zabezpieczenia przed czynnikami termicznymi i mechanicznymi
zaleta: nie pobieramy wyciskow
Metoda FGP...........................................................................................................................
Metoda posrednia: stosowana gl w kl II
1. pobieramy wycisk i przesylamy do pracowni
* napalana porcelana
* ceramika lana
* metody frezowania: CEREC, CEREC II, pozytyw z wosku - CEREY
Wycisk elastomerem dwuwarstwowy (Xantopren) dwu lub jednoczasowy na lyzce calkowitej lub polowkowej, jesli ubytek siega do brzegow dziasla wycisk pobieramy po uprzednim zastosowaniu nitki retrakcyjnej; wycisk przeciwstawny, kesek zwarciowy; dobieramy kolor
2. bez wycisku
skan zeba, wedlug obrazu z kamery wewnatrzustnej
Cementowanie:
*dostosowanie wkladu (szczelnosc brzezna, zwarcie)
* po umyciu woda utleniona i spirytusem, zakladamy ksztaltke, cementujemy
-TWINLOCK - specjalny cement swiatlochemoutwardzalny (tam gdzie nie dojdzie swiatlo, tam zwiaze chemicznie)
-fosforanowy
-glasjonomerowy
-kompozyt ( dla ceramiki)
-karboksylowy;
* usuwamy nadmiary, szczegolnie nitka z przestrzeni miedzyzebowych
* polerujemy (szczegolnie zlote, gdyz sa podatne i dzieki temu uzyskujemy stycznosc brzezna)
* ponowna korekta zwarcia