Wykład z literatury XIX wieku. Romantyczna antropologia 23 listopad 2011

Powieść poetycka jest najważniejszym gatunkiem budującym aspekty życia kulturalnego i bohatera.

Romantyczny romantyzm musiał stworzyć nowy kształt utworu epickiego. Uczynili to romantycy angielscy min. J.Byron, W.Scott.

J.Byron stworzył kanoniczną formę powieści poetyckiej.

J. Byoron ,który był niezłym chacharem stworzył batalię nowej kultury. Odrzucał wszystkim możliwych kanonów etyczny, wartości. Potrafił stworzyć bohatera ,który przeżywał kryzys strupieszenia. Byron wykorzystał zespół nowoczesnych modyfikacji. W powieści poetyckiej najbardziej zarysowanie w centrum bohatera , jego świata.

Bohater zostaje pokazany na innej płaszczyźnie, która pokazuje specyfikę tego czym jest człowiek. Akcja jest o tyle ważna, że pokazuje owo dzianie się bohatera. Następuje poszarpanie akcji na kawałki, elementy, świat widzimy w swojej świadomości, występuje inwersja czasowa.

Pierwsza próba powieści poetyckiej polskiej jest podjęta przez Adama Mickiewicza w poemacie ,,Grażyna''. Jest to pierwszy utwór mający cechy powieści poetyckiej. Wyłamuje się trochę z konwencji powieści poetyckiej gdyż pokazuje cały świat, mamy zagadkę zamiast tajemnicy, nieusuwalna kolizja pomiędzy bohaterem a światem jest mało dostrzegalna w utworze ,,Grażyna”.

Powieść poetycka pokazuje to co dzieje się w człowieku i jakie są jego relacje z innymi.

(Mamy zajrzeć do ,,Maria” Malczewskiego - Zabije nas jak nie przeczytamy ;] )

Najwięcej powieści poetyckich w języku polskim stworzył Słowacki. Był on eksperymentatorem w poezji. Stworzył się cały szereg poematów.

Absolutne u Słowackiego w ,,Arabie'' pokazana jest hipertrofia. Później Słowacki tworzy ,,Godzinę myśli”.

Malczewski był najbardziej niezwykłym twórcą w XIX wiecznym.

Był jednym z pierwszych ludzi ,którzy weszli na Mount Blanc. Był osobowością.

Kiedy powrócił do kraju chciał uleczyć dziewczynę na nerwy, przez to został u niej uwięziony. W związku z tymi wydarzeniami powstaje ,,Maria” . W 25 roku umiera. Nie wiadomo gdzie pochowany. Zostaje później wielokrotnie wzorem dla innych autorów.

,,Maria” była genialnym utworem , tworzącym nowe kanony, nie jest utworem łatwym, niektóre rzeczy wyrażają się poprzez rym obrazów języka, jest inny niż u Mickiewicza.

• ,,Maria” Malczewskiego oparta o model Byronowski. Narrator ma problem wejść do wnętrza bohaterów. Z problemem poznania świata (czegoś co jest wcześniej, akcja dzieje się w XIX w.) narrator przyjmuje psychikę człowieka ,poprzez towarzyszenia innym osobą.

Później dokonuje scalania w poziomie.

,,Maria Malczewskiego”

• Występuje cały zestaw pytań i pozornych odpowiedzi wynikających z stereotypu kozaka.

• Kozak staje się medium ,który pozwala narratorowi zaczepić się w rzeczywistości

• Ważne jest to ,że w tym momencie przyczepiania się do kozaka wykorzystuje jego doglądy do rzeczywistości.

• Ważne jest sklejenie, nie są tak poszarpane jak w IV części Dziadów Mickiewicza.

• Występuje inwersja czasowa

• Narrator przyjmuje później perspektywę wojewody

• Perspektywa czasem zmienia się i towarzyszy wojskom, a następnie znajduje się w dworu miecznika tą ciągłość zachowuje poprzez psychikę bohatera.

• Występuje paralelizm i porównanie kozaka do strzały

• Zachodzi zgęszczenie rzeczywistości (dotyczy fragmentu o stepach)

• Obraz stepu - tutaj narrator dokonuje zabiegu czytanie historii z krajobrazu, rzeczywistości (Ciche puste pola, znikli już rycerze…)

• Obraz stepu nie ogranicza się tylko do przeżywania narracyjnego

• Maria dedykowana jest Niemcewiczowi

• Powiązania wewnętrzne są inne niż w powieści Mickiewicza

(przy pozornie pokazywanej rzeczywistości, energia jest zawarta w obrazach)