PATOMORFOLOGIA - PATOLOGIA PRZEWODU POKARMOWEGO - ćwiczenie 3

NOWOTWORY ŚLINIANEK

Umiejscowienie:

• wszystkie:

• ślinianka przyuszna 65-80%

• ślinianka podżuchwowa 10%

• ślinianka podjęzykowa

• mniejsze ślinianki 10%

• złośliwe:

• ślinianka przyuszna 15-30%

• ślinianka podżuchwowa 40%

• mniejsze ślinianki 50%

• ślinianka podjęzykowa 70-90%

Rodzaje:

• łagodne:

• tumor mixtus 50%

• tumor Warthini 10%

• oncocytoma 1%

• inne adenoma 5-10%

• papilloma ductale

• złośliwe:

• ca mucoepidermale 15%

• adenocarcinoma 10%

• adenoid cystic ca 5%

• acinic cell ca 3%

• tumor mixtus malignus 3-5%

• ca planoepitheliale 1%

• inne 2%

Występowanie:

• łagodne 40-60 lat, ♀>♂

• złośliwe trochę później

• tylko tumor Warthini ♂>♀

TUMOR MIXTUS= adenoma pleomorphicum, guz mieszany, gruczolak wielopostaciowy

• 60% guzów ślinianki przyusznej

• rzadko w śliniankach mniejszych

• morfologia:

• okrągły

• otorebkowany, ale guzki satelitarne → wznowy po wyłuszczeniu

• elementy nabłonkowe przemieszane z elementami tkanki śluzowatej (myksoidalnej) i chondroidalnej

• transformacja złośliwa dłużej niż 15 lat, 10% dla guzów rosnących

TUMOR WARTHINI = guz Warthina, cystadenoma papillare lymphomatosum, gruczolakotorbielak otorebkowany

limfatyczny, adenolymphoma

• prawie zawsze w śliniance przyusznej

• 10% wieloogniskowo i 10% obustronnie

• morfologia:

• okrągły

• otorebkowany

• wąskie torbielowate przestrzenie wysłane dwuwarstwowym nabłonkiem onkocytarnym

• limfoidalne podścielisko

CA MUCOEPIDERMALE = rak śluzowonaskórkowy

• najczęstszy nowotwór złośliwy ślinianek

• często w przyusznych i mniejszych

• morfologia:

• wzrost naciekający

• 3 typy komórek: 1) nabłonka płaskiego, 2) śluzowe, 3) pośrednie

• 3 stopnie histologicznej złośliwości:

• niski stopień (low grade) (komórki śluzowe) wznowy 15%, przerzuty rzadko

• pośredni stopień (intermediate grade)

• wysoki stopień (high grade) (komórki nabłonka płaskiego) wznowy 30%, przerzuty 30%

• 5-letnie przeżycie: low grade 90%, high grade 50%

ACINIC CELL CA = rak z komórek zrazikowych (surowiczych)

• najczęściej ślinianka przyuszna

• czasami wieloogniskowe i/lub obustronne

• morfologia:

• mały guz

• stosunkowo dobrze odgraniczony od otoczenia

• komórki przypominają komórki surowicze → lite pola, cewki gruczołowe, brodawki

• mała atypia

• wznowy rzadko

• przerzuty do węzłów chłonnych 10-15%

• 5-letnie przeżycie 90%

ADENOID CYSTIC CA = ca adenoides cysticum, rak gruczołowato-torbielowaty, cylindroma, oblak

• najczęściej w śliniankach mniejszych (w płucach też)

• morfologia:

• małe guzy

• wzrost naciekający

• małe komórki: układ „cribriform” (sitowaty), układy cewkowe, lite pola

• przestrzeń międzykomórkowa = materiał błon podstawnych

• lubi naciekać nerwy (np. porażenie nerwu twarzowego)

• nieprzewidywalny przebieg kliniczny; przerzuty 50% (kości, wątroba, mózg)

• przeżycie: 5 lat 60-70%, 10 lat 30%, 15 lat 15%

DIAGNOSTYKA:

• badanie kliniczne

• USG

• TK

• BAC

• badanie histopatologiczne

Uchyłek Meckela u 4%

Rakowiaki: oskrzela, pęcherzyk żółciowy, jajnik, jądro

Zespół rakowiaka:

• napadowe zaczerwienienia

• biegunki

• włóknienie wsierdzia prawego serca (serotonina unieczynniana w płucach)

• bronchospazm

• wzmożone wydzielanie śliny

Zapalenie wyrostka robaczkowego:

• proste

• ropowicze

• zgorzelinowe

Polipy mnogie a polipowatość: gdy polipów powyżej 100 to polipowatość; gdy poniżej 100 to polipy mnogie

Jak oceniamy polipy:

• gruczolak - wielkość

• stopień dysplazji w cewkach

• szypuła

Uchyłki najczęściej w esicy, nabyte, na tle nieprawidłowego odżywiania lub wrodzonej słabości błony mięśniowej jelit (długie zaleganie treści).

Uchyłki → ryzyko perforacji, zapalenia otrzewnej

Choroba Crohna

• przyczyna nieznana

• zmiany dotyczą całej ściany

• zmiany odcinkowe (najczęściej jelito kręte, ale dowolna część)

• zmiany ostro odgraniczone

• ziarniniaki sarkoidozopodobne

• skłonność do przetok i ropni

• choroba z zaostrzeniem i remisjami

• 2 dekada życia

• nie jedzcie pasty do zębów

Colitis ulcerosa

• zmiany w błonie śluzowej i podśluzowej

• polipy rakowe między owrzodzeniami

• nie ma przetok, ziarniniaków

Rzekomobłoniaste zapalenie jelit - po antybiotykach

TORBIEL BOCZNA SZYI

• aspirowana treść → ropna, histiocyty, wyściółka = nabłonek wielowarstwowy płaski

• Ø 2-4 cm

RAK TRZUSTKI

• piąty według częstości

• ♂=♀

• najczęściej w głowie, adca

• często przerzuty do dwunastnicy (skrwawienie)

• pojedyncze 3-letnie przeżycie

• przyczyny:

• palenie

• przewlekłe zapalenie trzustki (prawdopodobnie)

• dieta bogatotłuszczowa