Metale, SELEN 95, SELEN


SELEN

Selen w przyrodzie moe odgrywa rol zarówno trucizny jak i pierwiastka niezbdnego do prawidowego funkcjonowania organizmu. Do pasz dodaje si iloci 0.1-0.3 ppm selenu by zapobiec takim chorobom niedoborowym jak skaza wysikowa u drobiu, choroba biaego misa u byda i owiec czy zwyrodnienie pokarmowe wtroby u wi.

Za najwysz tolerowan dawk Se dla zwierzt uwaa si 2-5 ppm ,aczkolwiek niektórzy naukowcy uwaaj, e 4-5 ppm moe ju powodowa zahamowanie wzrostu.

Wszystkie zwierzta s podatne na zatrucie Se. Jednak jest bardziej rozpowszechnione u zwierzt pascych si rolinami zawierajcymi due iloci tego pierwiastka. Dotyczy to byda, owiec i koni.

Zatrucie Se moe dotyczy take wi i drobiu, które spoywaj zboa uprawiane na ziemiach bogatych w Se. Inna przyczyn zatrucia u tych zwierzt moe by niewaciwe dodawanie Se do paszy.

Jednorazowa dawka w granicy 1-5 mg/kg m.c. jest miertelna dla wikszoci zwierzt.

Zatrucie Se moe by ostre i przewleke. W obydwu przypadkach Se jest rozprowadzany po organizmie. Stenie Se we krwi w zatruciu ostrym moe wynosi 25 ppm a w przewlekym utrzymuje si na poziomie 1-4 ppm . Wosy mog zawiera do 5ppm Se w przewlekym zatruciu.

Podczas wydechu jest zauwaalny czosnkowy zapach ,który moe by wskazówk na zatrucie Se.

Toksykinetyka

WCHANIANIE:

Z przewodu pokarmowego gównie w postaci niezjonizowanej.

DYSTRYBUCJA:

Stenie wchanianego zwizku szybko wzrasta we krwi i narzdach miszowych. Wizany przez erytrocyty, albuminy i globuliny nastpnie transportowany jest do tkanek. Nawet gdy w narzdach miszowych jest minimalny wzrost stenia to mona stwierdzi wzrost stenia we wosach i kopytach.

Stenie Se w erytrocytach moe wynosi w stosunku do stenia w osoczu 3:1.

Ma powinowactwo do wtroby, nerek i ledziony.

BIOTRANSFORMACJA:

-metylacja

-sprzganie z metionin i cystein

WYDALANIE:

Gównie z moczem i óci. Przy duych ilociach z potem i powietrzem wydychanym-wo zgniego czosnku(Selenowodór, który jest substancj dranic i moe uszkadza bon luzow dróg oddechowych i spojówki).

Selen take moe by wydalany z mlekiem w iloci 3 ppm co moe by przyczyn zatrucia u osesków. Na wzrost wydalania Se moe mie wpyw obecno zwizków arsenu.

Wydalanie Se w zatruciu przewlekym najpierw jest mae a do czasu wysycenia tkanek. Potem stopniowo ronie a do wyczerpania rezerw adaptacyjnych organizmu.

Selen przekracza take barier oyskow i jest te z tego powodu:

-embriotoksyczny

-teratogenny

INTERAKCJE

Mechanizm dziaania

ZATRUCIE OSTRE:

-mier w cigu kilku do kilkunastu godzin w wyniku niewydolnoci oddechowej i ukadu krenia. Objawy odmy i uogólnione krwotoki wewntrznarzdowe.

-prawdopodobnie takie objawy wystpuj z powodu rcego dziaania duych iloci zwizków Se.

ZATRUCIE PRZEWLEKE:

Se bierze udzia w syntezie aminokwasów siarkowych(cysteina, metionina).Jego nadmiar powoduje wzrost syntezy nieprawidowych protein strukturalnych i enzymatycznych zawierajcych aminokwasy siarkowe. Zmiany dotycz gównie wosów i kopyt.

Dziaa przez inhibicj enzymów zawierajcych grupy sulfhydrylowe. Zmniejsza syntez ATP, powoduje zmniejszenie wykorzystania O2 w nerkach, wtrobie, mózgu. Nie dotyczy to mini szkieletowych

Nadmiar Se powoduje wzrost eliminacji witaminy A i C z tkanek.

Obnia stenie zredukowanego glutationu(GSH) w tkankach przez kompleksacj dwóch czsteczek GSH wokó jonu selenowego do postaci utlenionej GSSG i przez zmniejszenie odtwarzania GSH. Wynika to z inhibicji enzymów zawierajcych grupy sulfhydrylowe, rywalizacji Se z siark o regeneracj i syntez GSH,stymulacji GSH-peroksydazy wtrobowej i erytrocytarnej. Rezultatem tego s zaburzenia cykli enzymatycznych tj. tworzenie glukozo-6-fasforanu czy zmiany w integralnoci bon komórkowych.

Selen zmniejsza poziom NADPH zaangaowanego w wiele procesów metabolicznych ,w tym te odbudow GSH.

Toksyczno

Rónice gatunkowe:

DL50

(mg/kg mc)

Stenie optymalne

(mg/kg)

Zatrucie przewleke

(ppm)

Stenie tolerowane

(mg/kg)

Ko

3,3

--

--

--

Bydo

9,9

0,1

5-50

2,0

winie

13,2-17,6

0,1

4-8

2,5

Drób

--

0,15

15

5,0

-selenowodór -H2Se

-chlorek selenylu -SeOCl2

-dwutlenek selenu -SeO2

-fluorek selenu -SeF6

Etiologia

Zatrucie moe powsta jeeli w diecie jest powyej 5 ppm Se. Rodzaj zatrucia zaley od iloci spoycia Se i czasu trwania naraenia .

Ze dawkowanie u wi i byda te jest czst przyczyn zatrucia.

Se jest pobierany w pewnym stopniu przez wszystkie roliny, a sama ziemia przecitnie zawiera 0.1ppm Se.

Choroba ugowa (Alkali Desease) zazwyczaj wystpuje gdy zwierzta s karmione zielonk czy pasz, która zawiera 5-40 ppm Se. Takie roliny rosn zazwyczaj na glebach alkalicznych i w okolicach gdzie roczne opady deszczu nie przekraczaj 50cm.

Na terenach takich, selenowych rosn roliny zdolne do kumulacji organicznych pocze Se( nawet do 15 000 ppm).Nale do nich:Astragalus spp, Stanleya, Oanopsis spp, Xylorrhiza.Zjedzenie takich rolin wywouje zatrucie podostre lep Koowacizn(Blind Staggers). Roliny te obumierajc dostarczaj rolinom warunkowo go kumulujcym atwo przyswajalnych pocze. Mog by to roliny uprawne, w których wysoka zawarto Se 25-30 ppm moe wywoa toksykoz ostr u zwierzt.

Selen w przyrodzie moe wystpowa w wielu postaciach:

Se+6-Selenian-najbardziej przyswajalny dla rolin

Se+4-Selenin-dobrze przyswajalny dla rolin

Se-2 i Se pierwiastkowy s bardzo mao przyswajalne dla rolin.

Najwicej zatru stwierdzono w :

Zatrucie Se moe te wystpi u psów, które przypadkowo zjady szampon z Selenem. U ludzi te stwierdzono zatrucia tym pierwiastkiem.

Chroniczne zatrucie Selenem

Choroba ugowa(Alkali Desease)

Ta choroba jest wynikiem karmienia zwierzcia przez dugi okres czasu rolinami czy ziarnem zawierajcym 5-40 ppm Se.

Powoduje:

-poziom Se:1-2 ppm

-zmniejszony poziom fibrynogenu

-aktywno protrombiny

-podwyszony poziom AP,ALAT,AspAT

-podwyszony poziom utlenionego glutationu

OBJAWY(dotycz byda, koni i wi):

Podostre zatrucie selenem

lepa koowacizna(Blind Staggers)

To zatrucie rozwija si gdy zwierzta spoywaj dawki selenu powyej 30 ppm w okresie od paru dni do paru tygodni.

Ta jednostka chorobowa jest opisana u byda i owiec,ale nie u koni i wi.

Etapy:

Parcie na przeszkody, ruchy maneowe, obnienie apetytu, utrata apetytu, problemy z widzeniem , temperatura i oddech w normie

Depresja, brak koordynacji ruchowej, sabo przednich koczyn(padanie na okcie),cakowita anoreksja.

Kolka, wyniszczenie, zapadnicie powiek, blado bon luzowych, zmtnienie rogówki, zaburzenia wzroku, niedowady miniowe, bezdech na zmian z przyspieszonym oddechem, piczka i mier po kilku godzinach

.

Ostre zatrucie selenem

Rzadko wystpuje gdy zwierzta unikaj rolin ze specyficznych zapachem. Przyczyn jest zjedzenie duej iloci chwastów selenolubnych przez przeuwacze, rzadziej przez winie i konie.

-ttno sabe, przyspieszone

-temperatura 39-40 o C

-oddech przypieszony, duszno,

-krwisty, pienisty pyn w pucach wyciekajcy przez nozdrza

-polyuria

-wodnista, ciemna biegunka

-rozszerzenie renic

-brak koordynacji ruchowej

-wzdcia i objawy silnej kolki

-zejcie miertelne po kilku, kilkunastu godzinach z objawami odmy, niewydolnoci ukadu oddechowego i krenia.

-sekcyjnie stwierdza si silne krwotoki wewntrzpochodne, tre jelit ma wo zgniego czosnku, która zanika kilka godzin po mierci

-anoreksja

-biegunka

-wymioty

-skonno do zapadania w letarg

-duszno

-wycieczenie

-brak koordynacji ruchowej

-niedowady

-piczka

-mier w cigu kilku godzin do dwóch dni

Rozpoznanie zatrucia selenem

Opiera si ono na :

objawach klinicznych,

sekcji zwok i

badaniu laboratoryjnym, stwierdzajcym wysokie stenie Se w:

Przy 10-25 ppm widoczne s ju objawy.

-przewleka: w granicy 1-4 ppm

Podobne objawy mog wystpi przy:

Zapaleniu puc

Zakanym zapaleniu wtroby

Wgliku

Enterotoksemii

Pasteurellozie

Zatruciach:

-molibdenem

-fluorem

-czciowo arsenem

Leczenie

ZATRUCIA PRZEWLEKE:

Nie ma specyficznego leczenia.

Naley usun ródo zatrucia, dostp do podejrzanych pasz.

Leczy si objawowo i wspomagajco przez podanie antagonistów czy inhibitorów :

-wysokobiakowa dieta

-unitiol

-siarczany

-sole arsenu, srebra, miedzi, kadmu i rtci w badaniach dowiadczalnych zmniejszyy dziaanie selenu.

-take badana jest skuteczno kwasu askorbinowego

-w przyszoci zwizki chelatujce selen tj.orto-aminy

ZATRUCIE PODOSTRE:

Powysze leczenie objawowe, wspomagajce i zwikszenie diurezy.

ZATRUCIE OSTRE:

-Eliminacja róda zatrucia

-pukanie roztworem wodnym MgSO4

-leczenie symptomatyczne:

-terapia tlenowa

-terapia przeciwwstrzsowa

-stabilizacja ukadu oddechowego

ROKOWANIA W MOMENCIE POJAWIENIA SI OBJAWÓW ZATRUCIA SELENEM S OSTRONE LUB NIEKORZYSTNE !!!

Korzystano z :

-THE MERCK VETERINARY MANUAL

-VETERINARY TOXICOLOGY

-notatki wasne



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Metale, SELEN 2 95, SELEN
Metale, SELEN, SELEN
Metale, rtęć 95, FORMA
Dieta na trądzik powinna być bogata w selen
Metale, Źródła zatruć ołowiem 95, ?r?d?a zatru? o?owiem:
Selen 2
Metale, Czynniki wpływajace na toksyczność ołowiu 95, Czynniki wp?ywajace na toksyczno?? o?owiu;
Selen, różności, dietetyka, składniki mineralne
Selen
Selen
SELEN, BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ
selen
Selen
cynk i selen
Selen
Ludwik Selen Jak powstajÄ… kryzysy ekonomiczne
SELEN
Ludwik Selen Tendencje rozwojowe imperializmu
Selen usuwa rtęć z mózgu i zapobiega rakowi

więcej podobnych podstron