Organogeneza człowieka

Organogeneza to proces tworzenia się narządów.

Zaczątki narządów pojawiają się już w fazie rozwoju zarodkowego to znaczy między czwartym, a ósmym tygodniem.

Zarodek implantuje się pod śluzówkę macicy. Rozpoczyna się wytwarzanie między ekto- a endodermą kolejnego listka zwanego mezodermą. Poszczególne listki zarodkowe specjalizują się, tworząc organy zarodka.

Po dziesięciu dniach od zapłodnienia z komórek w blastocyście (czyli połączenia komórki jajowej z macicą, mówiąc w uproszczeniu) powstały - ektoderma, czyli warstwa położona najbardziej na zewnątrz, mezoderma (środkowa) i endoderma - najbardziej wewnętrzna. Komórki mają to samo DNA i są podobne. Następnie komórki zaczynają się różnicować (różne formy i funkcje). Część blastocysty stanowi łożysko, kolejna w pęcherzyk żółtkowy (wypełniony odżywczym płynem surowiczym), następna stanowi owodnię, a ostatnia jest rozwijającym się człowiekiem. Zadaniem owodni jest ochrona zarodka przed różnego rodzaju uszkodzeniami mechanicznymi, wstrząsami, zapewnia utrzymanie temperatury na stałym poziomie.

Po trzech tygodniach od zapłodnienia embrion ma dwa i pół milimetra długości. Da się już odróżnić dużą głowę, zawiązki kończyn i takich narządów, jak wątroba. Zaznaczają się powieki, a twarz składa się z fałdów, z których powstaną policzki, podbródek, usta, nos, uszy, gardło.

Z ektododermy, czyli zewnętrznego listka zarodkowego, rozwija się:

• Skóra, naskórek, włosy, paznokcie

• tkanka nerwowa (mózg i rdzeń kręgowy)

• komórki czuciowe

• gruczoły potowe

• narządy zmysłów

• nabłonek ust, nosa, odbytu

• szkliwo zębów

Z mezodermy (środkowy listek zarodkowy) powstają:

• mięśnie (gładkie szkieletowe i serca)

• kości, tkanka chrzęstna, zębina

• nerki

• jądra/jajniki

• tkanki układu krwionośnego, krew, naczynia krwionośne

Z endodermy (wewnętrzny listek zarodkowy):

• układ pokarmowy (nabłonek jelita)

• nabłonki tchawicy, oskrzeli i płuc

• trzustka

• wątroba

• nabłonek woreczka żółciowego

• pęcherz moczowy

• tarczyca

Serce zaczyna bić dwudziestego ósmego dnia od zapłodnienia. Ok. drugiego miesiąca serce bije z szybkością sześćdziesięciu pięciu uderzeń na minutę i pompuje krew. Embrion ma kształt ziarenka fasoli i rośnie bardzo szybko (ok. jednego milimetra dziennie).

---