GRUPY BIOLOGICZNE-
I-So z,g,c,b,s ,Sw,Md e p,Tp,Ol, Brz, Groc, Karag.
II- Jd,Jedl, So w, Bk, Db,Kasz, Kl,
Gr, Wz, Jb, Jrz, Js pen, Czer, Sl, Szak, Czer, Dereń, Krusz, Bez,Trz, Lesz, Rok, Wic,Róza Fałdzis
III-So Lim, Cis,Jał GB, Js, Lp, Gł, Róża dzika
TERMPTERAPIA= temu procesowi poddawane są nasiona rodzimych dębów: tj kąpieli wodnej w temperaturze 41C przez 2,5 godz od momentu jej osiągnięcia. Celem tego zabiegu unieszkodliwienie grzyba Cyboria batschiana, niszczącego żołędzie przez ich mumifikacje.
RODZAJE STRATYFIKACJI-
-stratyfikacja chłodna- +3C, 3 miesiące Kl, Bk, Jd
-stratyfikacja ciepło chłodna z krótką fazą ciepła-
+20C, 2-4 tyg +3C 3-5 miesiace czereśnia ptasia, czeremcha,
-strat ciepło chłodna z długą fazą ciepła- 20+25C, 3-5 miesi +3C,3-5 miesie: Js, Lp, Gb,Gł, Róza dzika
-strat ciepło-chłodna ciepłochłonna cykliczna faza cieplna- +15+25C 3-5 mies +3C -3-5 mies CIS.
in situ powinno być odnowienie naturalne wytypowanych populacji. Jeśli odnowienie naturalne jest niemożliwe, należy zastosować odnowienie sztuczne. Sztucznie odnowione powierzchnie z określoną populacją nie powinny być mniejsze niż 10 ha. Podstawowym elementem ochrony genów in situ powinny być drzewostany nasienne i zakładane z nich rejestrowane uprawy pochodne. Ten typ banku genów obejmowałby reprezentację większości populacji występujących na obszarach naturalnych zasięgów podstawowych gatunków drzew leśnych.
Ochrona bogactwa genetycznego
ex situ dotyczy populacji i ekotypów, które głównie z powodu oddziaływania zanieczyszczeń przemysłowych wymagają przeniesienia poza obszary ich występowania. Takich działań wymagają obecne populacje świerka i modrzewia z rejonu Sudetów, dębu w rejonach jego masowego zamierania oraz jodły niemal na całym obszarze naturalnego jej występowania. Uprawy ex situ powinny być zakładane na terenach o niewielkim skażeniu powietrza, ale w możliwie podobnych warunkach ekologicznych. W pierwszej kolejności należy do tych celów wykorzystać nasiona zebrane w drzewostanach planowanych do zachowania populacji. Z siewek otrzymanych z tych nasion należy zakładać uprawy zachowawcze. Jeśli obradzanie nasion nie występuje albo jest niewystarczające, należy w starszych drzewostanach pozyskiwać pędy do szczepień i wegetatywnego rozmnażania metodami tradycyjnymi lub w kulturach tkankowych, a uzyskane w ten sposób sadzonki poszczególnych klonów wykorzystywać do zakładania plantacji nasiennych. Należy dążyć do tego, aby w uprawach i plantacjach zachowawczych populacje były reprezentowane przez możliwie dużą liczbę sadzonek, szczepów lub wegetatywnie rozmnożonych osobników.
RODZAJE SKARYFIKACJI
kaleczenie lub zmiękczanie różnymi środkami twardej nieprzepuszczalnej łupiny nasienia w celu ułatwienia mu pobrania wody i przyspieszenia przez to procesu kiełkowania.
Mechaniczna, chemiczna, termiczna ( wrzątek).
ZAPOBIEGANIE
DEFORMACJOM KORZENI W POJEMNIKACH wielkość pojemników dostosowana do gatunku stosowanie pojemników przerostowych - korzeń przerasta ścianki pojemnika, a później wychodzi na powietrze i mamy do czynienia z tzw. cięciem powietrzem „air prunning” co jest zjawiskiem korzystnym. zastępowanie płaskiego dna pojemników ażurowym lub wyposażonym w szczeliny dzięki czemu zbyt długie korzenie przerastają i zostają wysuszone przez powietrzenie stawianie pojemników bezpośrednio na ziemi, ale na specjalnych stelażach dzięki czemu miedzy pojemnikiem, ziemia jest warstwa powietrza wytwarza się wiązkowy system korzeniowy co jest zjawiskiem korzystnym stosowanie na powierzchni pojemników o przekroju okrągłym specjalnych żeberek lub nacięć stosowanie pojemników o ściankach ustawionych pod kątami prostymi lub ostrymipowlekanie ścianek naczyń związkami siarki produkcja większej ilości sadzonek w dużej skrzynce a następnie wycinanie sadzonek z większej bryły podłoża.
ZMIENNOŚĆ POPULACYJNA:
Swierk- gatunek polimorficzny , przewaz zmienność klinarna , jest korelacja między wys nad p. m drzewostanów matecznych a cechami potomstwa. Swierk górski wolniej przyrasta. Trzy tyy ugałęzienia : grzebieniasta szczotkowaty, płasko gałęźny.
Modrzew- przewaza zmiennośc populacyjno skokowa, naturalne obszary wystepowania są izolowane ,nastąpiło wtórne wymieszanie pochodzeń w wyniku stosowania na szeroką skale sadzenia siewek z obcych nasion. GRUPY: alpejski, sudecki- b dobry
Polski- DĄB - zmiennośc poplacj klinarna- brak wyraźnych ekotyp. Zmienność populacyjna polega na zróżnicowani fenologi dł okresu wegetacyjnego , termin rozwoju Paczków na wiosnę. Najdłuższy okres wegetacji maja dęby ochodzące z klimatu atlantyckiego, ale wrażliwy na przymrozki. Przenosić nasiona można z płn na pd i z zachodu. Zmiennośc indywidualna polega na okroju drzew który jest w dużej mierze dziedziczony. Wyst 4 formy pokrojowe miotlasty, paranoidalny, rozłożysty formy - poleska forma korowiny, paraecox ,tardifolia
JAK BADA SIĘ ŻYWOTNOŚĆ NASION Db So.
Żywotność nasion można badać w trojaki sposób. Dla sosny jest to metoda barwienia zarodków metodą indygokarminową lub tetrazową( tu sprawdza się stopień zabarwienia zarodka), dla dębu przez krojenie nasion ( sprawdzamy stopień wykształcenia i rozwój zarodka, oraz jego ewentualne uszkodzenie np.: przez grzyby),lub przez próbę kiełkowania. Można też badać metodą Rentgenową przez naświetlanie promieniami Rentgena.
METODY POBIERANIA PRÓBEK NASION-
Po przekątnej kwadratu- uformowany z materiału siewnego kwadrat dzieli sie dwoma przekątnymi w trójkąty z których usuwa się dwa przeciwległe.
Grobelek- prostokąt dzieli się na co najmniej 10 grobelek z których usuwa się co drugą
Przez przepaławianie- kwadrat lub prostokąt dzieli sie na dwie równe części i jedną z nich losowo sie odrzuca.
METODY OKRELANIA WILGOTNOCI NASION -
Suszarkowo- wagowa , barwnej reakcji papierka, przewodnosci elek
METODY OKREŚ ŻYWOTNIOSCI NASION :
Próba krojenia np. Bk, Db , chemicze subtsancje kontrastowe,
Na podtawie ich wewnętrz budowy : św So
Metoda rentgenowska:
Biochemiczne: różnymi odczyni kami , m tetrazowa i m indygo karminowa
RODZAJE POJEMNIKÓW PAPEROT i ESCOPOTS-
RODZAJE POJEMNIKÓW GM:
RODZAJE POJEMNIKÓW NISTULI- baloty foliowe-
TYPY POJEMNIKA W mETODZIE FINPOTS :
TYP POJEMNIKA W METODZIE Vapo-Box
TYP POJEMNIKA W METODZIE Enso-
OKRES PRODUKCJI W SYSTEMIE Jaffa: 3 miesiące , Wymiary pojedyńczych brykietów: so- 160x50x15
Św- dwukrotnie grubszy
TYP POJEMNIKÓW M-W:
CO TO JEST ROZMNAZANIE ATOWEGETATYWNE: i SPOSOBY: polega na uzyskaniu nowego organizmu z części rośliny matecznej , która wytwarza brakujące organy. W ten sposób rozmnaża się więc rośliny przez zrzezy pędowe, korzeniowe, oraz odział, odrost, kopczykowanie , odkłady, a w warunkach laboratoryjnych przez kultury tkankowe.
ROZMNAŻANIE HETEROWEGETATYWNE:- to szczepienie zrzezów na podładkach lub okulizacja. Tę metodę stosuje się w leśnictwie np. przy zakładaniu plantacji nasiennych.
SPOSOBY ROZMNAZANIA AUTOWEGETATYWNEGO PRZEZ ODKŁADY: zwykłe , płaskie, powietrzne i powtarzane.
TERMINY UKORZENIANIA:
Sosna- II-III, Modrzew- VII-poł IX
Brzoza- VI-VII, Świerk- III-15IV,
Dąb- VI-VII, Buk- VI-VII,
Jesion- VI-VII, Jodła- III-IV,
Klon- VI-VII, Lipa-VI-VII,
Olsza- VI, Wierzby- II-III
RODZAJE SZTUCZNYCH PODŁOŻY:
Perlit-Wermikulit-.Wełna mineralna- Keramzyt-Styromull-
Cyklofiza- wiek rośliny matecznej
Peryfiza- efekt położenia sadzonkowanego pędu
Podłoże ŚCIÓŁKOWE- nadaje się t przede wszystkim nie rozłożona ściółka świerkowa i jodłowa, a następnie modrzewiowa i jedlinowa.
PRODUKCJA MATECZNA- czyli zrzezy z rośliny matecznej. Rośliny mateczne po pozyskaniu zrzezów zdrewniałych przechowuje się przeważnie w matecznikach ( np. topoli, wierzby) coroczne ścinanie pędów na zrzezy lub żywokoły sprawia że karpy mają postać rozrośniętych krzewów i dostarczają dużej ilości zrzezów .
PRODUKCJA BEZMATECZNIKOWA- pozyskuje się zrzezy zrzeszy jednorocznych sadzonek, a bezpieńki pozostawia się na sadzonki do upraw.
PRODUKCJA hydroponiczna
Uprawa roślin bez gleby tylko w roztworze wodnym z którego pobiera składniki
PH TORFU- niski (3-3,5), wysoki - ( 5,5-6,5)
KOLORY FOLI: czerwona, pomarańczowa, biała,- najczęściej stosowana jest biała o grubości 0,15-0,20mm bo przepuszcza 90% światła.
RODZAJ PODŁOŻA W METODZIE NEUBACHERA:
Jako podłoża do produkcji siewek używa się mieszaniny próchnicy moder i półrozłożonej ściółki iglastej w stosunku 1:1, bez działu części mineralnych, także torfu, mieszaniny torfu z piaskiem lub częściowo rozłożonej ściółki.
RODZAJ PODŁOŻA W METODZIE DUNEMANNA:
Przed wysiewem nasion na podłoze ściółkowe wysypuje się warstwę piasku- 0,5-1,0 cm, lub lepiej torf grubości 1-2 cm. Wysiane nasiona muszą być przykryte tym samym materiałem. Do napełnienia ram najlepiej nadaje się nie rozłożona ściółka iglasta układa się stopniowo warstwami ok. 10 cm grubości.
CECHY SADZONEK WYPRODK Z ZAKRYTY SYSTEM KORZENIOWYM:
Większe rozmiary, przewaga suchej masy części nadziemnych
Średnica cząstek kory jako podłoża: optymalne wymiary cząstek kory wynoszą 3-5 mm, dopuszczalne zróżnicowanie waha się w granicach 3-20mm.
CECHY PODŁOŻA DO PRODUKCJI-: sterylność, duża porowatość( porowatość przestworami różnej wielkości), dobrymi stosunkami powietrznymi, dużą pojemnością wodną, znaczną zdolnością sorpcyjną i dostępnością związków pokarmowych dla korzeni roślin, trwałością struktury, łatwością przygotowania i regulowania pH i zawartości składników pokarmowych, niską ceną.
Podłoże mineralne i organiczne:
Torf , kora, ściółka, piasek żwir- nie powinno się używać materiału o ziarnach mniejszych od 0,5mm.
WARUNKI ZEWNĘTRZNE WPŁYWAJĄCE NA UDATNOŚĆ UKORZENIANIA:tempera, wilgotność , światło, podłoże, stymulatory, odpowiednie substraty
Optymalna długość zrzezów pędowych drzew iglastych - ( 5-10cm), a liściastych wynosi 6-10 cm (2-4 ) międzywęźla.
Optymalna tem w namiocie by zachodziła fotosynt -20-25 C
FAZA ROZMNAŻANIA METODĄ KULTR TKANKO:- izolacja szczytu wierzchołkowego pęd, przeniesienie na nowa pożywkę, ukorzenienie, wzrost, powstanie nowej rośliny.
WYMIARY NAMIOTÓW: szer:4,6,9 m dł: 30m , a przy namiotach szer 9m dozwolone jest 50m ,
wewnętrzne czynniki ukorzenia ::
pochodzenie- czyli z której części pozyskano.: czas pozyskania, zdrewniałe czy zielne, zdrowotność, długość zrzezów i biegunowość .
Czystość nasion-wyrażony w procentach stosunek masy pewnej ilości z wyglądu zdrowych nasion danego gatunku do ogólnej masy próbki.
Masa 1000 nasion- właściwość chartka dla danego gatunku wyrażająca się masą 1000 szt normalnie wykształconych i zdrowych nasion bez zanieczyszczeń.
Zdrowotność nasion- wyrażony w odsetkach stosunek liczbowy nasion zdrowych do ogólnej liczby nasion w próbce
Energia kiełkowania- właściwość określana odsetkiem nasion normalnie kiełkujących w pierwszym okresie próby kiełkowania
Zdolność kiełkowania- właściwość określana odsetkiem nasion normalnie kiełkujących przez cały okres próby.
Wilgotność nasion -ilość zawartej wody w nasionach określana przez zastosowanie metody suszenia lub barwnej reakcji i wyrażona w odsetkach po odniesieniu się do początkowej masy tych nasion
sosny:zwycz, gór, czarn, banka, smoło, świerk, modrze, żywotn- przechowywanie wiosny - wilg- 6-7%, temp dodatnia otoczenia, pojemniki zamknięte lub luzem
przecho ponad rok do 5 lat wilg 6-7%, t<+4C do 10lat w-4-6%, tod -4-10%,p.z
nie wymagają przysposob do siew
brzozy i olsze-przech do wiosny, wilg 12-16% w workach z przekładkami papieru, do 2 lat w:7% t: <+5C poj zamk dłużej : w:3%, t: od - 4% Cdo 10%C poj zamk nie wymagają prztsposob do siewu
topole i wierzby- do wiosny podsuzyć w temp 18-24C w: 10%, przechowa w temp <+5 C poj zamk korkiem z waty do 2 lat :w: 10%, t: od +2C do -2C poj zamk dłużej w: 4-7% t: od -5Cdo -15 poj zamk, nie wymagają przysposob
robinia akacjowa- do wiosny w suchym i chłodnym miejscu do 3 lat w: 7% t: <+5C, dłużej:w:4-7%, dłużej: t: od -5Cdo -15C poj zamk - skaryfikacja
sosna wejmutka, jedlica- do wiosny: nasiona świeżo zebrane dołować lub w skrzynkach w t: < 5C: do 5 lat:w: 6-7% t:<+4C oj zamk : dłużej w: 4-6% t: <0C poj zamk . przyspos do siewu stratyfikacja chłodna 3-5 m-cy przed wysiewem 2-3 tyg w tem : -5C
jodła pospolita- do wiosny dołowanie, do 3 lat : w: 12-13% t: od -4Cdo -10C poj zamk, dłużej w: 8-9% t: od -10C do -15C poj zamk przysp do siew 3-4 m-ce
dęby-do wiosny dołowanie do 3at :45% t: od +2C do -1C w suchych trocinach torfie lub luzem niewymagalne przysposobienie do siewu
klony : pospolity, polny, jesionolistny
do wiosny się dołuje, do 2 lat podsuszone luzem dłużej w: 7-10% t: -3C przysposob stratyfikacja chłodna 2-3 m-ce w temp od +5C do +3C
klon jawor-do wiosny się dołuje do 3 lat :w: 24% t: -3C
przysposobienie straty chłodna 4-5 tyg przy wilgot 40% w tem 1C
klon srebrzysty wysiew bezpośrednio po opadnięciu kiełkowanie w temp +20C , do 12 m-cy w: 50% t: -3C poj zamk przysposob nie wymaga
wiązy: wysiew na zielono dojrzałe podsuszyć i przechowywać luzem, ponad rok w: 10% t: -3C poj zamk nie wymaga przysposob
czeremchy- do wiosny się dołuje do 2 lat : w: 8-12% t: <+3C poj zamk przysposob do siewu strat ciepło-chłdna str ciepła 2 tyg, chłodna 3 m-ce
czereśnia ptasia- do wiosny się dołuje powyżej 1 roku w: 10-11%, t: <0C poj zamk, str ciepl-2 tyg ,str chłod 3 m-ce
limba-ponad rok podsuszone t:<+3C poj zamk ,str ciep 3-4m-ce, str chłod 6-10 mce
cis-ponad rok posuszone , t: +5C poj zamk,str ciep 5 m-cy cykliczna. Str chł 3m
lipa drobnolistna- wcześnie zebrane wysiać powyżej rok ,w: 7-10%,t: od +5Cdo -10C poj zamk, str ciep 1-3 m-ce, str chłod 4-5m ce
lipa szerokolistna-wcześnie zebrane wysiać powyżej roku, w: 7-10%, t: od +5C do -10C poj zamk str ciep - 2 m-ce, str chłod 6-10 m-ce grab -wcześnie zebrane wysiać, ponad rok podsuszone i oskrzydlone w: 11%,t<+3C poj zamk , str ciep 2-4 tyg , w: 7-10% , t: -3C, poj zamk
,str ciep 2-4tyg m-ce, str chlod 3 m-ce
jesion wyniosły-wcześnie zebrane wysiać powyżej roku, w: 7-10%, t: -3C poj zamk , str ciep- 4 m-ce, str chłod- 4m-ce
jałowiec- podsuszone , t: od +5C do -7C poj zamk , str ciepl 2-3 m-ce, str chło 3me
kruszyna—dołowanie od X lub siew jesienny , do 2 lat : podsuszane t: +5 C luzem , str ciepl- 1m-c ,str chłod4 m-ce
szakłak -do wiosny się dołuje , odsuszone , t: < +5 C poj zamk, str chło 4-5 m-ce
kalina koralowa-do 10lat : podsuszone t: od 3 C , przysposob siew , str ciepl 4 m-ce, str chłod 4 m-ce
bez czarny i koralowy-dołowanie od X , do 2 lat : podsuszone t: +5C poj zamk ,przysposob do siewu str ciepl 1 m-c, str
chłod 4 m-ce dla koralowego- str ciepl 1 m-c, str chlod 3 m-ce
trzmieliny-do 2 lat : podsuszone , t +5C poj zamk, do 7 lat : w stanie wilgotnym , w stałej temp od +15C do +25C lub zimnej + 3C ( suszenie obniża żywotność), str ciep 3 m-ce, str chłod 4 m-ce
głóg- do 2-3 lat : podsuszone t+5C poj zamk , przysposob do siewu, str ciepl 2-4 m-ce, str chłod 6 m-ce
róża dzika- do 2-4 lat: podsuszone, t: od 3C do +1C poj zamk , przysosob do siewu str ciepl 2-3 m-ce ,str chłod 4 m-ce wschody w warunkach cyklicznej zmiany t : +3C i +20 C
dereń jadalny - wysiew po zbiorze , do 2-4 lat : podsszone t: od +5C do +3C poj zamk , przysposobienie do siewu str ciep 2 m-ce, str chłod ponad 2 m-ce
kruszyna—dołowanie od X lub siew jesienny , do 2 lat : podsuszane t: +5 C luzem , str ciepl- 1m-c ,str chłod4 m-ce
szakłak -do wiosny się dołuje , odsuszone , t: < +5 C poj zamk, str chło 4-5 m-ce
kalina koralowa-do 10lat : podsuszone t: od 3 C , przysposob siew , str ciepl 4 m-ce, str chłod 4 m-ce
bez czarny i koralowy-dołowanie od X , do 2 lat : podsuszone t: +5C poj zamk ,przysposob do siewu str ciepl 1 m-c, str chłod 4 m-ce dla koralowego- str ciepl 1 m-c, str chlod 3 m-ce
trzmieliny-do 2 lat : podsuszone , t +5C poj zamk, do 7 lat : w stanie wilgotnym , w stałej temp od +15C do +25C lub zimnej + 3C ( suszenie obniża żywotność), str ciep 3 m-ce, str chłod 4 m-ce
głóg- do 2-3 lat : podsuszone t+5C poj zamk , przysposob do siewu, str ciepl 2-4 m-ce, str chłod 6 m-ce
róża dzika- do 2-4 lat: podsuszone, t: od 3C do +1C poj zamk , przysosob do siewu str ciepl 2-3 m-ce ,str chłod 4 m-ce wschody w warunkach cyklicznej zmiany t : +3C i +20 C
dereń jadalny - wysiew po zbiorze , do 2-4 lat : podsszone t: od +5C do +3C poj zamk , przysposobienie do siewu str ciep 2 m-ce, str chłod ponad 2 m-ce