Katedra Prawa Ustrojowego Porównawczego UJ

Zagadnienia do przedmiotu

OCHRONA PRAW CZŁOWIEKA

1.Pojęcie praw człowieka i obywatela:

• Powszechność

• Przyrodzoność

• Niezbywalność

• Nienaruszalność

2.Ewolucja doktryn praw człowieka i obywatela

3.Podstawy praw człowieka:

• Pojęcie godności człowieka

• Godność osobowościowa

• Godność osobowa

• Sprawiedliwość społeczna

4.Prawa a wolności człowieka i obywatela:

• Pojęcie wolności człowieka i obywatela

• Pojęcie praw człowieka i obywatela

• Typologia praw człowieka - prawa I, II i III generacji

• Normatywne regulacje praw i wolności człowieka w Konstytucji RP z 1997r., na tle porównawczym z konstytucją PRL z 1952r. (także w wersji z 1976r.)

• Zasada bezpośredniego obowiązywania praw i wolności w Konstytucji RP z 1997r.

5. Równość - zagadnienia teoretyczne

• równość formalna a równość wobec prawa

• równość materialna a równość w prawie

6.Wolność - zagadnienia teoretyczne

7. Modele doktrynalne obywatelstwa we współczesnej teorii konstytucjonalizmu anglosaskiego - podstawowe informacje

• a) liberalizm polityczny J.Rawlesa

• b) egalitaryzm R.Dworkina oraz W.Galtsona

• c) komunitaryzm M.Walzera oraz M.Sandela

8.Prawa człowieka w systemie Narodów Zjednoczonych

1. dokumenty:

• Powszechna Deklaracja Praw Człowieka 1948r.

• Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych z 1966r., wraz z protokołami fakultatywnymi

• Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych z 1966r.

• Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet, 1979r.

2. kontrola przestrzegania praw człowieka w systemie NZ

• Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka

• Komisja Praw Człowieka

• Komitet Praw Ekonomicznych, Socjalnych i Kulturalnych

• Komitet Praw Człowieka

• Komitet ds. Likwidacji Dyskryminacji Rasowej

• Grupa Trzech

• Komitet ds. Likwidacji Dyskryminacji Kobiet

• Komitet Praw Dziecka

9. Regionalne systemy ochrony praw człowieka

1. Rada Europy

• Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, 1950r., wraz z protokołami dodatkowymi nr: 1; 4; 6;7 oraz 12

• Europejska Karta Społeczna, 1961r.

2. Unia Europejska

• Karta Podstawowych Praw Unii Europejskiej, 2000r.

10.Konwalidacja naruszeń praw i wolności

1. Model NZ

• Ochrona praw człowieka sprawowana przez Komitet Praw Człowieka

2. Model regionalny - Rada Europy

• Skarga i postępowanie przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka

3. Model ochrony praw człowieka w konstytucji RP

• Skarga konstytucyjna

• Rzecznik Praw Obywatelskich

4. Ochrona praw człowieka w wybranych państwach

• Ochrona praw człowieka w Stanach Zjednoczonych

• Ochrona praw człowieka w Kanadzie

• Ochrona praw człowieka we Francji

• Ochrona praw człowieka w państwach Skandynawii